Ένα έργο μαχητικό και ποιητικό για όλες τις εποχές, με μια σημερινή ατίθαση ηρωίδα, ένα διαχρονικό σύμβολο αντίστασης, η «Αντιγόνη» του Ζαν Ανούιγ, παρουσιάζεται από την Κομεντί - Φρανσέζ, σε σκηνοθεσία του πολυβραβευμένου Μαρκ Πακέν, με ελληνικούς υπέρτιτλους σε μετάφραση Μάριου Πλωρίτη, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Σάββατο 26 και την Κυριακή 27 Απριλίου, στις 8 το βράδυ.
Η Κομεντί - Φρανσέζ, το θέατρο που ίδρυσε ο Λουδοβίκος ΙΔ΄, το 1680, ένα από τα ελάχιστα κρατικά θέατρα της σημερινής Γαλλίας και το μόνο με δική του ομάδα ηθοποιών, παρουσιάζει για πρώτη φορά στην ιστορία του την «Αντιγόνη» του Ζαν Ανούιγ, ένα κορυφαίο έργο του σύγχρονου θεάτρου, προκλητικό, μαχητικό, ποιητικό, με μια ηρωίδα σύμβολο της παγκόσμιας μοίρας, της συνείδησης του 20ού αιώνα. Μια μεταφορά για το άτομο που στέκει απέναντι στο παντοδύναμο κράτος, απελπισμένο και αδύναμο, αλλά επίμονο στις αντιστάσεις του.
Στο έλεος μιας απόλυτης και ανελέητης εξουσίας
Γραμμένη στην καρδιά της γερμανικής κατοχής, η «Αντιγόνη» του Ανούιγ έχει παρουσιαστεί στις σκηνές όλου του κόσμου άπειρες φορές, έχει προκαλέσει έντονες συζητήσεις και αντιπαραθέσεις και έχει μελετηθεί και αναλυθεί όσο λίγα έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου. Ο συγγραφέας βγάζει την Αντιγόνη από τον τελετουργικό αρχαιοελληνικό κόσμο και την οδηγεί στον σύγχρονο, όπου οι θεοί έχουν εξαφανιστεί και οι αρχηγοί των κρατών έχουν τη δύναμη να ορίζουν και να χειραγωγούν τις μοίρες των ανθρώπων.
Ο κόσμος αυτός της απάτης, της διαφθοράς, της λεηλασίας είναι έργο των ανθρώπων και όσοι τολμούν να του αντισταθούν βρίσκονται στο έλεος μιας απόλυτης και ανελέητης εξουσίας. Αυτή η Αντιγόνη δεν έχει χώρο για την κάθαρση, είναι τραγική όχι γιατί θα πεθάνει, αλλά γιατί δεν έχει τη δύναμη να αλλάξει την πορεία των γεγονότων. Η λύτρωση είναι ανέφικτη, αλλά το μήνυμα είναι σαφές και διαρκές.
Με έναν τρόπο σχεδόν βίαιο
Όπως σημειώνει ο σκηνοθέτης της παράστασης: «Θα περίμενε κανείς, διαβάζοντας την “Αντιγόνη” του Ανούιγ, μια απλή διασκευή του έργου του Σοφοκλή. Όμως, δεν είναι έτσι. Μέσα στο ζοφερό κλίμα της γερμανικής κατοχής, το 1944, ο Ανούιγ και ο Αντρέ Μπαρσάκ (σκηνοθέτης και διευθυντής του Théâtre de l’Atelier) αποφασίζουν να κάνουν κάτι πιο τολμηρό. Στο Παρίσι των συλλήψεων, των προκηρύξεων, των επιθέσεων, του φόβου και της βίας, η Αντιγόνη ενσαρκώνει ξαφνικά της ελπίδες μιας ολόκληρης γενιάς… Η Αντιγόνη έρχεται στη δική μας εποχή και μας ταρακουνάει. Ιδιόμορφη, πολεμική και, ταυτόχρονα, ποιητική, μας κατακτά και μας συγκινεί με έναν τρόπο σχεδόν βίαιο. Μας θέτει αμείλικτα ερωτήματα… Νομίζω ότι, και σήμερα, αυτή η φωνή έχει ακόμα τη δύναμη να μας αφυπνίζει».
Για τον Μαρκ Πακέν, η «Αντιγόνη» του Ανούιγ είναι ένα έργο πρωτότυπο, που με πρόσχημα τον μύθο και την τραγωδία του Σοφοκλή, θέτει ένα πάντα επίκαιρο ερώτημα: τι είναι η πολιτική; στοχασμός ή επάγγελμα; Ένα ερώτημα που θέτει κάθε γενιά στον εαυτό της. Η Αντιγόνη του Πακέν είναι μια γυναίκα, που συναντάμε κάθε μέρα στους δρόμους, μια από αυτές που παλεύουν, πολλές φορές, απλώς και μόνο για να υπάρξουν. Δεν είναι μύθος, είναι κομμάτι του κόσμου μας.
Για όλες τις αποχρώσεις της ψυχής της
Η Φρανσουάζ Γκυγιάρ, η Αντιγόνη της παράστασης, φοράει παντελόνι και πουκάμισο, είναι ένα αγοροκόριτσο εύθραυστο, αλλά αποφασισμένο απέναντι στον σωματώδη και απειλητικό Κρέοντα του Μπρούνο Ραφαέλι και απαντάει με το αφοπλιστικό «για μένα», όταν εκείνος τη ρωτάει γιατί κάνει ό,τι κάνει. Αυτό το γενναίο κορίτσι δεν είναι μια φιγούρα σε βάθρο ήρωα. Είναι ανθρώπινη, φοβάται τον θάνατο, παλεύει με τον εαυτό της και μιλάει για όλες τις αποχρώσεις της ψυχής της σπαρακτικά. Ο Ανούιγ της ζητάει να εξερευνήσει τα βασανιστικά ηθικά διλήμματα της εποχής του με εργαλείο την υπαρξιακή φιλοσοφία, που ήταν κυρίαρχη στους στοχαστές της γενιάς του.
Λιτό, με καθαρές γραμμές
Το σκηνικό του Ζεράρ Ντιντιέ, λιτό, με καθαρές γραμμές, ορίζεται από έναν τοίχο με τρεις μνημειακές πόρτες. Έναν τοίχο που, προς το τέλος της παράστασης, θα μετακινηθεί, για να αποκαλύψει στο κοινό τους πρωταγωνιστές στην καθημερινότητά τους, οικείους, για να μας θυμίσει ότι αυτά που παρακολουθούμε εξακολουθούν να συμβαίνουν κάθε μέρα, όπου υπάρχει καταπίεση, ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα για τις πεποιθήσεις τους, ότι διακινδυνεύουν τη ζωή τους, για να μη συμβιβαστούν.
Πληροφορίες
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών - Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη»: Βασ. Σοφίας και Κόκκαλη, Αμπελόκηποι - Αθήνα, τηλ.: 210 7282333. Τιμές εισιτηρίων: 55, 38, 27, 15 ευρώ, ειδικές τιμές: 65+, πολύτεκνοι: 10 ευρώ, φοιτητές - νέοι - άνεργοι - ΑΜΕΑ: 8 ευρώ. naftemporiki.gr
