Της Ανθής Αγγελοπούλου
Πολλά έχουν λεχθεί τα τελευταία χρόνια για την ογκολογική υπερθερμία, μία διεθνώς αναγνωρισμένη μέθοδος καταπολέμησης του καρκίνου, η οποία ανήκει στην ευρύτερη κατηγορία των θερμοθεραπειών και η οποία είναι τώρα διαθέσιμη και στην Ελλάδα. Με αφορμή την επίσημη παρουσίαση της αντικαρκινικής θεραπείας «Υπερθερμία» στη χώρα μας, η Ελληνική Εταιρεία Υπερθερμικής Ογκολογίας, αναφέρθηκε τόσο στους τρόπους εφαρμογής της όσο και στα θετικά αποτελέσματα των μελετών που αποδεικνύουν ότι ο συνδυασμός της υπερθερμίας με την ακτινοθεραπεία ή τη χημειοθεραπεία πολλαπλασιάζει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Η ογκολογική υπερθερμία, ανάλογα με τον τρόπο εφαρμογής της, διακρίνεται σε ολοσωματική και περιοχική. Η θεραπευτική δράση της ολοσωματικής υπερθερμίας έγκειται στην αντιμετώπιση ασθενών με γενικευμένες μεταστάσεις, αλλά και ασθενών που επιλέγουν τις νεότερες εξατομικευμένες θεραπείες. Η εφαρμογή γίνεται με πολλούς τρόπους, επικρατέστερος των οποίων είναι η φιλτραρισμένη υπέρυθρη ακτινοβολία (φως στο αόρατο τμήμα του φάσματος).
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι σαφές πλέον ότι η υπερθερμία είναι η μόνη ιατρική αντικαρκινική θεραπεία η οποία δεν καταστέλλει το ανοσοποιητικό, αντίθετα, το διεγείρει.
Υπάρχει πληθώρα μελετών, τόσο από τις ΗΠΑ, όσο και από τον υπόλοιπο υγειονομικά προηγμένο κόσμο για τη δράση της ολοσωματικής υπερθερμίας σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία και ακτιονθεραπεία, δηλ. τις κλασσικές μεθόδους αντιμετώπισης του καρκίνου. Υπάρχουν και λίγες εργασίες, κυρίως από το Ισραήλ, με εφαρμογή της υπερθερμίας ως μονοθεραπείας, με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Αυτό εγείρει πολλά ερωτήματα, σύμφωνα με τον Αναπληρωτή Καθηγητή στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας και Πρόεδρο της Ελληνικής Εταιρείας Υπερθερμικής Ογκολογίας (ΕΕΟΥ) κ. Βασίλειο Κουλουλία, ως προς τις ενδείξεις εφαρμογής της μόνης μη τοξικής αντικαρκινικής θεραπείας, αλλά και για την ιατρο-ηθική διάσταση της στερήσεως μιας αβλαβούς θεραπείας προς τους ασθενείς.
Ο Χειρουργός-Ογκολόγος, Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής ΕΕΥΟ, Δρ Αλφρεντ Μπάριτς, τόνισε ότι από τις 17 μελέτες φάσης ΙΙΙ, οι 15 είναι θετικές για όλες τις παραμέτρους που παρακολουθούνται στον καρκίνο (περίοδος ελεύθερη νόσου, χρόνος μέχρι να αρχίσει να προχωρεί ξανά η νόσος και η ολική επιβίωση). Και στις 17 μελέτες διαπιστώθηκε η σαφής βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών.
Εκτός από τις κλασσικές δράσεις της υπερθερμίας, παρατηρήθηκαν τα τελευταία χρόνια και οι ανοσοδιεγερτικές της ιδιότητες, όπως πχ η κινητοποίηση των φονικών κυττάρων ΝΚ (Νatural Killer Cells) και των Φαγοκυττάρων. Ακόμη κινητοποιεί και τα Δενδριτικά Κύτταρα (με τα οποία κάνουμε εξατομικευμένη αυτόλογη ανοσοθεραπεία), τα οποία «προδίδουν» τα καρκινικά κύτταρα στα εξιδεικευμένα Τ-λεμφοκύτταρα.
Εξάλλου, ο Χειρουργός Ώτων, Ρινός, Λάρυγγος (ΩΡΛ), Ειδικός Γραμματέας ΕΕΥΟ, Δρ Αίας-Θεόδωρος Παπασταύρου παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα της Kadota Fund (The Kadota Fund International Forum 2004-Clinical group consensus:μετα-ανάλυση), έδειξε τη σημασία της συμπλήρωσης της κλασσικής αντικαρκινικής αγωγής με υπερθερμία, η οποία βελτίωσε την ποιότητα ζωής των ασθενών. Σύμφωνα με αυτά, στον καρκίνο ουρουδόχου κύστεως η ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία συνέβαλαν θετικά με ποσοστό 15% και ο συνδυασμός με την υπερθερμία σε ποσοστό 53%, στον καρκίνο του μαστού η ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία 395 και με υπερθερμία 79%, στον καρκίνο τραχήλου της μήτρας η ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία 20% και με υπερθερμία 40%, στον καρκίνο του οισοφάγου η ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία 24% και με υπερθερμία 505, στον καρκίνο κεφαλής και τραχήλου η ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία 41% και με υπερθερμία 83%, στον παιδικό καρκίνο η ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία 0% και με υπερθερμία 40%, στον καρκίνου του ορθού η ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία 7% και με υπερθερμία 36% και τέλος στον καρκίνο μαλακών μορίων η ακτινοθεραπεία ή χημειοθεραπεία 21% και με υπερθερμία 42%.
Νομικό και Ασφαλιστικό status της υπερθερμίας
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με ομόφωνη απόφαση του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας της Ελλάδος (ΚΕΣΥ) , στις 6/9/2011, η αντικαρκινική μέθοδος της υπερθερμίας αναγνωρίστηκε ως ιατρική πράξη, εντάχθηκε στην ειδικότητα της Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας και σημειώθηκε ότι δρα μέσω υπερθέρμανσης των νοσούντων ιστών (δηλαδή χωρίς να εκπέμπεται ιονίζουσα βλαβερή ακτινοβολία). Επίσης το ΚΕΣΥ τιμολόγησε την θεραπευτική πράξη της υπερθερμίας ανά συνεδρία, για την συνταγογράφησή της στα ασφαλιστικά ταμεία. Η σχετική υπουργική απόφαση δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 2408/31-08-12.
Ωστόσο, παρά την δημοσίευση της σχετικής υπουργικής απόφασης και της τιμολόγησης στο παραπάνω ΦΕΚ, ο ΕΟΠΥΥ δεν αποζημιώνει τους ασθενείς. Κυριότερη δικαιολογία είναι ότι η ιατρική πράξη της υπερθερμίας δεν έχει χαρακτηρισθεί ως πρωτοβάθμια, και συνεπώς εγείρονται αμφιβολίες για το ποιός δικαιούται να την συνταγογραφήσει. Όπως τόνισαν όλοι οι ομιλητές, έχει και γραπτώς κατατεθεί στο ΚΕΣΥ, το Υπουργείο Υγείας και τον ΕΟΠΥΥ ότι, καμία από τις εφαρμογές της υπερθερμίας δεν έχει εκπομπές ιοντίζουσας ακτινοβολίας (ραδιενέργειας), και κατά συνέπεια η μέθοδος μπορεί να εφαρμόζεται χωρίς καμία ακτινοπροστατευτική προφύλαξη. Επίσης η περιοχική υπερθερμία δεν έχει παρενέργειες, άρα είναι προφανές ότι η μέθοδος είναι κατάλληλη για εφαρμογή στην πρωτοβάθμια περίθαλψη. Οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες κρίνουν τα περιστατικά κατά περίπτωση, και συνήθως τα αποζημιώνουν πλήρως, αν δεν παραβιάζονται άλλοι όροι των συμβολαίων τους. Π.χ. αν το συμβόλαιο αποζημιώνει μόνο ιατρικές πράξεις στο πλαίσιο εσωτερικής νοσηλείας, τότε ο ασθενής αποζημιώνεται μόνο αν νοσηλεύεται, όπως θα γινόταν και με οποιαδήποτε άλλη ιατρική πράξη (π.χ. μικρή επέμβαση στα εξωτερικά ιατρεία).
