Με αφορμή το θάνατο του πρώτου μαύρου ηγέτη της Νότιας Αφρικής, Νέλσον Μαντέλα, το πρακτορείο Associated Press σταχυολόγησε μερικές από τις σημαντικότερες ρήσεις του, οι οποίες έμειναν στην ιστορία.
«Αφιέρωσα τη ζωή μου στον αγώνα του λαού της Αφρικής. Πάλεψα ενάντια στην κυριαρχία των λευκών, πάλεψα ενάντια στην κυριαρχία των μαύρων. Λάτρεψα το ιδανικό μιας ελεύθερης και δημοκρατικής κοινωνίας όπου όλοι οι άνθρωποι θα ζουν σε αρμονία και με ίσες ευκαιρίες. Είναι ένα ιδανικό για του οποίου την πραγμάτωση εύχομαι να ζήσω και να το πετύχω. Αλλά, εάν χρειαστεί, είναι ένα ιδανικό για το οποίο είμαι έτοιμος να πεθάνω» (δήλωση στο δικαστήριο κατά τη διάρκεια της δίκης της Ριβόνια, 20 Απριλίου 1964).
«Δεν αρνούμαι, ωστόσο, ότι σχεδίασα πράξεις σαμποτάζ. Δεν το έπραξα από κάποιο πνεύμα απερισκεψίας ούτε επειδή τρέφω κάποια αγάπη για τη βία. Το έπραξα σαν αποτέλεσμα ήρεμης και νηφάλιας εκτίμησης της πολιτικής κατάστασης στην οποία ζούμε μετά από πολλά χρόνια τυραννίας, εκμετάλλευσης, καταπίεσης του λαού μου από τους λευκούς» (δήλωση στο δικαστήριο κατά τη διάρκεια της δίκης της Ριβόνια, 20 Απριλίου 1964).
«Στέκομαι μπροστά σας όχι σαν προφήτης αλλά σαν υπηρέτης υμών, του λαού. Οι ακούραστες και ηρωικές σας θυσίες με έδωσαν την ευκαιρία να βρίσκομαι σήμερα εδώ. Γι’ αυτό αποθέτω τα εναπομείναντα χρόνια της ζωής μου στα χέρια σας» (μιλώντας σε πλήθος μετά την απελευθέρωσή του από τη φυλακή, 11 Φεβρουαρίου 1990)
«Ας μην αφήσουμε ποτέ τις μελλοντικές γενιές να πουν ότι η αδιαφορία, ο κυνισμός, ο εγωισμός μας στέρησαν τη δυνατότητα να φανούμε αντάξιοι των ιδανικών του ανθρωπισμού, τις οποίες το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης συμπυκνώνει» (στη βράβευσή του με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, 10 Δεκεμβρίου 1993).
«Ήλθε ο καιρός για την επούλωση των πληγών. Η στιγμή να γεφυρώσουμε το χάσμα που μας χωρίζει. Οι καιροί της οικοδόμησης βρίσκονται μπροστά μας. Μπαίνουμε σε ένα συμβόλαιο χτισίματος μιας κοινωνίας όπου όλοι οι Νοτιοαφρικανοί, μαύροι και λευκοί, θα μπορούν να περπατούν στητοί, χωρίς φόβο στις καρδιές τους, με εξασφαλισμένο το αναπαλλοτρίωτο δικαίωμά τους στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια – ένα «πολύχρωμο» έθνος σε ειρήνη με τον εαυτό του και τον κόσμο» (κατά την ορκωμοσία του ως προέδρου το 1994).
«Περπάτησαν τον μακρύ δρόμο προς την ελευθερία. Προσπάθησα να μην παρεκκλίνω. Έκανα στραβοπατήματα κατά τη διαδρομή. Όμως ανακάλυψα το μυστικό ότι αφού σκαρφαλώσει κανείς ένα μεγάλο λόφο, ανακαλύπτει μόνον ότι υπάρχουν πολλοί λόφοι ακόμη μπροστά του» (από την αυτοβιογραφία του «Ο Μακρύς Δρόμος προς την Ελευθερία»)
«Πρόκειται για πόλεμο. Έχει σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους από όλους τους προγενέστερους πολέμους και τις φυσικές καταστροφές. Δεν πρέπει να συνεχίσουμε να συζητούμε και να διαφωνούμε, τη στιγμή που πεθαίνουν άνθρωποι (ο Νέλσον Μαντέλα για το AIDS).
