Σε βαρύ κλίμα διεξάγεται η διήμερη  σύνοδος Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης που πραγματοποιείται στο Βίλνιους της Λιθουανίας,  έπειτα και από την υπαναχώρηση του προέδρου της Ουκρανίας , Βίκτορ Γιανούκοβιτς στο ζήτημα της υπογραφής σύνδεσης ελεύθερου εμπορίου της χώρας του με την Ε.Ε.

Ο Γιανούκοβιτς, ο οποίος φέρεται να έκανε παζάρια για περισσότερη οικονομική βοήθεια από την Ε.Ε. αναμένεται να δεχθεί αυστηρή κριτική από τους ευρωπαίους ηγέτες. 

Ωστόσο η γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ αν και δήλωσε πως δεν ελπίζει ότι θα υπάρξει αυτή τη φορά κάποια θετική εξέλιξη είπε ότι  «η πόρτα παραμένει ανοικτή».

Στη σύνοδο αυτή, παίρνουν μέρος οι έξι χώρες που συμπεριλαμβάνονται στο σχέδιο Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης της ΕΕ: η Ουκρανία, η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, η Λευκορωσία, η Γεωργία και ο Μόλδοβας.

Ο πρόεδρος της Ε.Ε. Χέρμαν φαν Ρομπάι και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο συναντήθηκαν με τον Γιανουκόβιτς πριν την έναρξη της σημερινής συνόδου, αλλά και οι δύο πλευρές αρνήθηκαν να απαντήσουν στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων.

Ο Γιανουκόβιτς, όταν ρωτήθηκε για την διάθεσή του προσερχόμενος στο δείπνο στο οποίο θα συμμετάσχουν οι ηγέτες των χωρών, απάντησε «φυσιολογική».

Ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε στους δημοσιογράφους στο Βίλνιους σχετικά με τη συμφωνία σύνδεσης με την Ουκρανία: «Διατηρώ ακόμη μια αχνή ελπίδα ότι μπορούμε να συμφωνήσουμε σήμερα, δεν το αποκλείω». «Όμως θα πρέπει να δούμε υπό ποιους όρους μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο».

«Η δέσμευσή μας να φέρουμε τις σχέσεις της Ε.Ε. με την Ουκρανία σε νέο επίπεδο (…) παραμένει σταθερή», είχε σημειώσει νωρίτερα στη διάρκεια ενός επιχειρηματικού συνεδρίου στο Βίλνιους ο ευρωπαίος επίτροπος Διεύρυνσης Στέφαν Φίλε. «Η συμφωνία μπορεί να υπογραφεί μόλις η Ουκρανία είναι έτοιμη», πρόσθεσε.

Η πρόεδρος της Λιθουανίας, που ασκεί την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ και εμπλέκεται ενεργά στην ενσωμάτωση των πρώην χωρών της ΕΣΣΔ, φάνηκε αισιόδοξη. Οι διαπραγματεύσεις «θα συνεχιστούν μέχρι τελευταία στιγμή. Θα συνεχιστούν πριν το δείπνο, στη διάρκεια του δείπνου και πιστεύω ότι κάτι μπορεί να γίνει στη διάρκεια της νύχτας», σημείωσε η Ντάλια Γκριμπαουσκάιτε.

Η συμφωνία σύνδεσης θα ενίσχυε τους πολιτικούς δεσμούς μεταξύ των δύο πλευρών και θα άνοιγε τον δρόμο για την απελευθέρωση των εμπορικών συναλλαγών. Αξιωματούχοι της Ε.Ε. προβλέπουν επίσης ότι θα αυτή προσέλκυε περισσότερες επενδύσεις στην Ουκρανία, γεγονός που θα βοηθούσε την οικονομία της που αντιμετωπίζει προβλήματα.

Ζήτημα κόστους

Όμως η υπογραφή μιας τέτοιας συμφωνίας έχει και κόστος, όπως λένε ουκρανοί αξιωματούχοι. Ο Αρμπούζοφ έχει καταγγείλει ότι η Ε.Ε. δεν έχει προσφέρει στο Κίεβο ανταλλάγματα για τις ζημιές που θα αναγκαζόταν να υποστεί η χώρα του από την απώλεια των εμπορικών προνομίων της με τη Ρωσία.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις των Ουκρανών, ο εκσυγχρονισμός που θα χρειαζόταν να γίνει στη χώρα θα κόστιζε τουλάχιστον 160 δισεκατομμύρια ευρώ.

Ο Φίλε από την πλευρά του απέρριψε σήμερα το ποσό αυτό, χαρακτηρίζοντάς το «αναντίστοιχο και αναξιόπιστο». «Η ουκρανική οικονομία έχει ανάγκη τεράστιων επενδύσεων, αλλά αυτά δεν είναι κόστη. Αντιπροσωπεύουν μελλοντικά έσοδα, περισσότερη ανάπτυξη, περισσότερες θέσεις εργασίας και περισσότερο πλούτο. Το μόνο κόστος που μπορώ να δω είναι το κόστος της απραξίας που θα επιτρέψει την περαιτέρω στασιμότητα της οικονομίας (της Ουκρανίας) και θα θέσει σε κίνδυνο το οικονομικό μέλλον και την υγεία της χώρας», υπογράμμισε ο ευρωπαίος Επίτροπος.

«Δεν επρόκειτο ποτέ για ένα παζάρι δισεκατομμυρίων», δήλωσε ο σουηδός υπουργός Εξωτερικών Καρλ Μπιλτ. «Το θέμα ήταν να δοθεί στην Ουκρανία και την ουκρανική οικονομία πρόσβαση στη μεγαλύτερη ενιαία αγορά στον κόσμο».

Ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς επεσήμανε ότι πιστεύει πως η Ε.Ε. θα πρέπει να διερωτηθεί: «Τι μπορούμε και πρέπει να κάνουμε, τόσο από οικονομική άποψη όσο και από νομισματική, για να βοηθήσουμε τον λαό, να βοηθήσουμε το κράτος».

Αυτή η συμφωνία σύνδεσης θα ήταν η πρώτη του είδους της που θα ολοκληρωνόταν μεταξύ της Ε.Ε. και ενός ανατολικού γείτονά της.

Η Αρμενία έχει ήδη ανακοινώσει ότι σκοπεύει να συμμετάσχει σε μια τελωνειακή ένωση υπό τη Ρωσία.

Αντίθετα, η Ε.Ε. αναμένεται να ξεκινήσει τις συζητήσεις με τη Γεωργία και τον Μόλδοβα για τη σύναψη μιας συμφωνίας σύνδεσης και ελεύθερου εμπορίου στη σύνοδο του Βίλνιους.

«Μας βάζει σε ένα εντελώς νέο δρόμο», δήλωσε ο Γιούριε Λεάνκα, ο πρωθυπουργός του Μόλδοβα. «Μας βοηθά να ενσωματωθούμε στην οικονομία της Ε.Ε. και μας προετοιμάζει για μια μελλοντική ευρωπαϊκή πολιτική ενσωμάτωση».

Ο Λεάνκα πρόσθεσε επίσης ότι «θα ήταν προς το συμφέρον» της Ουκρανίας να προχωρήσει σε αυτό τον δρόμο γιατί θα βοηθούσε να ανοίξει ο δρόμος προς «μια σταθερή και προβλέψιμη περιοχή».

Προσωπικότητες της ουκρανικής αντιπολίτευσης βρίσκονται στο Βίλνιους για να πιέσουν να υπάρξει πρόοδος στο θέμα. Ο Βιτάλι Κλίτσκο, πρώην πυγμάχος, πρόεδρος του κόμματος Ουντάρ κατηγόρησε τον Γιανουκόβιτς ότι «φοβάται τη δημοκρατία και την προσέγγιση προς την Ευρώπη».

Διαδηλώσεις κατά της απόφασης του ουκρανού προέδρου

Αρκετές χιλιάδες διαδηλωτές που είναι αντίθετοι στην απόφαση της ουκρανικής κυβέρνησης συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Ανεξαρτησίας του Κιέβου την ώρα που ο Γιανουκόβιτς έφτανε στο Βίλνιους. Μερικές δεκάδες διαδηλωτές είχαν συγκεντρωθεί και έξω από το χώρο που διεξάγεται η σύνοδος στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας κρατώντας πανό που έγραφαν: «Γιανουκόβιτς μην κλέβεις το μέλλον», και «Είμαστε Ευρωπαίοι».

Η πρώην πρωθυπουργός της Ουκρανίας Γιούλια Τιμοσένκο, που βρίσκεται φυλακισμένη, δήλωσε σε χθεσινό της μήνυμα ότι η συμφωνία σύνδεσης θα μπορούσε να είναι «μια μηχανή του χρόνου που θα μας ωθήσει από το παρελθόν στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα και την οικογένεια των ελεύθερων κοινωνιών».

Πολλές όμως ήταν οι επικρίσεις και προς την Ε.Ε. για τον χειρισμό της υπόθεσης. «Οι Βρυξέλλες διέπραξαν ένα λάθος κρίσεως», επικεντρώνοντας στο θέμα της Τιμοσένκο αντί να αντιταχθούν στον «εκβιασμό» της Μόσχας, επισήμανε ο πολωνός πρόεδρος Μπρόνισλαβ Κομορόφσκι.

Κάποιοι επίσης προσάπτουν στην Ε.Ε. ότι δεν έδωσε στην Ουκρανία και στις άλλες χώρες Ανατολικής Εταιρικής Σχέσης μια ξεκάθαρη και γενναιόδωρη προοπτική ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης, όπως το είχαν κάνει πριν 20 χρόνια με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετά την πτώση του Τείχους.

Πηγή: ΑΜΠΕ, Reuters