Από την έντυπη έκδοση
Αν ο Χαβιέ Σάλα-ι-Μαρτίν είχε γεννηθεί τριάντα χρόνια νωρίτερα, σήμερα θα ήταν καθηγητής στη Βαρκελώνη και θα μελετούσε τις κρίσεις του καπιταλισμού.
Ομως, η τύχη θέλησε να ενηλικιωθεί τότε που η οικονομία της αγοράς γινόταν παγκόσμιο φαινόμενο και η κομμουνιστική Κίνα είχε μπει στον αεροδιάδρομο της απογείωσης με προορισμό την ανοικτή οικονομία.
Το φαινόμενο αυτό οδήγησε τον Καταλανό οικονομολόγο να ασχοληθεί με τις φτωχές χώρες και τις δυνατότητες που είχαν να ενταχθούν στην παγκοσμιοποιημένη αγορά και να συγκλίνουν με τον πλούσιο κόσμο.
Ετσι το 2005 ο καθηγητής του Columbia σήμερα, έγινε διάσημος παγκοσμίως -πλην Ελλάδος- συγγράφοντας μία μελέτη-βιβλίο όπου τόνιζε ότι η σύγκλιση των φτωχών χωρών προς τις πλούσιες ήταν ταχύτατη και, βέβαια, ανέτρεπε κάποιες μυθολογικές παραστάσεις βολικές για τους «πωλητές ιδεολογίας», όπως τους αποκαλεί.
Αναφέρεται δε σε συγκεκριμένους συναδέλφους του, των αμερικανικών πανεπιστημίων, που ζουν αντάμα με «χαμένα όνειρα».
Ο κ. Σάλα-ι-Μαρτίν υποστηρίζει ότι στην Κίνα και την Ινδία η φτώχεια έχει υποχωρήσει πάνω από 25% τα δώδεκα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα και ήδη υποχωρεί θεαματικά στην Αφρική, με τη συνολική ανάπτυξη της μαύρης ηπείρου να οδεύει προς το 10% ετησίως.
Κατά κύριο δε λόγο, η ανάπτυξη αυτή οφείλεται στον δυναμισμό πολλών νέων επιχειρήσεων, οι οποίες μπαίνουν με αξιώσεις στις διεθνείς αγορές, καλύπτοντας όμως και μεγάλες εσωτερικές καταναλωτικές ανάγκες.
«Η Αφρική», μας λέει ο οικονομολόγος και πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Επενδύσεων Ζακ Αταλί, «βγάζει μερικά από τα πιο καινοτόμα επιχειρηματικά ταλέντα στον κόσμο, τα οποία είναι ίσως μοναδικά σε εφευρετικότητα».
Ιδρυτής σήμερα ενός επενδυτικού ταμείου με κύρια δραστηριότητα στην Αφρική, ο κ. Αταλί πιστεύει ότι η μαύρη ήπειρος, παρά τα εθνοτικά και άλλα διαρθρωτικά προβλήματά της, είναι η αναπτυξιακή ατμομηχανή του αύριο.
«Αυτό το έχουν καταλάβει οι Κινέζοι, οι οποίοι πραγματοποιούν τεράστιες επενδύσεις στο έδαφός της», τονίζει ο πρώην σύμβουλος του Φρανσουά Μιτεράν.
Από την πλευρά του, ο Αφρικανός επιχειρηματίας και πρόεδρος της Heirs Holdings Τόνι Ελουμελού, μιλώντας στο βρετανικό Economist, είπε ότι η ανάδυση του αφροκαπιταλισμού θα είναι ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα του 21ου αιώνα.
«Φανταστείτε την ήπειρό μας γεμάτη επιχειρήσεις που κατεργάζονται το αργό πετρέλαιο σε πετρέλαιο κίνησης, τους καρπούς του κακαόδεντρου σε σοκολάτα και τις ίνες βαμβακιού σε ύφασμα, ενώ παράλληλα διατηρούν την πριμοδότηση των τελικών προϊόντων αντί να στέλνουν αυτόν τον πλούτο σε άλλη ήπειρο.
Ο όρος αφροκαπιταλισμός περιγράφει τη διαδικασία μετατροπής των ιδιωτικών επενδύσεων σε κοινωνικό πλούτο. Καθώς οι ντόπιες επιχειρήσεις συναντούν τις κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες μέσω της δημιουργίας αγαθών και υπηρεσιών που εγγενώς κατανοούν το τοπικό περιβάλλον, είναι σε θέση να φέρουν ιδιωτικό κεφάλαιο για ζωτικής σημασίας υποδομές, όπως οδικές μεταφορές και παραγωγή ηλεκτρισμού.
Μπορούν, επίσης, να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας για Αφρικανούς, οι οποίες με τη σειρά τους θα δημιουργήσουν μία αφρικανική μεσαία τάξη - μία νέα γενιά Αφρικανών καταναλωτών. Η επιχειρηματική ενεργητικότητα και επινοητικότητα έχουν επίσης τη δυνατότητα να αντιμετωπίσουν πιεστικά κοινωνικά προβλήματα με νέους τρόπους», είπε ο Αφρικανός επιχειρηματίας.
Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνει ο σύμβουλος επιχειρήσεων Τόνι Γουόκερ, πληθαίνουν κάθε μέρα τα επενδυτικά ταμεία που ενδιαφέρονται για την Αφρική και τη μελλοντική επιχειρηματική της ανάπτυξη.
«Οι νέοι επιχειρηματίες είναι το αίμα της Αφρικής που αναδύεται και ο ρόλος τους θα έχει μεγάλο εθνικό βάρος», τονίζει.
Οπως περιγράφει το Economist, ο επιχειρηματίας Simbul Shangaya από τη Νιγηρία έστησε την πρώτη του επιχείρηση μετατρέποντας σε χρήματα τον διαφημιστικό χώρο σε δρόμους με διόδια στο Λάγος, πριν πουλήσει την εταιρεία του για να στήσει την κορυφαία νιγηριανή εταιρεία στον τομέα της online λιανικής πώλησης.
Ο κ. Shangaya εισήγαγε καινοτομίες που υπερνίκησαν τις περιορισμένες δυνατότητες της Νιγηρίας σε online πληρωμές και υπηρεσία παράδοσης πόρτα-πόρτα.
Ο Κενυάτης επιχειρηματίας στον χώρο της τεχνολογίας Mike Macharia ανέδειξε τη Seven Seas Technology σε μία παναφρικανική εταιρεία με δραστηριότητα σε ανατολική, δυτική και νότια Αφρική.
Ανταγωνίζεται με επιτυχία πωλητές από παραδοσιακότερες παγκόσμιες αγορές ΙΤ και πέρυσι αγόρασε μία πορτογαλική εταιρεία προκειμένου να αποκτήσει πρόσβαση στο λογισμικό και τις υπηρεσίες τους.
Τέλος, υπάρχει η Funke Opeke, η οποία εγκατέλειψε μία προσοδοφόρα σταδιοδρομία στον χώρο των τηλεπικοινωνιών στη Νέα Υόρκη προκειμένου να βοηθήσει στην κατασκευή υποθαλάσσιων καλωδίων οπτικής ίνας μήκους 7.000 χλμ. από την Πορτογαλία έως τις ακτές της Δυτικής Αφρικής, μέσω της εταιρείας της MainOne.
Η επακόλουθη αύξηση στο εύρος ζώνης (bandwidth) είχε μέχρι σήμερα πολλαπλασιαστικό οικονομικό αποτέλεσμα για όλη την περιοχή.
«Στη σημερινή Αφρική», μάς λέει ο Βρετανός καθηγητής Κέβιν Ντόουτ, που διδάσκει Μικροοικονομία στο Καμερούν, «είναι εντυπωσιακός ο αριθμός των ανθρώπων που καταλαβαίνουν ότι η έξοδος από τη φτώχεια προϋποθέτει και ανάληψη κινδύνων.
Υπό την έννοια αυτή, το επιχειρείν είναι μία πρόκληση για πολλούς, νέους κυρίως, Αφρικανούς, οι οποίοι θέλουν να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους».
Την άποψη αυτή επιβεβαιώνει και ο Καμερουνέζος διευθυντής του Αφρικανικού Κέντρου Επιχειρηματικότητας Φιλίπ Ακόα, που τονίζει ότι «στην Αφρική οι εγχώριοι επιχειρηματίες θα παίξουν κεντρικό ρόλο στην αντιστοίχιση ιδιωτικού πλούτου και δημόσιων αναγκών, γιατί ίσως να έχουν έμφυτο το αίσθημα της κοινωνικής ευθύνης. Συνεπώς, ο αφροκαπιταλισμός δεν θα είναι μία παρένθεση, αλλά μία πολύπτυχη διδακτική πραγματικότητα».
Η Ιστορία είναι εδώ για να το αποδείξει, θα προσθέταμε εμείς.
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Χ. ΠΑΠΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ
