Σημαντικές πληροφορίες για τον ιό Zika, έδωσε σε ομιλίας της, στο Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ, η Δρ. Maria Goreti Rosa‐Freitas είναι εντομολόγος, εξειδικευμένη στα κουνούπια στο ινστιτούτο FIOCRUZ στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας, και η οποία παρακολούθησε την εξέλιξη της επιδημίας του ιού Zika στη Βραζιλία.
Η Δρ. Maria Goreti Rosa‐Freitas στην ομιλία της ανάφερε τα χαρακτηριστικά του ιού Zika και τις απαιτήσεις για ετοιμότητα και επιτήρηση του ιού, κυρίως με αντιμετώπιση στο επίπεδο του ξενιστή, που αποτελεί το κύριο μέτρο ελέγχου που μπορεί να ληφθεί, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ειδική θεραπεία ή εμβόλιο για το αναδυόμενο αυτό παθογόνο.
Όπως είπε, ο ιός Zika πρόσφατα χαρακτηρίστηκε παγκόσμια απειλή για τη Δημόσια Υγεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Ο ιός Zika μεταδίδεται από τα κουνούπια του γένους Aedes και ανήκει στην οικογένεια των Φλάβι‐ιών. Σύμφωνα με την Δρ. Maria Goreti Rosa‐Freitas υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι συνδέεται με την εμφάνιση μικροκεφαλίας σε νεογνά, μια μορφή τερατογένεσης, και με νευρολογικές επιπλοκές του συνδρόμου Guillain‐Barré στους ενήλικες.
Το σύνδρομο Guillain-Barré είναι ένα σπάνιο νευρολογικό νόσημα στο οποίο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται εναντίον των νεύρων, με αποτέλεσμα ο ασθενής να παρουσιάζει παράλυση και μούδιασμα – συνήθως στα χέρια και τα πόδια. Σε βαριές περιπτώσεις δεν λειτουργούν σωστά οι αναπνευστικοί μύες και χρειάζεται μηχανικός αερισμός σε Μονάδα εντατικής θεραπείας.
Η ακριβής αιτία του συνδρόμου Guillain-Barré δεν είναι γνωστή. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι συχνά προηγείται μια λοίμωξη πχ του αναπνευστικού συστήματος. Η θεραπεία είναι φαρμακευτική και οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε ικανοποιητικό βαθμό.
Όπως αναφέρθηκε, ο μηχανισμός είναι η αυτοάνοση προσβολή του νευρικού συστήματος και μάλιστα του ελύτρου μυελίνης δηλ του καλύμματος που περιβάλλει τα νεύρα, όπως το μονωτικό πλαστικό περιβάλλει το καλώδιο. Το γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι γνωστό. Είναι γνωστό μόνο, ότι της εκδήλωσης του συνδρόμου, συχνά προηγείται μια λοίμωξη πχ του αναπνευστικού συστήματος, ή και άλλοι παράγοντες όπως χειρουργικές επεμβάσεις, λοίμωξη από HIV, νόσος του Hodgkin κ.ο.κ.
Το σύνδρομο Guillain-Barré συνήθως αρχίζει με μούδιασμα και αδυναμία στα πόδια. Το μούδιασμα μπορεί να είναι αρχικά μια αίσθηση φαγούρας ή μια αίσθηση «σαν βελόνες». Η αδυναμία εκδηλώνεται ως αστάθεια στο περπάτημα. Η αδυναμία «ανεβαίνει» με την πάροδο των ημερών και προσβάλλει και τα χέρια. Εκδηλώνεται με δυσκολία σε καθημερινές κινήσεις πχ ο ασθενής βλέπει ότι δεν μπορεί να γράψει καλά, του πέφτουν τα πράγματα κλπ. Ενίοτε προσβάλλεται η ούρηση και η αφόδευση ενώ, σε πιο βαριές περιπτώσεις επηρεάζονται τα νεύρα που ελέγχουν τους μύες της κατάποσης, της φώνησης και της αναπνοής, με αποτέλεσμα ο ασθενής να πνίγεται με το σάλιο του, να εξασθενεί η φωνή του και κυρίως να μην μπορεί να πάρει ανάσα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι επιβεβλημένη η άμεση μεταφορά στο Νοσοκομείο. Επιπλέον, η παράλυση στους μύες των άκρων, φτάνει στο μέγιστο σε διάστημα (κατά μέσο όρο) τριών εβδομάδων. Ωστόσο σε σπάνιες περιπτώσεις η εικόνα είναι δραματική και εξελίσσεται μέσα σε ώρες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ιός εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Ουγκάντα, το 1947, και αν και είναι κοινός στην Αφρική, δεν άρχισε να εξαπλώνεται ευρέως στο Δυτικό ημισφαίριο μέχρι τον προηγούμενο Μάϊο, όταν ξέσπασε η επιδημία στη Βραζιλία. Τον τελευταίο ένα χρόνο όμως έχει επεκταθεί στη Νότια και Κεντρική Αμερική και αποτελεί απειλή και για άλλες περιοχές του πλανήτη στις οποίες ο ιός ήταν άγνωστος μέχρι σήμερα.
Όπως ανέφερε η Δρ. Maria Goreti Rosa‐Freitas, ειδικά, η νότια Ευρώπη χαρακτηρίζεται από υψηλούς παράγοντες κινδύνου γιατί έχει ήπιο κλίμα, ενώ η παρουσία του κουνουπιού Aedes είναι εμφανής. Επιπλέον, δεν βοηθούν οι συχνές μετακινήσεις τουριστών και προσφύγων όπου σε συνδυασμό με την έλλειψη ανοσίας του πληθυσμού αυξάνουν τον κίνδυνο μετάδοσης.
Κλείνοντας να σημειώσουμε, ότι το Διαγνωστικό Τμήμα του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ στα πλαίσια των μοριακών και ορολογικών εξετάσεων που πραγματοποιεί για την ανίχνευση αναδυόμενων παθογόνων μεταδιδόμενων από τα κουνούπια, όπως ο ιός του Δυτικού Νέιλου, ο Δάγγειος πυρετός και ο Ιός Chikumgumya, έχει τη δυνατότητα παροχής διαγνωστικών εξετάσεων και για την ανίχνευση του ιού Zika.
