Υποδυόμενος έναν άνθρωπο «που δεν του “βγήκαν” τα όνειρα κατά τη διάρκεια της ζωής του», ο ηθοποιός Δάνης Κατρανίδης, τελικά, επαναστατεί, και μας μιλά για την παράσταση «Ποιός φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;».
Καταρρίπτοντας την ψευδαίσθηση του αμερικάνικου ονείρου, μέσα από τον μικρόκοσμο ενός ζευγαριού, εγκλωβισμένου σε έναν δυστυχισμένο γάμο, η τραγική κωμωδία του Έντουαρντ Άλμπι παρουσιάζεται για δεύτερη συνεχή σεζόν (για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων) στο Πόλη Θέατρο, από την Παρασκευή 18 Οκτωβρίου.
Στην πρώτη του σκηνική συνάντηση με τη Μίρκα Παπακωνσταντίνου, ο Δάνης Κατρανίδης πρωταγωνιστεί σε ένα άγριο παιχνίδι με απρόβλεπτη κατάληξη, που βάζει στο στόχαστρο την κοινωνική πραγματικότητα, και μας μιλά για το έργο και την επίσης «άγρια» πραγματικότητά μας.
Τι επιχειρούσε να φωτίσει ο Έντουαρντ Άλμπι, την εποχή που έγραψε το έργο;
Προφανώς, λειτούργησε προφητικά, γιατί μας φωτίζει ακόμα. Ο Άλμπι μιλάει με τον δικό του τρόπο για την εσωστρέφεια και τον στρουθοκαμηλισμό που ζούμε. Σχολιάζει το γεγονός ότι οι γηραιότεροι ευθύνονται για τη μοίρα των νεότερων, εξού και δεν είναι τυχαίο ότι η δράση του έργου λαμβάνει χώρα στο Πανεπιστήμιο. Ο συγγραφέας μάς εξηγεί, πότε υπαινικτικά και πότε εμφανώς, με ποιους τρόπους οι ταγοί - δάσκαλοι και Καθηγητές - έχουν τη δύναμη να ετοιμάσουν τα “τέρατα” του μέλλοντος.
Ο νέος άντρας στο έργο είναι ήδη κατασκευασμένος, όπως ο παλιός, παρά τη νεότητά του. Έχει από τώρα συμβιβαστεί, αλλοτριωθεί, έχει γίνει ένα με το σύστημα, έχει ήδη ενσωματωθεί με το κατεστημένο, που μπήκε για να αλλάξει. Ουσιαστικά, με έναν τρόπο, ο Άλμπι μιλάει για ένα νέο είδος γενετικού ελέγχου, μια νέα κοινωνική ευγονική. Για αυτόν τον λόγο, το κείμενο αυτό είναι από τα σημαντικότερα της παγκόσμιας δραματουργίας. Θα μας αφορά πάντα και θα παίζεται για πολλά χρόνια.
Υπάρχουν κάποιοι συμβολισμοί στα πρόσωπα του έργου, σε σχέση με την τότε αμερικανική πραγματικότητα;
Θα έλεγα πως δεν είναι απλώς συμβολισμοί και δεν αφορούν αποκλειστικά στην αμερικάνικη πραγματικότητα. Μέσω των προσώπων του έργου, ο Άλμπι κάνει άμεση αναφορά στην παγκόσμια κατάσταση, από τότε έως τώρα. Η “Βιρτζίνια” είναι ένα οικουμενικό έργο με πολύ αιχμηρή γλώσσα. Ο συγγραφέας, κάθε λεπτό, λειτουργεί με χειρουργικό τρόπο πάνω από το πτώμα της κοινωνίας μας. Αυτό, που βαθιά επιθυμεί να σχολιάσει, είναι η εξής φαύλη αλυσίδα: ο καθένας μας ξεκινά να αλλάξει τα πράγματα - ιδίως στη βάση τους, την παιδεία - αλλά στην πορεία κοιτάει απλά “να περάσει καλά” και αφήνει τον κοινωνικό προβληματισμό, που κάποτε τον βασάνιζε, να τον λύσει “ο επόμενος”.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ρόλου σας;
Όταν χρειάζεται να μιλήσω για τον ρόλο μου, δυσκολεύομαι πολύ, γιατί έχω εκπαιδευτεί περισσότερο να ερμηνεύω τον ήρωα, παρά να τον περιγράφω. Ωστόσο, αν έλεγα κάτι για τον Τζωρτζ, αυτό θα ήταν, καταρχήν, πως είναι ο άνθρωπος, που δεν του “βγήκαν” τα όνειρα κατά τη διάρκεια της ζωής του. Είναι ένας Καθηγητής ιστορίας, ο οποίος μέσα του αισθάνεται ότι πρέπει να τιμωρήσει τον εαυτό του, επειδή συμβιβάστηκε τόσο νωρίς, επειδή κατέληξε συστημικός. Και κάποια στιγμή, παρά την υπομονή του και την αποδοχή του τρόπου ζωής που κάνουν με τη σύζυγό του, Μάρθα, νιώθει τόσο συμβιβασμένος, που είναι σαν ζωντανός νεκρός. Το μόνο που τον κρατά στη ζωή είναι εκείνο το “ζωτικό ψεύδος”, που έχουν πλάσει οι δύο τους ως ζευγάρι. Το βράδυ, όμως, που και αυτό ανατρέπεται, ο Τζωρτζ επαναστατεί, αναποδογυρίζει τα πάντα και αναγκάζει όλους γύρω του να αντικρύσουν επιτέλους την πραγματικότητα.
Τι χαρακτηρίζει τη σχέση με τη σκηνική σας σύζυγο;
Οι άνθρωποι έρχονται κοντά, όταν τους ενώνουν οι ανάγκες τους και αρχίζουν να φεύγουν ο ένας από τον άλλον, όταν αυτές διαφοροποιούνται. Αλλά, συνήθως, είναι πάρα πολύ δεμένοι πλέον, για να χωρίσουν. Ο καθένας έχει πάντα τον λόγο του, για να μη χωρίζει, είτε ζώντας με το ίδιο ζωτικό ψεύδος που έχει ο άλλος, είτε κατασκευάζοντας διαφορετικό. Στην περίπτωσή μας, ο Τζωρτζ και η Μάρθα αγαπάνε πάρα πολύ ο ένας τον άλλον. Ο Τζωρτζ είναι ιδιαίτερα πιεσμένος, γιατί η Μάρθα περιμένει να τον “δει” διευθυντή του Πανεπιστημίου, όπως ήταν ο πατέρα της. Εκείνος, όμως, δεν έχει την απαραίτητη ακτινοβολία. Είναι ένας απλός άνθρωπος, που αγαπάει την επιστήμη του, την Ιστορία. Και είναι τόσο δεμένοι ο ένας με τον άλλον, σαν να έχουν πράξει μαζί κάποιου είδους αδίκημα. Και επειδή δεν μπορούν να ζήσουν χωριστά, μισιούνται εξαιτίας της αγάπης τους.
Πώς εμπλέκονται οι επισκέπτες στο δικό σας άγριο παιχνίδι;
Ξεκινάει από μια πρόσκληση, που κάνει η ίδια η Μάρθα, καλώντας - μετά το πάρτι που Πανεπιστημίου - το νεαρό ζευγάρι σπίτι τους, για να συνεχίσουν εκεί τη γιορτή. Το ζευγάρι αποδέχεται το κάλεσμα - ο μικρός Νικ περισσότερο για να εκμεταλλευτεί την πρόσκληση από την κόρη του “αφεντικού”, του Πρύτανη - και οι δυο τους μοιάζουν σαν μικρογραφία του Τζωρτζ και της Μάρθας. Ο Νικ, μάλιστα, είναι έτοιμος να κάνει τα πάντα, για να κερδίσει την εύνοια των αφεντικών του.
Εδώ, ο Άλμπι προσφέρει δραματουργικά μια άριστη σχέση τόπου και χρόνου, καθώς η ιστορία ξεκινάει στις 2.30 βαθιά μέσα στη νύχτα και καταλήγει στις 4.30 τα ξημερώματα. Εκεί, δηλαδή, που χαράζει και όλοι βρίσκονται πλέον αντιμέτωποι με το φως της αλήθειας.
Κάνοντας μια προσγείωση στη δραματική ελληνική πραγματικότητα, τι αισθάνεστε για το «άγριο παιχνίδι» της οικονομικής κρίσης, που γίνεται όλο και πιο επικίνδυνο;
Επειδή η οικονομία, δυστυχώς, δε λογίζεται με συναισθήματα, αλλά με αριθμούς, το μόνο που ξέρω είναι πως στέκομαι κάθε μέρα όρθιος, για να αντιμετωπίσω και να αλλάξω μια πραγματικότητα, που γίνεται όλο και πιο ζοφερή.
Τι πρέπει να μάθουμε, να συνειδητοποιήσουμε μέσα από αυτή την εμπειρία;
Να κοιτάξουμε πραγματικά μέσα μας και όχι με προσχήματα και δικαιολογίες. Να δούμε ότι, αν δεν αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι, δε θα αλλάξει τίποτα. Η κρίση, αν δε μας διδάξει αυτό, όχι απλώς δεν πρόκειται να αλλάξει τα πράγματα, αλλά αντίθετα, θα μετατραπεί στο τέλος σε μια καθαρή κόλαση.
Ταυτότητα παράστασης
Σκηνοθεσία: Γιώργος Νανούρης, μετάφραση: Δάνης Κατρανίδης, σκηνικά - κουστούμια: Γιώργος Πάτσας, φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα. Πρωταγωνιστούν: Δάνης Κατρανίδης, Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Χρύσα Παππά, Παναγιώτης Εξαρχέας. Πληροφορίες
Θέατρο Πόλη: Φωκαίας 4 και Αριστοτέλους 87 - πλ. Βικτωρίας (δίπλα στον ηλεκτρικό σταθμό), τηλ. κρατήσεων: 211 1828900. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Πέμπτη έως Σάββατο: 20:30, Κυριακή: 18:30. Τιμές εισιτηρίων: Πέμπτη: γενική είσοδος: 15 ευρώ, φοιτητές - άνεργοι - συνταξιούχοι άνω των 65 - νέοι έως 23 ετών - ΑΜΕΑ: 10 ευρώ, Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή: γενική είσοδος: 20 ευρώ, φοιτητές: 15 ευρώ, άνεργοι - συνταξιούχοι άνω των 65 - νέοι έως 23 ετών - ΑΜΕΑ: 10 ευρώ.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
