Η αρπαγή της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, παρουσία του ψυχοπομπού Ερμή, είναι η εικόνα που αναπαριστά το ψηφιδωτό μεγέθους 4,5 μ. Χ 3 μ., το οποίο αποκαλύφθηκε στον τύμβο Καστά της Αμφίπολης. Η γυναικεία μορφή φορά λευκό χιτώνα και έχει υψωμένο το αριστερό της χέρι προς τα πάνω.
Κατά τη διάρκεια των ανασκαφικών εργασιών, οι οποίες συνεχίζονται με εντατικούς ρυθμούς στην Αμφίπολη, αφαιρέθηκαν από τον λόφο οι επιχώσεις και τα μπάζα της ανασκαφής Λαζαρίδη. Έχει ήδη ολοκληρωθεί η αφαίρεση στη δυτική πλευρά και συνεχίζονται οι εργασίες πίσω και ανατολικά από τη θόλο.
Σήμερα κατά την αφαίρεση και των τελευταίων στρωμάτων χώματος από την ανατολική πλευρά του ψηφιδωτού, αποκαλύφθηκε η τρίτη μορφή της παράστασης, πίσω από τον γενειοφόρο άνδρα, ο οποίος - εκτός από το στεφάνι - φοράει και κόκκινο ιμάτιο.
Πρόκειται για γυναικεία νεανική μορφή, με κόκκινους ανεμίζοντες βοστρύχους, η οποία φοράει λευκό χιτώνα που συγκρατείται με κόκκινη λεπτή ταινία στο ύψος του στήθους. Φέρει κόσμημα στον καρπό του αριστερού της χεριού. Είναι προφανές ότι πρόκειται για την μυθολογική παράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης από τον Πλούτωνα, με την παρουσία του θεού Ερμή ως ψυχοπομπού, όπως είθισται σε ανάλογες αναπαραστάσεις.
Είναι εκπληκτική η παράσταση όχι μόνον για τον χρωματικό της πλούτο, αλλά και για την τέλεια εκτέλεση του σχεδίου. Στην παράσταση του ψηφιδωτού παρουσιάζεται και η τρίτη διάσταση, ιδιαίτερα στην απεικόνιση του ψυχοπομπού και της Περσεφόνης. Είναι φανερό ότι η παράσταση παραπέμπει και στην αντίστοιχη της αρπαγής της Περσεφόνης, στον λεγόμενο Τάφο της Περσεφόνης, στο βασιλικό νεκροταφείο των Αιγών. Όμως η παράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης, στις Αιγές είναι τοιχογραφία. Εδώ, για πρώτη φορά, απαντάται σε βοτσαλωτό ψηφιδωτό, σε ταφικό μνημείο.
Με την αποκάλυψη του ψηφιδωτού δαπέδου δόθηκε η δυνατότητα και για την τελική υποστύλωση του επιστυλίου των Καρυατίδων. Φυσικά, έχουν ήδη ξεκινήσει οι εργασίες προστασίας του ψηφιδωτού οι οποίες συνίστανται: επικάλυψη με φύλλα φελιζόλ και πάνω από αυτά ξύλινη επένδυση. Σε ύψος 40 εκ. πάνω από την ξύλινη επένδυση θα μπει το δάπεδο πρόσβασης για τον τέταρτο χώρο, το οποίο θα στηριχτεί στην τρίτη σειρά αντιστήριξης.
Με την τομή που έγινε στο κατεστραμμένο τμήμα του ψηφιδωτού διαπιστώθηκαν οι συνθήκες έδρασης του δαπέδου που είναι οι εξής: Κονίαμα 8 - 10 εκατοστών ως υπόβαση του ψηφιδωτού, πιο κάτω έχουμε στρώση από κροκάλες πάχους 10-12 εκατοστά, οι οποίες εδράζονται στο φυσικό έδαφος, υπό μορφή σκληρής αργιλώδους άμμου.
Στον τέταρτο χώρο ήτοι στον τρίτο θάλαμο, έχει ολοκληρωθεί η υποστύλωση. Τις τελευταίες μέρες όλη η προσπάθεια της ανασκαφικής ομάδας, έπειτα από τη στερέωση και υποστύλωση του τρίτου θαλάμου, περιορίστηκε στον δεύτερο θάλαμο για την αποκάλυψη του ψηφιδωτού. Το επόμενο κρίσιμο βήμα της ανασκαφικής ομάδας είναι η αφαίρεση των χωμάτων από τον τρίτο θάλαμο τις ερχόμενες ημέρες, που εκτιμάται ότι επιφυλάσσει νέες εκπλήξεις.
Από την πλευρά των αρχαιολόγων, υπάρχει προβληματισμός σχετικά με την ύπαρξη του τέταρτου μαρμάρινου θυρώματος - έκκεντρη θύρα στα αριστερά του τέταρτου τοίχου και σε χαμηλό ύψος - η οποία ίσως οδηγεί σε τέταρτο θάλαμο. Η συγκεκριμένη υπόθεση υποστηρίχθηκε από τα μέλη της διεπιστημονικής ομάδας τα οποία επιχείρησαν να εντοπίσουν ανοίγματα στον τέταρτο τοίχο, χρησιμοποιώντας ένα χειροκίνητο γεωτρύπανο. Η πορεία της ανασκαφής θα φέρει στο φως τα μυστικά του τύμβου, τα οποία - σε μια εντυπωσιακά συναρπαστική εξέλιξη - σταδιακά αποκαλύπτονται προκαλώντας παγκόσμιο θαυμασμό.
INTIME NEWS/ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ
Ξεκάθαρα ταφικό θέμα, η αρπαγή της Περσεφόνης
Κατά τη διάρκεια της σημερινής ενημέρωσης στους εκπροσώπους Τύπου, σχετικά με τις ανασκαφικές εργασίες στον λόφο Καστά, η οποία έλαβε χώρα στο Μουσείο της Αμφίπολης, η επικεφαλής αρχαιολόγος, κα Κατερίνα Περιστέρη, ανέφερε πως η αρπαγή της Περσεφόνης είναι ένα καθαρά ταφικό θέμα. «Έχουμε ένα ακόμη δείγμα χρονολόγησης του τάφου, στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ.» ανέφερε η προϊσταμένη της ΚΗ΄ Εφορίας Κλασικών Αρχαιοτήτων Σερρών.
Η κα Περιστέρη ανέφερε, επίσης, πως δεν μπορούμε να βγάλουμε συμπέρασμα για το φύλο του νεκρού, ο οποίος - χωρίς αμφιβολία - ήταν εξαιρετικά σημαντικός, ενώ σε ερώτηση που της έγινε για το αν έχουν βρεθεί κινητά ευρήματα στην ανασκαφή απάντησε: «Έχουμε βρει κινητά, όπως κεραμική, καρφιά κ.ά. Όμως δεν μπορούμε να τα βάλουμε όλα σ’ ένα δελτίο Τύπου. Δεν μπορούμε να πούμε βρέθηκαν όστρακα ή καρφιά. Όλα χρειάζονται συντήρηση και όλα χρειάζονται μελέτη».
Σε ερώτηση για το χρόνο που θα χρειαστεί ακόμη, η κα Περιστέρη απάντησε: «Δεν κτίζουμε σπίτι. Η ανασκαφή μάς οδηγεί. Ό,τι λέμε είναι σχετικό. Δεν ξέρουμε να πούμε ημερομηνίες. Δεν τρέχουμε, μας οδηγεί η ανασκαφή».
Οι σκηνές συνδέονται με τις λατρείες του κάτω κόσμου
Η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ερωτηθείσα για το ποια σχέση μπορεί να υπάρχει στην αναπαράσταση της αρπαγής της Περσεφόνης με τη δυναστεία των Τημενιδών, απάντησε: «Βρίσκουμε την σκηνή της αρπαγής της Περσεφόνης στην τοιχογραφία του λεγόμενου τάφου της Περσεφόνης, στο βασιλικό νεκροταφείο των Αιγών. Έχουμε και δεύτερη απεικόνιση με τον Πλούτωνα και την Περσεφόνη, σε σκηνή ιερού γάμου, στο ερεισίνωτο του μαρμάρινου θρόνου, στον τάφο της Ευρυδίκης, μητέρας του Φιλίππου, στις Αιγές. Οι σκηνές αυτές συνδέονται με τις λατρείες του κάτω κόσμου, με την Ορφική λατρεία - κάθοδος στον Άδη - καθώς και με τις διονυσιακές τελετές. Ο εκάστοτε επικεφαλής του οίκου των Μακεδόνων ήταν ο αρχιερέας αυτών των λατρειών. Σας θυμίζω την πρόσφατη έρευνα του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών “Δημόκριτος” για τα κατάλοιπα της μάσκας που βρέθηκαν στα κατάλοιπα των οστών του Φιλίππου. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ήταν η μάσκα την οποία φορούσε ο Φίλιππος στις ορφικές τελετές. Επομένως, η παράσταση στην περίπτωσή μας έχει συμβολική σημασία, η οποία μπορεί να δηλώνει κάποια σχέση του “ενοίκου” του τάφου με τον μακεδονικό οίκο. Ο πολιτικός συμβολισμός είναι πολύ ισχυρός σε όλες τις εποχές». naftemporiki.gr
