Το χρώμα πάντα εντυπωσιάζει τα μικρά παιδιά. Αυτό ένιωσα κι εγώ όταν βρέθηκα, στις αρχές της δεκαετίας του '50, σε ένα ισόγειο της οδού Σταδίου, στον αριθμό 5. Η ταμπέλα έγραφε «Β. Απότσος, Εδώδιμα, Αποικιακά».
Τότε, φυσικά, δεν καταλάβαινα πως οι... μεγάλοι συζητούσαν για τις επερχόμενες δημοτικές εκλογές. Αυτό που με είχε θαμπώσει ήταν το χρώμα στους τοίχους. Ηταν όλοι στολισμένοι με πολύχρωμες ρεκλάμες, μικρά «πανό» που διαφήμιζαν τα προϊόντα μεγάλων οίκων του εξωτερικού.
Σπάνιες αφίσες για κονιάκ, τυρί έμενταλ, σοκολάτα υγείας. Παλιάτσοι διαφήμιζαν ηδύποτα, γάλατα, οβομαλτίνες, καραμέλες και μπισκότα. Τα ράφια του ήταν γεμάτα λιχουδιές, γλυκές και αλμυρές, απ όλη την Ελλάδα, με προεξάρχουσα τη μαστίχα Χίου. Το μικρό μπακάλικο πρόσφερε τους ιστορικούς γκαζοκεφτέδες, λακέρδα, πικάντικα σαγανάκια, ένα ιδιαίτερο τυρί και ούζο, με αποτέλεσμα όλα τα προβλήματα της χώρας να λύνονται σε χρόνο μηδέν από τους... «κάνε με πρωθυπουργό για μια μέρα».
Τα χρόνια πέρασαν. Ο «Απότσος» μεταφέρθηκε πιο πάνω. Στην Πανεπιστημίου. Εκεί στις αρχές της δεκαετίας του 90 είχα την τύχη να γνωρίσω και να απολαύσω ένα «Μεσημέρι στου Απότσου». Εργαζόμουν τότε στην εφημερίδα «Μεσημβρινή» και έτσι δεν ήταν λίγες οι φορές που με συναδέλφους λύναμε τα παγκόσμια προβλήματα. Βέβαια, τότε λίγα είχα μάθει για την ιστορία που είχε γράψει στη ζωή της Αθήνας ο Βασίλης Απότσος και αργότερα ο γιος του Νίκος.
Ολα όσα δεν έμαθα τότε τα διάβασα τώρα στο βιβλίο της δημοσιογράφου Εμμανουέλας Νικολαΐδου «Μεσημέρι στου Απότσου». Στο βιβλίο αυτό η Νικολαΐδου «ζωγραφίζει» την εποχή, φωτίζει τους πρωταγωνιστές, αποκαλύπτει άγνωστες ιστορίες. Εκεί είδα με ησυχία εκείνες τις χάρτινες αφίσες, τις πινακίδες εμαγέ και τις μεταλλικές διαφημίσεις που με είχαν μαγέψει στο αρχικό μπακάλικο, του Βασίλη Απότσου, τις οποίες διέσωσε η εγγονή του, Λιλέτα Απότσου-Θανοπούλου.
Στο βιβλίο αυτό διάβασα πως «οι δεκαετίες του 1950 και του 1960 ήταν οι χρυσές δεκαετίες του. Με τη Μεταπολίτευση το κατάστημα μεταφέρθηκε στην οδό Πανεπιστημίου 10, εντός της στοάς, ενώ είχε προηγηθεί μια σύντομη παρένθεση στην οδό Βουκουρεστίου.
Στο βιβλίο αναφέρονται κατά «φυλές» οι θαμώνες του «Απότσου»: πολιτικοί, δημοσιογράφοι και εκδότες, καλλιτέχνες και διανοούμενοι, επιχειρηματίες και άλλοι. Ο «Απότσος», που λειτουργούσε σαν μικρή Βουλή για χιλιάδες γνωστούς και αγνώστους, είδε δημοσιεύματα στους «Times» της Νέας Υόρκης, στο «Paris Match» αλλά και σε ξένα περιοδικά γεύσης και πολιτισμού.
Είδε όμως και ένα άδοξο τέλος. Το 1997 ήρθε μήνυμα από την πλευρά της ιδιοκτησίας του καταστήματος ότι τυχόν ανανέωση του συμβολαίου θα προϋπέθετε πολλαπλασιασμό του μισθώματος, κάτι που η επιχείρηση δεν μπορούσε να αντέξει.
Η Εμμανουέλα Νικολαΐδου, όπως πάντα, σε ρόλο σκηνοθέτη μάς παρουσιάζει με το δικό της ιδιαίτερο τρόπο αυτό το πολύχρωμο και μυρωδάτο «Μεσημέρι». Μαζί της, ένα παλικάρι από τη Χίο: ο Βασίλης Απότσος και, φυσικά, οι διάδοχοί του: ο γιος του Νίκος Απότσος με τη γυναίκα του Μαργαρίτα και την κόρη τους Λιλέτα
Το «όνειρο», που έγινε μπακάλικο, στέκι για ουζάκι και μεζέ, τραγούδι, θρύλος, και τώρα βιβλίο από την Εμμανουέλα Νικολαΐδου, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΗΛΑΣ - [email protected]
