Ο επιταχυντής σωματιδίων LHC του CERN στη Γενεύη της Ελβετίας έδωσε τα τελευταία τέσσερα χρόνια την ευκαιρία στους επιστήμονες να δουν φαινόμενα που η φύση κρατούσε καλά κρυμμένα, διευρύνοντας κατά πολύ τις γνώσεις μας για τον Κόσμο.
Από το Φεβρουάριο του 2013, οι πειραματικές διεργασίες στον επιταχυντή έχουν πάψει, καθώς θα ακολουθήσει ένα διάστημα δύο χρόνων, κατά το οποίο ο LHC θα αναβαθμίζεται με στόχο να φτάσει στη πλήρη δυναμική του, προμηνύοντας νέες συναρπαστικές ανακαλύψεις.
Τις περασμένες εβδομάδες, δοκιμάστηκε η νέα γενιά από μαγνήτες που θα συμμετέχουν στα πειράματα, και υπόσχονται αύξηση των δυνατοτήτων του επιταχυντή κατά 10 φορές. Εντός του επιταχυντή, ο οποίος βρίσκεται θαμμένος στο έδαφος σε βάθος 100 μέτρων, και έχει περιφέρεια 27 χιλιομέτρων, οι μαγνήτες συνεισφέρουν στο να καθοδηγούν τις δέσμες σωματιδίων που επιταχύνονται σε ταχύτητες λίγο μικρότερες από αυτή του φωτός. Με τη βοήθεια τους, οι δέσμες συμπτύσσονται, εστιάζονται και στρίβουν. Σε συνδυασμό και με άλλες αναβαθμίσεις, οι νέοι μαγνήτες θα βοηθήσουν στον εντοπισμό –εάν υπάρχουν- ακόμη βαρύτερων σωματιδίων από το μποζόνιο Χιγκς, που ανακαλύφθηκε πέρυσι.
Μια ενδιαφέρουσα παρομοίωση που χρησιμοποιούν οι επιστήμονες είναι πως μπαίνοντας σε ένα σκοτεινό δωμάτιο με ένα μόνο κερί, δε θα μπορέσεις να δεις πολλές λεπτομέρειες ενώ και το ίδιο το κερί θα σβήσει μετά από λίγο. Χρησιμοποιώντας όμως ένα δυνατό φακό, θα δεις περισσότερα, ενώ θα έχεις και το χρόνο να τα αναλύσεις. «Αυτοί οι μαγνήτες, θα μας δώσουν περισσότερες συγκρούσεις, περισσότερη στατιστική και σπάνια ενδεχόμενα», λέει ο Lucio Rossi, διευθυντής του συγκεκριμένου προγράμματος στο CERN. «Εάν υπάρχει Φυσική πέρα από το Καθιερωμένο Πρότυπο, αυτοί οι μαγνήτες θα βοηθήσουν στο να την υποδείξουν», καταλήγει.
Όπως και οι υπάρχοντες μαγνήτες, έτσι και η νέα γενιά μαγνητών λειτουργεί υπό συνθήκες υπεραγωγιμότητας, το οποίο πρακτικά σημαίνει πως το ηλεκτρικό ρεύμα τους διαπερνά χωρίς αντίσταση. Για να γίνει αυτό ψύχονται σε θερμοκρασίες πολύ κοντά στο απόλυτο μηδέν, της τάξεως των -271.3 ο Κελσίου (μια θερμοκρασία ψυχρότερη κι από αυτή που έχει το κενό στο Σύμπαν, το οποίο βρίσκεται στους -270.5 ο C).
Οι νέοι μαγνήτες θα αποτελούνται από ένα κράμα κασσίτερου και νιόβιου, σε αντίθεση με τους σημερινούς που χρησιμοποιούν τιτάνιο αντί για κασσίτερο. Ενώ οι υπάρχοντες μαγνήτες έκαναν σπουδαία δουλειά, εξάντλησαν τις δυνατότητές τους, ενώ οι νέοι θα μπορέσουν να δημιουργήσουν ισχυρότερα και πιο σταθερά μαγνητικά πεδία. Ωστόσο, αν και το παλιό υλικό είχε τις μηχανικές ιδιότητες μετάλλου, οι νέοι μαγνήτες θα μοιάζουν περισσότερο με γυαλί, το οποίο σημαίνει πως είναι πολύ ευαίσθητοι και απαιτούν ιδιαίτερη μεταχείριση στην κατασκευή και μεταφορά τους.
Καθώς ο LHC θα συνεχίζει να αναβαθμίζεται, οι ελπίδες των φυσικών θα φουσκώνουν καθώς περιμένουν να δουν περισσότερα πίσω από το πέπλο που μας έχει βάλει η Φύση, και να ανακαλύψουν τη φύση της Σκοτεινής Ύλης, της Σκοτεινής Ενέργειας ή τις κρυμμένες διαστάσεις που κάποιες θεωρίες εικάζουν. Πέρα πάντως από την καθαρή επιστήμη, οι μέθοδοι που ανακαλύπτονται για τις ερευνητικές ανάγκες του CERN, έχουν πολύ συχνά και έμμεσα οφέλη για την κοινωνία. Υπάρχουν ήδη σχέδια για τη χρήση τέτοιων μαγνητών σε ζητήματα ιατρικής όπως οι διαγνωστικές συσκευές, και η θεραπεία του καρκίνου.
