Είναι γνωστό ότι η έφεση στις επιστήμες δεν αποτελεί κληρονομικό χάρισμα. Τα καλά μυαλά υπάρχουν σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Μία χώρα που ενδιαφέρεται για την πρόοδό της οφείλει να μην αφήνει να χάνονται οι ταλαντούχοι νέοι της. Έτσι, λοιπόν, ενώ η έννοια του ταλέντου είναι ευρύτατα αποδεκτή στον αθλητισμό, πρέπει και στις επιστήμες να επιτρέπεται σε όσους επιθυμούν να προσπαθήσουν να διακριθούν και στις επιστήμες, ανεξάρτητα από το εισόδημα των γονιών τους.
Στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου έχουν δύο τρόπους για να βοηθήσουν τους ταλαντούχους χωρίς χρήματα να σπουδάσουν. Τα κρατικά χαμηλότοκα δάνεια, που αποπληρώνει ο φοιτητής μετά την αποφοίτησή του, εφόσον βρει εργασία και τις υποτροφίες. Μπορεί κάποιος φοιτητής να πάρει δάνειο ή υποτροφία ή και τα δύο για να αντιμετωπίσει τα έξοδα των σπουδών του και τα δίδακτρα (όπου αυτά υπάρχουν). Στον πίνακα βλέπουμε τα ποσοστά των φοιτητών που βοηθούνται με δάνεια ή υποτροφίες ή και τα δύο να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Βλέπουμε ακόμη ποιες χώρες έχουν δίδακτρα και το ύψος τους, καθώς και το τελικό χρέος με το οποίο φορτώνονται όσοι δεν έχουν τα χρήματα για να σπουδάσουν. Βέβαια το σύστημα αυτό απέχει πολύ από το ιδανικό, ειδικά που τώρα με την παγκόσμια κρίση οι νέοι πτυχιούχοι δεν βρίσκουν εύκολα εργασία με ικανοποιητικές αμοιβές, με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τα χρέη τους.
Η Ελλάδα απουσιάζει από τον πίνακα γιατί έχει σταματήσει, εδώ και χρόνια, να δίνει στοιχεία στον ΟΟΣΑ για τα περισσότερα θέματα της εκπαίδευσης. Υπάρχει, αλήθεια, κάποιος υπεύθυνος γι' αυτό στο Υπουργείο Παιδείας; Γνωρίζουμε, όμως, ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε, προς το παρόν, δίδακτρα, δεν δίνουμε δάνεια στους φοιτητές και οι υποτροφίες υπάρχουν μόνο για να λέμε ότι έχουμε κι απ' αυτό. Μη έχοντας, λοιπόν, κανένα σύστημα υποβοήθησης των σπουδών το κράτος μας, παντελώς ανίκανο να βοηθήσει τους φτωχούς να σπουδάσουν, επινόησε τις... μετεγγραφές, που αποτελούν παγκόσμια ελληνική πατέντα για να μην κάνει το κράτος μας όλα όσα οφείλει προς τους πολίτες του και κάνουν τα υπόλοιπα κράτη του κόσμου. Δεν αναφέρομαι μόνο στους τωρινούς καιρούς της κρίσης, αλλά και τις προηγούμενες εποχές της αφθονίας τίποτε δεν θεσμοθετήθηκε. Δηλαδή το κράτος δεν είναι συνεπές ως προς τις υποχρεώσεις του και ως αντάλλαγμα δίνει μετεγγραφές. Αυτή η ελληνική πατέντα δεν αποτελεί λύση, αφού μία οικογένεια που μένει στην Πάτρα με φοιτητή στη Νομική δεν μπορεί να τον φέρει κοντά στο σπίτι να σπουδάσει, γιατί απλούστατα δεν υπάρχει Νομική στην Πάτρα. Πολλά παρόμοια παραδείγματα μπορούμε να βρούμε με διάφορες πόλεις και σχολές ανά την Ελλάδα. Συνεπώς οι μετεγγραφές αποτελούν ένα σύστημα που είναι χειρότερο από αυτό που διεθνώς ισχύει.
Σκεφτείτε τώρα, ότι ούτε τις μετεγγραφές μπορεί το Υπουργείο Παιδείας να καθορίσει με ένα τρόπο που να εξυπηρετεί τους φοιτητές και τα Πανεπιστήμια και Τ.Ε.Ι., με αποτέλεσμα κάθε χρόνο να έχουμε αλλαγές, που αναστατώνουν τους υποψηφίους και τις οικογένειές τους. Έτσι αλλαγές στο τρόπο βοήθειας προς τους οικονομικά αδύνατους, είτε αυτές τις πούμε μετεγγραφές, μεταφορά θέσης ή ειδικές κατηγορίες, είχαμε το 2010, το 2011, το 2012 και το 2014. Δηλαδή μόνο το 2013 δεν είχαμε καμία αλλαγή στο σύστημα των μετεγγραφών (για να το πούμε με μία λέξη). Και κάθε χρόνο οι αλλαγές ανακοινώνονταν την τελευταία στιγμή, μάλιστα το 2010 μετά την κατάθεση των μηχανογραφικών. Φέτος ακόμη δεν γνωρίζουμε τη διαδικασία μετεγγραφών που θα ακολουθηθεί και φυσικά ούτε κουβέντα για τις εξετάσεις του προσεχούς Ιουνίου. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι θα αλλάξει -για μία ακόμη φορά- το σύστημα μετεγγραφών, όπως πάντα την τελευταία στιγμή και πάλι θα αγωνιούν οι γονείς και οι υποψήφιοι αν θα μπορέσουν να σπουδάσουν.
ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΑΚΗΣ
Μαθηματικός - ερευνητής
