Αντιμετωπίζοντας το έργο του Μίκη Θεοδωράκη ως έναν μοναδικό και ολοκληρωμένο μουσικό κόσμο, ο ζωγράφος - συγγραφέας Ανδρέας Μαράτος μας ξεναγεί σε αυτόν, μέσα από το βιβλίο του, με τίτλο «Ουτοπία κρυμμένη στο σώμα της πόλης. Ο μουσικός κόσμος του Μίκη Θεοδωράκη και η εποχή του».
Το βιβλίο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ιανός, παρουσιάζεται αύριο, Τετάρτη 15 Ιανουαρίου, στις 6 το απόγευμα, στον Ιανό, όπου θα μιλήσουν οι: Μίκης Θεοδωράκης, Αριστείδης Μπαλτάς (Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ), Γιώργος Φουρτούνης (Επίκουρος Καθηγητής Πάντειου Πανεπιστήμιου), Λιάνα Θεοδωράτου (υπεύθυνη προγράμματος Ελληνικών Σπουδών Πανεπιστήμιου Ν. Υόρκης) και ο ίδιος ο συγγραφέας, ενώ αποσπάσματά του θα διαβάσει η Μαρία Φαραντούρη.
Οδοδείκτες επιστροφής σε ένα μέλλον, που δεν ήρθε ακόμα
Μέσα από τις 232 σελίδες του βιβλίου, ο Ανδρέας Μαράτος προσεγγίζει το έργο του Μίκη Θεοδωράκη ως ένα πλήρες μουσικό σύμπαν, ως τεκμήριο της δυναμικής και των μετέωρων αιτημάτων μιας ολόκληρης εποχής. Ερευνά τις καταγωγικές του ρίζες και τον πολυπρισματικό χαρακτήρα του ως οδοδείκτες επιστροφής σε ένα μέλλον, που δεν ήρθε ακόμα. Μελετά τους δεσμούς του με την ταραγμένη πολιτική ιστορία του τόπου, την τραγική περιπέτεια της Αριστεράς, την κοινωνικοπολιτική κοσμογονία του εικοστού αιώνα. Τελικά, πως το έργο αυτό αναδύεται μέσα από τη συνάντηση και την υπέρβαση των κυρίαρχων ρευμάτων σκέψης και τέχνης της εποχής, καθώς και την αλληλεπίδρασή του με τις συγκαιρινές του ραγδαίες μεταμορφώσεις του χώρου και των συλλογικών νοοτροπιών, όπως αυτές αποτυπώνονται στο σώμα της πόλης.
Η ελεγεία ενός Όχι ακόμη - τόπου
Αποσπάσματα του βιβλίου θα διαβάσει η Μαρία Φαραντούρη.
Ό συγγραφέας εξηγεί στην εισαγωγή του βιβλίου: «Ο μουσικός κόσμος του Μίκη Θεοδωράκη. Ο βαθιά λυρικός, αλλά και εξεγερσιακός, διονυσιακός χαρακτήρας του. Οι ισχυροί δεσμοί του με τις τραγικές και τις μεγαλειώδεις στιγμές της μεταπολεμικής ιστορίας. Κυρίως, με το απελευθερωτικό και χειραφετητικό εγχείρημα που διαπέρασε σαν ρίγος και σφράγισε όλο τον εικοστό αιώνα. Ο Μίκης Θεοδωράκης θα μιλήσει για το βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ιανός.
Η Ουτοπία δεν αφορά στον υποτιθέμενο απατηλό χαρακτήρα του εγχειρήματος, ούτε θρηνεί εκ του ασφαλούς για τη ματαίωσή του. Αφορά στην κατάδειξη της έκτασης και της έντασης της δυναμικής του, στις υποθήκες του για το μέλλον. Στην προκειμένη περίπτωση, αναφέρεται στην άρρηκτη, λυτρωτική και ανοιχτή στον ιστορικό χρόνο σχέση μιας τέχνης υψηλής και του διαρκούς αιτήματος απελευθέρωσης, προσωπικής και κοινωνικής. Ο θεοδωρακικός μουσικός κόσμος αποτελεί μια σύγχρονη ελεγεία ουτοπίας. Είναι η ελεγεία ενός Όχι ακόμη - τόπου…».
Ένα ολόκληρο πεδίο έρευνας υψηλών απαιτήσεων
Ο Αριστείδης Μπαλτάς σημειώνει στον πρόλογο του βιβλίου: «…Ολοκληρώνοντας την ανάγνωση του βιβλίου του Μαράτου, οι νότες, οι συγχορδίες, οι στίχοι και οι φωνές που κατοικούν το έργο του Μίκη, νότες, συγχορδίες, στίχοι και φωνές που κάποτε συγκρότησαν, τουλάχιστον για κάποιους από μας και σχεδόν κυριολεκτικά, το ίδιο μας το σώμα και την προσωπική μας διαδρομή, αποκτούν θεωρητικό έρμα και λογικό ειρμό, έρμα και ειρμό που μας βοηθούν να καταλάβουμε τόσο τον ίδιο τον εαυτό μας, όσο και την εποχή μας. Ερμηνεία δεσμευτική δεν υπονοεί, βέβαια, ερμηνεία που δεν επιδέχεται αντιρρήσεις. Απλώς - αλλά το “απλώς” εδώ είναι εξαιρετικά σύνθετο - σημαίνει ότι οι όποιες αντιρρήσεις, εύλογες ή λιγότερο εύλογες, δε θα μπορέσουν να αποκτήσουν πραγματική λαβή επί του αντικειμένου τους, παρά μόνον αν συγκροτηθούν οι ίδιες σε σώμα αντίστοιχης εμβέλειας και αντίστοιχης πληρότητας. Με άλλα λόγια, η δεσμευτικότητα της ερμηνείας του Μαράτου ανοίγει ένα ολόκληρο πεδίο έρευνας υψηλών απαιτήσεων. Από ένα έργο θεωρητικής στόχευσης με αυτό το θέμα δε δικαιούται κανείς σήμερα να περιμένει περισσότερα…».
Αποκάλυψη και έκπληξη συγχρόνως
Αλλά και ο Μίκης Θεοδωράκης γράφει στο επίμετρο του βιβλίου: «Το βιβλίο του Ανδρέα Μαράτου υπήρξε για μένα αποκάλυψη και έκπληξη συγχρόνως. Γιατί καταστάσεις και γεγονότα που θεωρούσα πρόδηλα, δεδομένου ότι τα είχα ζήσει και μάλιστα εντατικά, έλαβαν ξαφνικά μια καινούρια μορφή και ένα διαφορετικό περιεχόμενο, χάρη στη διαπεραστική και, κάποτε, ανατρεπτική ματιά του συγγραφέα… Η αρχαιολογική σκαπάνη του Ανδρέα Μαράτου με έβγαλε από τον ευδαιμονικό μου λήθαργο και ομολογώ ότι δεν ξέρω ακόμα αν αυτό υπήρξε καλό ή κακό για μένα, δεδομένου ότι είχα καταβάλει μεγάλη προσπάθεια να πείσω τον εαυτό μου ότι οι σχέσεις μου με τη ζωή και τους ανθρώπους είχαν τακτοποιηθεί, αφήνοντάς μου ένα περιθώριο γαλήνης, χωρίς μάταιες ελπίδες και ουτοπικές προσμονές…».
Πληροφορίες
Ιανός: Σταδίου 24 - Αθήνα, τηλ.: 210 3217917. naftemporiki.gr
