Μια περιπλάνηση σε μια μυστηριώδη «αθέατη πλευρά» της πόλης μας, μέσα σε σκοτεινούς θαλάμους και υπόγειες στοές, σε μέρη γεμάτα μυστικά που ξεχάστηκαν από τον χρόνο, προσφέρει το βιβλίο του Κωνσταντίνου Κυρίμη, «Τα καταφύγια της Αττικής: Μια περιήγηση στη μυστική υπόγεια Αττική», που παρουσιάζεται στο δημαρχείο Παλαιού Φαλήρου, την Παρασκευή 19 Φεβρουαρίου, στις 7 το απόγευμα.
Επιβεβαιώνοντας και καταρρίπτοντας
Αρθρογράφος, από το 2004, στον χώρο της στρατιωτικής Ιστορίας, ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Κυρίμης βγάζει στο φως την αλήθεια για ένα σημαντικό μέρος της «υπόγειας Αττικής», επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη μιας κρυφής πτυχής της πόλης, θέτοντάς την σε ρεαλιστικές και επιστημονικές βάσεις και καταρρίπτοντας, παράλληλα, διάφορες θεωρίες συνομωσίας, που θέλουν διάφορους χώρους να ενώνονται μεταξύ τους με στοές χιλιομέτρων και με «εξωτικές» ή «μυστικιστικές» τοποθεσίες.
Κάθοδος στο καταφύγιο Προφήτη Ηλία Πειραιά, 15 μέτρα κάτω από τη γη.
Στο πρώτο αυτό βιβλίο, με θέμα τα καταφύγια στην Ελλάδα, η ιστορία και τα μυστικά των καταφυγίων ξεκλειδώθηκαν από τον Κωνσταντίνο Κυρίμη, κατόπιν τριετούς έρευνας, κυρίως επιτόπιας, αλλά και με πλήθος αρχείων και πηγών. Όλο το παρουσιαζόμενο υλικό είναι πρωτότυπο, φωτογραφημένο και σχεδιασμένο ειδικά για τη συγκεκριμένη έκδοση.
Κρατώντας καλά κρυμμένα τα μυστικά τους
Η ιστορία των καταφυγίων ξεκινάει λίγο μετά το 1936. Ο τότε κυβερνήτης Ιωάννης Μεταξάς - όντας φύσει διορατικός - προέβλεψε όχι μόνο την επικείμενη έλευση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και τον σημαντικό ρόλο που θα διαδραμάτιζε το αεροπλάνο, ως πολεμικό μέσο. Ορθώς εκτίμησε ότι οι αεροπορικοί βομβαρδισμοί του αστικού ιστού θα ήταν ένα συχνό φαινόμενο στη μεγάλη σύγκρουση που ερχόταν. Έτσι, προχώρησε στην εκπόνηση και εκτέλεση ενός καλά οργανωμένου και φιλόδοξου σχεδίου πολιτικής προστασίας. Σημαντική πτυχή αυτού του σχεδίου, ήταν η δημιουργία όσο το δυνατόν περισσότερων καταφυγίων.
Ο Κωνσταντίνος Κυρίμης στο Καταφύγιο Γλυφάδας. Από πίσω, φαίνεται η θυρίδα του πολυβολείου.
Το 1941, η Ελλάδα βρέθηκε υπό γερμανική κατοχή. Έτσι, την περίοδο 1941 - 1944, οι κατοχικές δυνάμεις προχώρησαν στην κατασκευή αρκετών καταφυγίων, ως μέρος των οχυρωματικών έργων, που θα απέτρεπαν τυχόν συμμαχική απόβαση στην Ελλάδα. Ελάχιστα καταφύγια σώζονται και από την περίοδο του λεγόμενου «Ψυχρού Πολέμου», όταν ο φόβος μιας γενικευμένης σύρραξης μεταξύ ΝΑΤΟ και «Συμφώνου της Βαρσοβίας» απειλούσε την παγκόσμια ειρήνη.
Μεταπολεμικά, από τα εκατοντάδες καταφύγια, που χτίστηκαν τα ταραγμένα εκείνα χρόνια, τα περισσότερα μπαζώθηκαν, θάφτηκαν ή μετατράπηκαν σε αποθήκες. Ο χρόνος -αλλά και ο άνθρωπος- συνέβαλε στο να χαθούν οι περισσότεροι από αυτούς τους χώρους, στη λήθη. Ελάχιστα μόνο καταφύγια σώζονται, τελευταίοι μάρτυρες ενός σημαντικού κεφαλαίου της ελληνικής Ιστορίας.
Ο κεντρικός θάλαμος, του καταφυγίου Αρδηττού.
Σχεδόν 3/4 του αιώνα μετά την κατασκευή τους, τα υπόγεια καταφύγια παραμένουν, εν πολλοίς, άγνωστα. Παρότι πολλά εξ αυτών βρίσκονται κυριολεκτικά δίπλα μας, παραμένουν αθέατα, κρατώντας καλά κρυμμένα τα μυστικά τους. Κάτω από ένα πολύβουο πεζοδρόμιο στην Κυψέλη, δίπλα σε μια κοσμική παραλία στη Γλυφάδα, πίσω από μια σκουριασμένη μεταλλική πόρτα στις πλαγιές ενός λόφου, ακόμα και κάτω από την αυλή ενός σπιτιού, τα παλιά καταφύγια είναι γύρω μας, και ας μην τα αντιλαμβανόμαστε. Συχνά, βαδίζουμε δίπλα τους - ενίοτε και πάνω τους, χωρίς να γνωρίζουμε την ύπαρξη ή την ιστορία τους.
Σαφής και ρεαλιστική εικόνα με λεπτομερή καταγραφή
Περιλαμβάνοντας μια λεπτομερή παρουσίαση 19 καταφυγίων, μέσω δεκάδων αναλυτικών σχεδιαγραμμάτων και περισσοτέρων από 250 έγχρωμων φωτογραφιών, το βιβλίο «Τα καταφύγια της Αττικής: Μια περιήγηση στη μυστική υπόγεια Αττική» δίνει μια σαφή και ρεαλιστική εικόνα για τα ξεχασμένα καταφύγια. Πού βρίσκονται, πώς -και γιατί- κατασκευάστηκαν και πώς είναι τώρα.
Η είσοδος, στο ναυτικό καταφύγιο της Υδρούσσας.
Σε μια προσπάθεια να παρουσιάσει αντιπροσωπευτικά δείγματα, όλων των τύπων καταφυγίων -ιδιωτικά ή δημόσια, στρατιωτικά ή αστικά, ελληνικά ή γερμανικά, μικρά ή μεγάλα-, για κάθε παρουσιαζόμενο καταφύγιο, υπάρχουν λεπτομερής καταγραφή της ιστορίας του και της κατασκευαστικής τεχνοτροπίας του, της τρέχουσας κατάστασής του, αναλυτικά σχεδιαγράμματα και πολλές έγχρωμες φωτογραφίες.
Μέσα στις σελίδες του βιβλίου, ξεδιπλώνονται τα περισσότερα και σημαντικότερα από τα σωζόμενα καταφύγια, σε Αθήνα, Πειραιά, Νότια Προάστια και αλλού. Οι αναγνώστες θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν την ιστορία του «βασιλικού» καταφυγίου του Αρδηττού, των καταφυγίων Διυλιστηρίων της Δραπετσώνας, του «χαμένου» καταφυγίου του Βύρωνα, του πολυτελούς καταφυγίου της Κυψέλης, του τριώροφου καταφυγίου της Καστέλας, του «πυραμυδοειδούς» καταφυγίου του Πειραιά, των «δίδυμων» καταφυγίων Βούλας - Γλυφάδας και πολλών άλλων.
Το βιβλίο προλογίζουν οι Παναγιώτης Δευτεραίος (σπηλαιολόγος, πολιτικός μηχανικός), Ιωάννης Θεοδωράτος (δημοσιογράφος, αμυντικός αναλυτής) και Δημήτριος Πατσουλές (δημοσιογράφος, αμυντικός αναλυτής).
Το βιβλίο δεν διατίθεται μέσω βιβλιοπωλείων. Είναι διαθέσιμο αποκλειστικά μέσω του συγγραφέα, επικοινωνώντας στο e-mail: [email protected].
Πληροφορίες
Πολυχώρος δημαρχείου Παλαιού Φαλήρου: Τερψιχόρης 51 & Αρτέμιδος - Παλαιό Φάληρο, τηλ.: 210 9876000.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
