Υποδυόμενη μία τραγική ηρωίδα, η ηθοποιός Λένα Παπαληγούρα κινείται μέσα στην ακραία ευθραυστότητα της εφηβείας, προχωρά σαν σκιά του εαυτού της προς μία προκαθορισμένη θυσία, και μας μιλά για την παράσταση «Ιφιγένεια».
Η μυθική «Ιφιγένεια» ζωντανεύει από την πένα του πολυβραβευμένου Γάλλου συγγραφέα Ζαν Ρενέ Λεμουάν, και παρουσιάζεται σε παγκόσμια πρώτη, σκηνοθετημένη από τον ίδιο τον δημιουργό της, στο Από Μηχανής Θέατρο, έως την Τετάρτη 4 Ιουνίου. Μόνη πάνω στη σκηνή, η Λένα Παπαληγούρα αναπολεί, ελπίζει, έχει φίλους, ισχυρές σχέσεις με την οικογένειά της, μοιράζει τα υπάρχοντά της σε βαλίτσες και μπαούλα και αφήνει σημειώματα στους αγαπημένους της, λίγο πριν παραδοθεί στο τέλος της, και μιλά για το έργο και για όλα αυτά που καλούμαστε να ψάξουμε μέσα από αυτό.
Πώς προσεγγίζει ο Ζαν Ρενέ Λεμουάν την «Ιφιγένεια;
Η “Ιφιγένεια” του Λεμουάν μάς προσφέρει την ανάγνωση ενός έργου, που βασίζεται στον μύθο, ξεκινά από αυτόν, αλλά ταξιδεύει στους αιώνες. Μιλά για το προσωπικό, το συλλογικό, το πανανθρώπινο, για το χθες και το σήμερα. Το κορίτσι ταξιδεύει μέσα στον χρόνο και φτάνει στο σήμερα. Είναι ένα προσωπικό και μυθολογικό διήγημα, που παίρνει σαν αφορμή το τραγικό πρόσωπο της Ιφιγένειας και την ιστορία του, και διερευνά τη δύναμη και το εύθραυστο του ανθρώπου απέναντι στην κατάρρευση των κόσμων. Στο έργο του Λεμουάν, η Ιφιγένεια διατηρεί τα βασικά χαρακτηριστικά της ηρωίδας του Ευριπίδη. Απλώς, ο τρόπος που μας συστήνεται είναι σύγχρονος, διαφορετικός. Είναι ένα αθώο πρόσωπο, που, προτού θυσιαστεί, στέκεται με τα ματιά ορθάνοιχτα απέναντι στο θαύμα της ζωής και τον φόβο του θανάτου.
Ποια θέματα διερευνά το έργο μέσα από την επιστροφή στους μύθους;
Μέσα από το έργο, καλούμαστε να ψάξουμε τη δική μας αθωότητα, τις αυταπάτες, τα όνειρα, τις προδοσίες, τις θυσίες και, μέσα από τον επαναπροσδιορισμό του μύθου και την προσπάθεια αναπαράστασής του, να μιλήσουμε για πράγματα που μας απασχολούν: για όλα τα κορίτσια, όλους τους πατέρες, όλους τους πολέμους, τα τραύματα, τα θαύματα, τους νικητές και τους ηττημένους, τη φρίκη και την αδικία.
Πού κινείται η ηρωίδα του;
Η ηρωίδα ισορροπεί ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο, στην εφηβεία και την ενηλικίωση, στο όνειρο και την πραγματικότητα, στον φόβο και την ελπίδα.
Ποιες είναι οι σκέψεις και οι πράξεις της;
Αυτή την ερώτηση την απαντά η ίδια η παράσταση, αφού ολόκληρο το κείμενο είναι μια καταγραφή των σκέψεων της ηρωίδας. Η δύναμη του κειμένου βασίζεται στην ποίηση και την εσωτερικότητά του, αλλά και στο γεγονός ότι παρουσιάζει την πολυπλοκότητα των πράξεων και των σκέψεων. Δεν έχει νόημα, λοιπόν, να απομονώσω μία ή δύο σκέψεις, γιατί η μαγεία αυτής της Ιφιγένειας κρύβεται στη ροή και στο σύνολό της.
Πώς αντιμετωπίζει τον θάνατο;
Με γοητεύει πολύ το πρόσωπο της Ιφιγένειας, η αθωότητά της, η ικανότητα της να κατανοεί και να συγχωρεί, να ξεπερνά τον φόβο της, η λεπτή της ειρωνεία, η γενναιοψυχία της, η τραγική της μοίρα. Είναι το εξιλαστήριο θύμα ενός παραλόγου και φονικού πολέμου. Η ίδια, όμως, πορεύεται στον θάνατό της με δύναμη και αξιοπρέπεια, ακόμα κι αν αναγνωρίζει τη ματαιότητα και την αδικία.
Είστε μόνη πάνω στη σκηνή. Ποιες προκλήσεις, αλλά και ποιες δυσκολίες περικλείει αυτό;
Είναι πάρα πολύ δύσκολο το ότι είμαι μόνη. Έχω συντροφιά μονάχα το κείμενο. Η μαγεία της παράστασης κρύβεται στη λιτότητά της. Από την άλλη, το κείμενο αυτό, καθώς είναι απόλυτα ποιητικό, δεν χωράει κανένα εφέ, κανένα ψέμα. Όλα αυτά είναι πολύ δύσκολα και τρομακτικά. Από την άλλη, είναι και πάρα πολύ γοητευτικά.
Από τη μέχρι τώρα πορεία σας, ποιον ρόλο σας θεωρείτε πιο δυνατό συναισθηματικά και ποιον πιο απαιτητικό υποκριτικά;
Κάθε ρόλος έχει τη δυσκολία του. Και η φύση της δουλειάς μας είναι τέτοια, που τη στιγμή που δουλεύουμε κάτι και είμαστε μέσα σε αυτό, πάντα μας φαίνεται το δυσκολότερο από όλα. Κάθε φορά, είναι σαν να ξεκινάμε από την αρχή. Πρέπει να ανακαλύψουμε τον ρόλο, να τον κατανοήσουμε, να τον αγαπήσουμε, για να καταφέρουμε στο τέλος να τον προσεγγίσουμε. Δεν μπορώ, λοιπόν, να ξεχωρίσω κάτι. Ό,τι έχω κάνει με έχει, κατά καιρούς, δυσκολέψει πολύ. Αλλά στο τέλος, προσπαθώ να βρίσκω έναν τρόπο να το αγαπώ. Είναι ο χαρακτήρας μου τέτοιος, που αν δεν αγαπήσω τον κάθε ρόλο, δεν μπορώ να του δοθώ και να τον υπερασπιστώ.
Ο πολυβραβευμένος Γάλλος συγγραφέας Ζαν Ρενέ Λεμουάν με τη Λένα Παπαληγούρα.
Ποια λόγια της Ιφιγένειας ταιριάζουν περισσότερο στην κατάσταση, που βιώνουμε σήμερα στην Ελλάδα;
Πολλά, ίσως όλα. Η Ιφιγένεια, σήμερα, μπορεί να είναι ένα κορίτσι που θυσιάζεται, το θύμα ενός πολέμου. Μπορεί, όμως, να είναι κι ένα έθνος που θυσιάζεται ή μια χώρα ολόκληρη που βιώνει τα αποτελέσματα ενός πολέμου...
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση: Έφη Γιαννοπούλου, σκηνοθεσία: Ζαν Ρενέ Λεμουάν, σκηνικά: Εύα Νάθενα, κοστούμια: Νίκος Αναγνωστόπουλος, φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα. Ερμηνεύει η Λένα Παπαληγούρα.
Πληροφορίες
Από Μηχανής θέατρο: Ακαδήμου 13 - Μεταξουργείο, τηλ.: 210 5231131. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη: 21.00, Τετάρτη: 18.30. Διάρκεια παράστασης: 60 λεπτά. Χωρητικότητα σκηνής: 50 άτομα. Τιμή εισιτηρίου: γενική είσοδος: 10 ευρώ.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
