Με σκοπό να αναδειχθούν οι πολλαπλές εικονοποιητικές μεταλλάξεις του έργου της, τις οποίες επινοεί ευρηματικά με τη δύναμη της φαντασίας και αποδίδει με μια πρωτότυπη και ιδιόμορφη διαλεκτική με τη φόρμα, το αφιέρωμα στην εικαστικό Σοφία Βάρη, που πραγματοποιείται από το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στην Άνδρο, θα διαρκέσει έως τις 28 Σεπτεμβρίου.
Το αφιέρωμα, που παρουσιάζεται στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Άνδρου, εκτός από γλυπτά όλων των κατηγοριών και μεγεθών, τα οποία αποτελούν τον άξονα της έκθεσης, περιλαμβάνει και σχέδια, ακουαρέλες, ελαιογραφίες, ανάγλυφα, κολάζ και αντικείμενα μικρογλυπτικής.
Έτσι, η έκθεση αποτυπώνει το πολύπλευρο έργο της Σοφίας Βάρη, η οποία, με την πολυπολιτισμική της εικαστική παιδεία και τη διεθνή καλλιτεχνική της παρουσία, από παραστατική ζωγράφος στα πρώτα της βήματα, στράφηκε - στα μέσα της δεκαετίας του ’80 - στη γλυπτική, όπου και διακρίθηκε. Χωρίς να ενταχθεί σε σχολές, σκέψεις και κινήματα καλλιτεχνικά, απεξαρτημένη από παγιωμένες αντιλήψεις, αναζήτησε με τόλμη και πάθος τα δικά της πρότυπα αναφορών, που συνέβαλαν στη διάπλαση του δικού της μορφικού και εικονογραφικού κόσμου.
Επινοώντας μια δική της πλαστική γλώσσα
Όπως σημειώνει στο εισαγωγικό κείμενο του καταλόγου της έκθεσης ο επιμελητής της και διευθυντής του Μουσείου, Κυριάκος Κουτσομάλλης: «Η τέχνη φαίνεται να υπήρξε για τη Σοφία Βάρη μια προδιαγεγραμμένη πορεία… Από πολύ νωρίς, ένιωσε να ριζώνει μέσα της διακαώς ο πόθος της γι’ αυτήν. Ήταν μια πρόκληση, την πραγμάτωση της οποίας επεδίωξε με εμμονή και πάθος. Το πέτυχε, επινοώντας μια δική της πλαστική γλώσσα, δικούς της συντακτικούς κώδικες γραφής, οι οποίοι, με γνώμονα τις απαιτήσεις του δικού της δημιουργικού χρόνου, διασφάλισαν στο έργο της πρωτοτυπία, ανθεκτικότητα και αυθεντικότητα…
Αν το έργο της, σε όλες του τις μορφές και κατηγορίες, έτυχε της γενικότερης αποδοχής, της ευρύτερης υποδοχής και εμβέλειας, είναι γιατί, σθεναρά, με δυνάμεις που δεν καταστέλλονται από συγκυριακές αντιξόοτητες και εφήμερες πρακτικές, διεκδίκησε από τον εαυτό της το δικαίωμα να εκφράσει τα προσωπικά της οράματα, με κριτήρια υποκειμενικά και καθοδηγητική αρχή τη δική της εγγενή συγκινησιακή δύναμη και ιδιοσυγκρασιακή της ευαισθησία και ελευθερία… Μέσα από μια υπαινικτική, ημιαφαιρετική διαδικασία στα πρώτα της χρόνια, που χαρακτηρίζεται από δισδιάστατες, δύσπλαστες, διογκωμένες ανθρωποκεντρικές ή ζωομορφικές φιγούρες, θα οδηγηθεί, στη συνέχεια, σε εντελώς αντιρεαλιστικές δημιουργίες με προεκτάσεις σουρεαλιστικές…
Η Σοφία Βάρη στο εργαστήριό της, Παρίσι.
Η Σοφία Βάρη, Ελληνίδα μεν στην καταγωγή, έχοντας, όμως, ελάχιστα ζήσει στην Ελλάδα, βιώνει την ελληνικότητά της χωρίς επιμερισμούς και με τρόπο, που να λειτουργούν όλες οι ανάγκες της ψυχής ως ενιαία, αδιαίρετη και αδήριτη ανάγκη. Η ελληνικότητά της ένθετα ενυπάρχει στη σκέψη και στη συνείδησή της και αναδύεται ως μνήμη, ως συνειρμός, ως γνώση διαχρονική…
Με μια ακόρεστη περιέργεια, αναζητεί τον εαυτό της σε ανοιχτούς ορίζοντες. Σε τόπους που γέννησαν πολιτισμό και άνοιξαν δρόμους. Και τούτο, γιατί γνωρίζει ότι το αμιγές, το μονοσήματο και το μονοδιάστατο είναι έννοιες ασυμβίβαστες με την εξέλιξη στην τέχνη. Ό,τι το νέο προκύπτει από τη μίξη πολιτισμών. Με συγκλίσεις και αποκλίσεις κι όταν οι δρόμοι διασταυρώνονται με νέες ιδέες. Με ιδέες που υπεκφεύγουν από το στερεότυπο και το κατεστημένο…
Κατά την πρώτη δεκαπενταετή περιπλάνησή της στον χώρο της δυσδιάστατης απεικόνισης, “συγκεχυμένη” και αγωνιώδης φαίνεται να υπήρξε η πορεία της. Από το 1975 κι έπειτα, χωρίς να απεμπολεί τίποτα από τη διαχρονική μνήμη, θεωρώντας απλώς τη ζωγραφική ως “ψευδαίσθηση”, άρχισε να αναθεωρεί τους προσανατολισμούς της και να διαμορφώνει μια δική της αντίληψη της υφής και του χώρου, να γοητεύεται από την αίσθηση του απτού και τη στιβαρότητα της ύλης και να προσανατολίζει τις καλλιτεχνικές της αναζητήσεις προς την τρισδιάστατη φόρμα…
Έκτοτε, η γλυπτική θα αποτελέσει το κυρίαρχο μέλημά της και με αυτήν θα επιβληθεί, έχοντας αποβάλλει τις αβεβαιότητες των πρότερων διλημμάτων. Με αυτή, θα αναζητήσει μια θέση σε έναν χώρο δύσκολο και σε μια εποχή, κατά την οποία οι κρατούσες ευρωπαϊκές τάσεις, μην έχοντας διαμορφώσει ένα κυρίαρχο ρεύμα, άφηναν στη γλυπτική την ελευθερία αναζήτησης πηγών, τόσο στον πριμιτιβισμό, όσο και στις εξωευρωπαϊκές αρχαϊκές τέχνες…
Τα γλυπτά της, με τη στιβαρότητα της δομής και τη μνημειακότητα του όγκου, είναι σαν να έρχονται από τα βάθη του χρόνου, για να προσλάβουν στο σήμερα, με την αισθαντικότητα της πρωτογένειας και τις αναφορές στις αρχαϊκές μνήμες, την ενσάρκωσή τους…»
Πληροφορίες
Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης: Χώρα - Άνδρος, τηλ.: 22820 22444. Ώρες λειτουργίας: καθημερινά: 11.00 - 15.00 και 18.00 - 21.00, Δευτέρα: 11.00 - 15.00, Τρίτη: κλειστά.
naftemporiki.gr
