Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Σε μία κρίσιμη καμπή στην ιστορία της, η Ευρωπαϊκή Ενωση αντιμετωπίζει το ακόλουθο παράδοξο: την ώρα που καθημερινά εκατοντάδες άνθρωποι προσπαθούν, με κίνδυνο της ζωής τους, να εισέλθουν σε αυτήν, αναζητώντας μία δεύτερη ευκαιρία, ορισμένοι πολίτες της πιστεύουν ότι η μόνη ευκαιρία είναι η έξοδος από αυτήν.
Οι ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις -όλων των αποχρώσεων- βρίσκονται σε άνοδο σε πολλά κράτη-μέλη, ισχυριζόμενες πως η Ε.Ε. από κοινότητα ασφάλειας έχει εξελιχθεί σε παράγοντα οικονομικής και εργασιακής ανασφάλειας.
Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, το 40% των Ευρωπαίων εμπιστεύεται την Ε.Ε., την ώρα που μόλις το 31% δηλώνει το ίδιο για τις εθνικές κυβερνήσεις.
Ωστόσο, περισσότεροι από τους μισούς διαμαρτύρονται ότι η φωνή τους «δεν ακούγεται» από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αρκετές έρευνες αποκαλύπτουν επίσης πως οι Ευρωπαίοι δεν «αισθάνονται» τα οφέλη της ενοποίησης.
Και αυτό δεν παρατηρείται μόνο σε χώρες που βρέθηκαν στο επίκεντρο της κρίσης.
Δημοσκόπηση του Pew Research έδειξε πως επτά στους δέκα Ισπανούς, το 66% των Βρετανών, σχεδόν έξι στους δέκα Ιταλούς και οι μισοί Γερμανοί θεωρούν «θετική» την ύπαρξη ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων.
Στην Ιταλία, έρευνα του Instituto Toniolo αποκάλυψε ότι το 58% των νέων εκτιμά πως το ευρωπαϊκό εγχείρημα έχει αποτύχει.
Στη Γαλλία λιγότεροι από ποτέ εκφράζουν την άποψη πως η Ε.Ε. έχει ευνοϊκή επίδραση στη ζωή τους.
Τα στοιχεία μάλλον δεν πρέπει να ξαφνιάζουν. Τα θετικά της Ενωσης θεωρούνται από πολλούς αυτονόητα, δεδομένα.
«Η Ε.Ε., μία κοινότητα χωρίς σύνορα, που απολαμβάνει ειρήνη, είναι το πιο ανιαρό θαύμα επί γης» σχολίαζαν χαρακτηριστικά οι «New York Times». Δεν έχουν άδικο.
Το ευρωπαϊκό εγχείρημα, αν και θαύμα, δεν προκαλεί πια ενθουσιασμό.
Η οξεία οικονομική κρίση και άλλα φλέγοντα ζητήματα, όπως το μεταναστευτικό ή η αντιπαράθεση με τη Ρωσία, αποκάλυψαν άλλωστε την αναποτελεσματικότητα των δομών, την απουσία ισχυρών αντανακλαστικών και την επίμονη πολυφωνία.
Η λύση δεν είναι η επιστροφή στο «εθνικό», αλλά η βαθύτερη ενοποίηση απαντούν η Κομισιόν και η ΕΚΤ.
Αυτό ζητούν επίσης το Παρίσι, η Ρώμη, αλλά και το Βερολίνο. Το πρόβλημα είναι πως το γερμανικό όραμα ολοκλήρωσης είναι άκρως αμφιλεγόμενο.
Εάν ταυτίζεται με τις θέσεις του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, τότε η Ενωση -και ειδικά η Ευρωζώνη- θα πρέπει να είναι μόνο για τους λίγους και ισχυρούς, με τον πρώτο λόγο στα διακυβερνητικά και όχι στα υπερεθνικά όργανα.
Ορισμένοι βλέπουν την ολοκλήρωση να έρχεται μέσα από τη διάλυση. Αυτό, όμως, σημαίνει λιγότερη και όχι περισσότερη Ευρώπη.
