Του Στράτου Στρατηγάκη
Mαθηματικού - ερευνητή
[email protected]
Τι θα φέρει το νέο έτος στην εκπαίδευση; Ταλαιπωρημένη πριν από τα χρόνια του μνημονίου, διαλυμένη, με την απίστευτη περικοπή των ήδη χαμηλών κρατικών επενδύσεων. Το λύκειο είναι νεκρό, δηλώνει ο πρόεδρος της επιτροπής του εθνικού διαλόγου για την παιδεία κ. Αντώνης Λιάκος. Δίκιο έχει, φυσικά. Το θέμα είναι τι μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε την κατάσταση. Εντάξει, λεφτά δεν υπάρχουν και κάθε χρόνο θα έχουμε περικοπές, το μάθαμε το εμπεδώσαμε, αλλά μπορούμε να βελτιώσουμε πολλά πράγματα που δεν απαιτούν χρήματα για να λειτουργήσουν σωστά.
Αυτό που, κατά τη γνώμη μου, είναι το ζητούμενο, είναι η λογική και χρηστή διοίκηση. Δυστυχώς δεν υπήρχε τα προηγούμενα χρόνια, και φοβάμαι ότι δεν θα υπάρξει και τώρα. Τι σημαίνει, όμως, χρηστή διοίκηση; Σημαίνει διοίκηση στηριγμένη σε συγκεκριμένες αρχές, με τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων, προσήλωση στο σκοπό, αξιολόγηση των αποφάσεων και ποσοτικές και ποιοτικές μετρήσεις.
Για να μην γράφω αφηρημένα πράγματα και γενικότητες, ας δούμε μερικά παραδείγματα:
1. Αλλαγή διευθυντών εκπαίδευσης στη μέση της σχολικής χρονιάς, με διαφορετικό κάθε φορά τρόπο επιλογής. Οι διευθυντές εκπαίδευσης, είναι περίπου δύο σε κάθε νομό, διαφορετικός για την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη υπάρχουν περισσότεροι του ενός σε κάθε βαθμίδα. Πρώτο ερώτημα: γιατί αλλάζουν με διαδικασίες εξπρές στη μέση της χρονιάς; Η χρηστή διοίκηση δεν επιτάσσει η αλλαγή να γίνει με τη λήξη του σχολικού έτους, ώστε οι νέοι διευθυντές να ενημερωθούν για τα νέα τους καθήκοντα στη διάρκεια του καλοκαιριού και να είναι έτοιμοι για το νέο σχολικό έτος; Τι γίνεται, όμως, δεκαετίες τώρα; Οι διευθυντές εκπαίδευσης, ανήκουν στα, κάθε φορά, δικά μας παιδιά. Για να έχουμε κάθε φορά τα δικά μας παιδιά σ' αυτές τις θέσεις, χρειάζεται να αλλάζουμε κάθε φορά τα κριτήρια επιλογής. Έτσι κάθε φορά έχουμε επιλογή με διαφορετικό τρόπο, αναλόγως των προσόντων των δικών μας παιδιών.
2. Διαχείριση του εκπαιδευτικού προσωπικού. Πολλοί είναι οι υπάλληλοι του Υπουργείου Παιδείας και η φτωχή διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού από τους εκάστοτε Υπουργούς, φέρνει κάθε χρόνο, όσα χρόνια και αν πάω πίσω (με μοναδική εξαίρεση το 2003 και το 2004) το άνοιγμα των σχολείων με χιλιάδες κενά. Τα τελευταία χρόνια με την απουσία διορισμών και τις αθρόες συνταξιοδοτήσεις, το πρόβλημα έγινε πιο δύσκολο στη λύση του. Δεν άκουσα, όμως, τόσα χρόνια έναν Υπουργό να έθεσε ως στόχο να είναι τα πάντα έτοιμα την 1η Σεπτεμβρίου και να το έκανε πράξη. Βιβλία και εκπαιδευτικοί στις θέσεις τους. Απλό και αυτονόητο για όλες τις άλλες χώρες της Ευρώπης. Το χειρότερο: Δεν άκουσα μία συγγνώμη για τα χιλιάδες κενά, που να μιλήσουμε και για παραίτηση Υπουργού, δηλαδή για φιλότιμο. Εδώ στο πρόβλημα έχουν μερίδιο ευθύνης και οι γονείς, που δεν απαιτούν και δεν διεκδικούν το αυτονόητο. Αντιδρούν μόνο "μαυρίζοντας" τους ανίκανους. Μακρύς είναι ο κατάλογος των Υπουργών και Υφυπουργών που δεν επανεκλέχτηκαν στη Βουλή και τελείωσε η πολιτική τους καριέρα.
3. Πανελλήνιες εξετάσεις με αλλαγές στο πόδι. Όλοι οι Υπουργοί Παιδείας προσπαθούν να αλλάξουν το σύστημα των εισαγωγικών εξετάσεων, αλλά μέχρι το 2010 ίσχυε μία αρχή: κάθε μικρή αλλαγή που νομοθετούσε κάθε υπουργός εφαρμοζόταν από την επόμενη σχολική χρονιά, για να μην αιφνιδιάζονται οι υποψήφιοι. Οι μεγάλες αλλαγές γίνονταν έγκαιρα, ώστε οι μαθητές πριν φτάσουν στη Γ Λυκείου να γνωρίζουν τους όρους εισαγωγής. Στην τελευταία αλλαγή του συστήματος εισαγωγής στην ανώτατη εκπαίδευση, αυτό που θα ισχύσει τον προσεχή Ιούνιο, χρειάστηκαν τέσσερις (ναι 4!!) Υπουργοί Παιδείας για να ολοκληρώσουν το σχεδιασμό του, που ανακοινωνόταν σε δόσεις, μέσα σε 2,5 χρόνια, με την τελευταία... δόση μέτρων να ανακοινώνεται στις 10 Δεκεμβρίου, μόλις 6 μήνες πριν τις εξετάσεις. Φυσικά το αποτέλεσμα μετά από την παρέμβαση τεσσάρων Υπουργών και των συμβούλων του καθενός είναι απογοητευτικό.
Πολλά ακόμη παραδείγματα υπάρχουν, όπου η λογική δεν κυριάρχησε στις αποφάσεις πολλά χρόνια τώρα, όπου η χρηστή διοίκηση δεν εφαρμόστηκε, με την προτεραιότητα να είναι η νομή της εξουσίας και το μοίρασμα της εκάστοτε μικρής ή μεγάλης πίτας στα δικά μας, κάθε φορά, παιδιά. Πρέπει, επιτέλους, να σταματήσουν κάθε χρόνο να γίνονται αλλαγές, τα νομοσχέδια να πέφτουν βροχή, οι κανόνες να αλλάζουν κάθε λίγο και λιγάκι, χωρίς μελέτη, χωρίς σχέδιο, έτσι για να λένε ότι επιτέλεσαν έργο, με πολλές παρενέργειες να εμφανίζονται, αφού δεν έχει προηγηθεί καμία μελέτη, αλλά αποφάσεις στο πόδι. Μετά νέοι νόμοι και Υπουργικές αποφάσεις έρχονται για να λύσουν τις παρενέργειες, που δημιούργησαν οι προηγούμενες πρόχειρες αποφάσεις. Δεν έχω δει μέχρι τώρα Υπουργό Παιδείας να ψηφίζει νόμο με συγκεκριμένα, μετρήσιμα, προσδοκώμενα αποτελέσματα, ώστε να μπορούμε να κρίνουμε την επιτυχία ή την αποτυχία του. Δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο αυτή η κατάσταση, διάλυσης των πάντων. Πρέπει, όμως, να το απαιτήσει ο κόσμος, για να σταματήσει ο κατήφορος. Να απαιτήσει, για παράδειγμα, την παραίτηση του Υπουργού Παιδείας αν την 1η Σεπτεμβρίου δεν είναι όλοι στη θέση τους, για να γίνει, επιτέλους, μια αρχή στην ανάληψη ευθύνης.
