Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της σύγχρονης φυσικής, είναι το γιατί η ύλη επικράτησε της αντιύλης στο Σύμπαν. Σύμφωνα με την υπάρχουσα θεωρία, το Σύμπαν θα έπρεπε να είναι άυλο, καθώς η ύλη και η αντιύλη σχηματίζονται (ακόμη και στο κενό) σε ζεύγη σωματιδίων, τα οποία όταν συγκρούονται εξαϋλώνονται, απελευθερώνοντας ενέργεια.
Έτσι, η ύπαρξη των γαλαξιών, των πλανητών και των ανθρώπων δείχνει πως «κάτι πήγε στραβά» στη φυσική θεωρία, και η ύλη βρήκε ένα τρόπο να υπερισχύσει της αντιύλης.
Ήδη από τη δεκαετία του ’50, είχε προταθεί μια ιδέα που ίσως διέσωζε την κατάσταση: εάν υπήρχε μία ραδιενεργή διάσπαση, που δε συμπεριλάμβανε νετρίνα τότε υπήρχε τρόπος να εξηγηθεί η πολύ χαμηλή μάζα αυτών των σωματιδίων αλλά και η επικράτηση της ύλης στο Σύμπαν.
Η διάσπαση αυτή αποκαλείται «διπλή διάσπαση βήτα χωρίς νετρίνα», και προϋποθέτει πως το νετρίνο και το αντι-νετρίνο είναι το ίδιο και το αυτό σωματίδιο. Τότε, το νετρίνο αποκτά τις ιδιότητες σωματιδίου Μαχοράνα, ενός θεωρητικού είδους σωματιδίων που είχε προβλεφθεί από τον Ιταλό φυσικό Ετόρε Μαχοράνα το 1937.
Σε μία συνηθισμένη διπλή διάσπαση βήτα, δύο νετρόνια εντός ενός ατομικού πυρήνα, μετασχηματίζονται σε πρωτόνια, ενώ εκπέμπουν ηλεκτρόνια και νετρίνα. Εάν ισχύει πως το νετρίνο είναι και το αντισωματίδιό του, τότε θα έπρεπε οι ερευνητές να παρατηρήσουν και μία παραλλαγή αυτής της διάσπασης, όπου τα δύο νετρίνα εξαϋλώνονται και την ενέργειά τους απορροφά ο πυρήνας. Τότε, από τη διάσπαση θα εκπέμπονταν μονάχα δύο ηλεκτρόνια.
Με βάση τη συγκεκριμένη ιδέα, στήθηκε το πείραμα GERDA (GERmanium Detector Array), στο Γραν Σάσο της Ιταλίας το 2004. Δεκαπέντε κιλά κρυστάλλων γερμανίου, κρατήθηκαν για πολλά χρόνια σε πλήρη απομόνωση κάτω από τα βουνά. Οι επιστήμονες παρατηρούσαν, ελπίζοντας να ανιχνεύσουν μία μεταστοιχείωση του γερμανίου-76 σε σελήνιο-76. Εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα μπορούσε να αποτελεί την αρχή για την κατανόηση της προτίμησης της φύσης στην ύλη, αλλά και για τη φύση των νετρίνων και την προέλευση της μάζας τους.
Τον περασμένο μήνα όμως, οι 60 συνεργαζόμενοι επιστήμονες ανακοίνωσαν πως δεν παρατήρησαν καμία τέτοια διάσπαση, και πως εάν όντως συμβαίνει, τότε λαμβάνει χώρα μία φορά σε τουλάχιστον 30 εξάκις εκατομμύρια χρόνια, πολλές τάξεις μεγέθους μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από την ηλικία του Σύμπαντος. Εάν συνέβαινε συχνότερα, θα είχε ανιχνευθεί κάποιο σήμα. Άλλα πειράματα, όπως το EXO-200 και το KamLAND-Zen, βρίσκουν παρόμοιους χρόνους τέτοιας διάσπασης για άλλα στοιχεία όπως το ξένο-136.
Παρόλα τα αρνητικά αυτά δεδομένα, οι ερευνητές δεν το βάζουν κάτω. Το ανανεωμένο πείραμα GERDA II, θα χρησιμοποιήσει 40 κιλά γερμανίου, όπου με βελτιωμένες τεχνικές, θα είναι σε θέση να ανιχνεύσει διάσπαση σε σελήνιο εντός τριών ετών, ακόμη κι αν συμβαίνει μία τέτοια ανά 100 εξάκις εκατομμύρια χρόνια. Η επιμονή αυτή μάλλον οφείλεται στο ότι η ιδέα πως τα νετρίνα είναι σωματίδια Μαχοράνα, «παραείναι όμορφη για να την αφήσουμε τόσο εύκολα», σύμφωνα με ορισμένους φυσικούς.
