Ως ένας ποιητής, που θέλησε να ζει ελεύθερος, απαλλαγμένος από τον φόβο και τις δεσμεύσεις των άλλων, που αντιλαμβανόταν πως, για να βελτιωθεί ο κόσμος, όφειλε πρώτα ο καθένας να αλλάξει τον ίδιο του τον εαυτό, ο ηθοποιός Γιάννης Στάνκογλου μάς μιλά για την παράσταση «Είμαι ένας άλλος».
Εμπνευσμένο από τη σύντομη ζωή και τη φιλοσοφία του γάλλου ποιητή Αρθούρου Ρεμπώ (1854 - 1891), το θεατρικό έργο του σουηδού ακαδημαϊκού και θεατρικού συγγραφέα Μίκαελ Αζάρ παρουσιάζεται για πρώτη φορά στη χώρα μας, από την Εταιρεία Θεάτρου Συν - Επί (+, Χ), στο Από Μηχανής Θέατρο.
Ο Γιάννης Στάνκογλου ενσαρκώνει τον Ζαν - Νικολά - Αρτύρ Ρεμπώ, ο οποίος θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους εκπροσώπους του συμβολισμού, με σημαντική επίδραση στη μοντέρνα ποίηση, παρά το γεγονός ότι εγκατέλειψε οριστικά τη λογοτεχνία στην ηλικία των 20 ετών, και μας μιλά για εκείνον και τις ιδέες του, που θα ήταν τόσο χρήσιμες στη δύσκολη πραγματικότητά μας.
Από πού εμπνέεται το έργο;
Από τη φιλοσοφία και την ίδια τη ζωή του Ρεμπώ. Καταπιάνεται με όλα τα ερωτήματα, που έθεσε από τα 14 έως τα 19 του χρόνια, τη σχέση του με τον θάνατο, την οικογένεια, τη μητέρα του, τον Θεό. Προσπαθεί να ανακαλύψει όλα αυτά. Όταν δεν τα καταφέρνει, πηγαίνει στο Παρίσι. Εκεί, γνωρίζει ανθρώπους. Είναι η εποχή της κομμούνας του 1880. Ελπίζει ότι θα βρει ανθρώπους σαν εκείνον, ανθρώπους που αποζητούν την ελευθερία. Τελικά, ούτε εκεί δε χωράει και αποφασίζει να σκοτώσει τον παλιό του εαυτό και να φύγει. Βρίσκεται μόνος στα βάθη της Αφρικής, γίνεται ένα με το ξερό τοπίο και βγάζει όλο το απόσταγμα της ζωής του με κάποιο τρόπο.
Ο Αρθούρος Ρεμπώ το 1872.
Πώς διατρέχει τη σύντομη ζωή του γάλλου ποιητή;
Το έργο είναι χωρισμένο από τον συγγραφέα σε 4 μέρη. Το πρώτο μέρος είναι η παιδική του ηλικία, η πρώτη σκηνή του έργου. Το δεύτερο, που φτάνει στο Παρίσι, το ονομάζει η επανάσταση και είναι η εποχή που γράφει τα ποιήματά του. Η τρίτη σκηνή είναι η σκηνή του τραίνου ή φόνου, όπου σκοτώνει τον παλιό του εαυτό, για να καταλήξει στη Χαράρ. Η τέταρτη σκηνή διαδραματίζεται στην Αφρική. Έχουμε εντάξει δύο ποιήματα του Ρεμπώ και φράσεις από την ποίησή του, που ο συγγραφέας τα χρησιμοποιεί ως μέρος του έργου που έχει γράψει. Είναι ένα έργο εμπνευσμένο από τον Ρεμπώ. Ο Αζάρ έχει αφήσει πολλά κομμάτια έξω από τη βιογραφία του. Είναι δύσκολο να δεις έναν χαρακτήρα ολοκληρωμένο, ενώ δεν τον έχεις γνωρίσει. Εμείς, όλο αυτό το αντιμετωπίζουμε ως περφόρμανς.
Πώς θα περιγράφατε τον χαρακτήρα του;
Διαβάζοντας και μπαίνοντας μέσα στον κόσμο του, βλέπω ότι ήταν ένα πολύ έξυπνο τερατάκι. Αυτό που μου έκανε εντύπωση, όταν τον διάβασα στα 22 μου, είναι ότι ένιωσα πως ήταν ένας άνθρωπος που μεγάλωσε γρήγορα. Οι σκέψεις του τον τρόμαζαν και γι’ αυτό έφευγε. Καταλάβαινε αμέσως που βρίσκεται. Ήταν ένας άνθρωπος της φυγής, της δράσης και, από ένα σημείο και έπειτα, το έκανε πολύ συνειδητά. Ένας άνθρωπος που μάθαινε πολύ γρήγορα τα πάντα, είχε ευκολία να μαθαίνει και να κατανοεί από γλώσσες έως σχέσεις. Ήταν οξυδερκής.
Μέσα από τη θεατρική σας επαφή μαζί του, ποια στοιχεία θαυμάσατε σε εκείνον;
Πάρα πολλά. Καταρχήν, την τάση του να μη φοβάται, να νιώθει ελεύθερος μέχρι τέλους. Δε σταματούσε ποτέ να προσπαθεί, δεν ήταν ευχαριστημένος με τίποτα, ήθελε να σπάσει τα δεσμά που του έβαζε η κοινωνία. Θαύμασα την πολύ πολιτική του στάση να σωπάσει. Πολλοί θεωρητικοί λένε ότι το μεγαλύτερο του έργο ήταν ότι δεν ξαναέγραψε.
Ποιες ιδέες του θα μας ήταν ιδιαίτερα χρήσιμες στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα;
Πολλές, αλλά κυρίως: “Όταν θα έρθει μια μέρα να σας χτυπήσει την πόρτα ο θάνατος, που θα το κάνει, δε θα θέλατε να πείτε στον εαυτό σας ότι η ζωή που ζήσατε ήταν η δική σας ζωή και όχι η ζωή, που κάποιος άλλος διάλεξε για σας;
Τι σας έχει σοκάρει περισσότερο από όσα συμβαίνουν γύρω μας;
Όλα! Ο φόβος των ανθρώπων, όλα τα ακραία που συμβαίνουν, η άνθιση της ακροδεξιάς, ότι ακόμα και τώρα συνεχίζουν να μας λένε ψέματα, ενώ ξέρουν ότι καταλαβαίνουμε, ότι μας συμπεριφέρονται σαν να μην είμαστε νοήμονες. Με σοκάρουν και πολύ πιο καθημερινά πράγματα: οι άνθρωποι που ψάχνουν στα σκουπίδια, που κοιμούνται έξω, πρόσωπα δυστυχισμένα που βρίσκονται σε απόγνωση, που δεν ξέρουν τι τους επιφυλάσσει το αύριο και το ότι βλέπουμε πολλούς νέους ανθρώπους σε αυτή την κατάσταση.
Ποια λάθη μας πρέπει να αναγνωρίσουμε, για να κάνουμε μία καινούρια υγιή αρχή;
Πολύ σημαντικό πράγμα είναι αυτό που είπαμε πριν: να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας, όπως ο καθένας μπορεί. Ο Ρεμπώ λέει πως, για να ζήσεις αληθινά και ελεύθερα, πρέπει να γνωρίσεις πρώτα τον εαυτό σου, να τον προκαλέσεις, να εκτεθείς στον κίνδυνο, να ξεπεράσεις τα όριά σου. Λέξεις και σκέψεις δεν είναι αρκετές, οι πράξεις μας πρέπει να δείχνουν ποιοι είμαστε.
Είστε αισιόδοξος για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα;
Προσπαθώ να είμαι, γιατί αλλιώς δε θα τα βγάλω πέρα. Θεωρώ ότι έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να περπατήσουμε, για να αλλάξουμε τα πράγματα. Σίγουρα δε χρειάζεται μόνο υπομονή γι’ αυτό, χρειάζονται όλα αυτά που είπαμε πριν. Να πάρει ο καθένας λίγο παραπάνω τη ζωή στα χέρια του.
Ταυτότητα παράστασης
Μετάφραση - σκηνοθεσία: Αλίκη Δανέζη - Knutsen, σκηνικά: Νίκος Αναγνωστόπουλος, κοστούμια: Σωτήρης Γεωργίου, φωτισμοί: Γιάννης Δρακουλαράκος, κίνηση: Νίκος Δραγώνας, μουσική: Carl Michael Von Hausswolff, βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Λάττα. Ερμηνεία: Γιάννης Στάνκογλου.
Πληροφορίες
Από Μηχανής Θέατρο: Ακαδήμου 13 - Μεταξουργείο, τηλ.: 210 5231131. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη: 20.00, Τετάρτη: 21.30. Διάρκεια παράστασης: 60’ λεπτά (χωρίς διάλειμμα). Χωρητικότητα σκηνής: 90 άτομα. Τιμές εισιτηρίων: Δευτέρα και Τετάρτη: κανονικό: 14 ευρώ, φοιτητικό: 10 ευρώ, Τρίτη: γενική είσοδος: 10 ευρώ.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
