Ιχνηλατώντας τη σχέση μάνας και κόρης, δυο γυναικών ασυμβίβαστων που δε συναντήθηκαν ποτέ, όμως, τις έδεναν σχέσεις στοργής, η σοπράνο και συνθέτρια Μαρίκα Κλαμπατσέα μάς μιλά για την όπερα δωματίου «Calamity Jane: Γράμματα στην κόρη της (1877 – 1902»).
Έχοντας παρουσιαστεί με μεγάλη επιτυχία στην Αγγλία, η βραβευμένη σύγχρονη όπερα που συναντά έναν πραγματικό μύθο του Φαρ Ουέστ, την Calamity Jane, παρουσιάζεται στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την Παρασκευή 12 Απριλίου, στις 8.30 το βράδυ.
Η Μαρίκα Κλαμπατσέα στήνει μια υποβλητική όπερα, με μια μουσική που έρχεται να γιορτάσει τους έρωτες, τους θυμούς, τις περιπλανήσεις, τους πολέμους και τη μητρότητα που εκλείπει ως ρόλος, αλλά γιγαντώνεται ως συναίσθημα, ως ζωή, και μας μιλά για την παράσταση και την ηρωίδα της.
Τί σας έκανε να επιλέξετε τη μυθική φιγούρα του Φαρ Ουέστ, Calamity Jane, ως πρωταγωνίστρια του έργου που θα παρουσιάσετε;
«Κάποιοι με αποκαλούσαν συχνά Calamity Jane. Θέλησα τότε να μάθω πιο πολλά από αυτά που ήδη είχα διαβάσει στον “Lucky Luke ”, που την παρουσίαζε σαν μια γκροτέσκα καρτουνίστικη φιγούρα. Να δω ποια πραγματικά ήταν. Διαβάζοντας για την ηρωίδα του Φαρ Ουέστ, με συνεπήρε η ζωή της. Σε μια πουριτανική κοινωνία, η Calamity ήταν μια πρόκληση. Μια γυναίκα που ντυνόταν και φερόταν σαν άνδρας και ήταν ιχνηλάτης, τζογαδόρος, πρώτη στη σκοποβολή και την ιππασία, ενώ, ταυτόχρονα, ήταν και μια ερωτευμένη με πάθος γυναίκα και μια μητέρα που λάτρευε την κόρη της, Janey, την οποία έδωσε για υιοθεσία, όταν ήταν ενός έτους. Αυτή ακριβώς η άρνηση να συμβιβαστεί με γοήτευσε, και θέλησα να προβάλλω τη διαφορετικότητά της και - σε έναν βαθμό - να ταυτιστώ με το δράμα της».
Το έργο αυτό αρθρώνεται πάνω σε δικές σας πρωτότυπες συνθέσεις, με άξονα τα σημεία αναφοράς της ηρωίδας, όπως τα διηγείται η ίδια στα γράμματα στην κόρη της. Υπήρξε, αλήθεια, αυτή η αλληλογραφία;
Σε μια πουριτανική κοινωνία, η Calamity ήταν μια πρόκληση.
«Βέβαια. Η Calamity Jane έμαθε γράμματα 25 χρονών, για να γράψει αυτό το ημερολόγιο στην κόρη της. Στα γράμματά της, διηγείται τις περιπέτειες, τους πολέμους, τον έρωτά της με τον Bill Hickok, τις επιθέσεις που δεχόταν από την πουριτανική κοινωνία. Αποκαλύπτει τα μυστικά της και περιγράφει τη δραματική της κατάσταση, όταν τυφλώνεται από το αλκοόλ, στο τέλος της ζωής της. Το ημερολόγιο αυτό το έλαβε η κόρη της 10 χρόνια μετά τον θάνατό της. “…Θα ήθελα μονάχα να μπορούσε να μάθει η μητέρα μου πόσο περήφανη νιώθω, που είμαι η κόρη της Calamity Jane” δήλωσε η Janey, μιλώντας για τη μητέρα της, το 1941, σε ραδιοφωνικό σταθμό της Νέας Υόρκης».
Tα τραγούδια της παράστασης πλαισιώνονται από μουσικές των Βέρντι, Σοπέν, Σοστακόβιτς, αλλά και από ινδιάνικα τραγούδια και μουσικές της Νέας Ορλεάνης. Πώς ταιριάζουν μεταξύ τους;
«Όλα ξεκινούν από το προσωπικό μου βίωμα, αλλά και από μνήμες μελωδιών που αγαπώ, όπως άριες από όπερες, τραγούδια που μου τραγουδούσαν οι γονείς μου, σαν το “Άστα τα μαλλάκια σου” του Μιχάλη Σογιούλ, μέχρι μουσικές ρομαντικών συνθετών ή σύγχρονων, σαν του Σοστακόβιτς, αλλά και παραδοσιακή μουσική της Νέας Ορλεάνης. Έτσι, οδηγήθηκα στο να ενώσω αυτές τις μουσικές σε μία. Σε αυτό, με βοηθά ο ελεύθερος αυτοσχεδιασμός, ο απεγκλωβισμός των αισθημάτων μου μέσα από την ερμηνεία και την ελεύθερη χρήση της φωνής μου. Το βασικό κίνητρο, όμως, αυτής της επιλογής είναι η δύναμη που αντλώ από τα γράμματα της Calamity. Να προσθέσω εδώ πόσο με έχει βοηθήσει στην ολοκλήρωση αυτού του έργου ο ενορχηστρωτής και συνθέτης Νίκος Χαριζάνος. Επίσης, ο αγαπημένος μου φίλος, αρχιτέκτονας και ευφωνίστας Στέφανος Μπαλτατζής έγραψε ένα μεγάλο μέρος από τις παρτιτούρες του έργου».
Στην παράσταση, υπάρχει επιπλέον αφήγηση και προβολή κάποιων εικόνων. Θα θέλατε να μας πείτε δυο λόγια για αυτό;
«Στην αφήγηση, στον ρόλο της Calamity, είναι η γνωστή αγγλίδα ηθοποιός Margaret Jackman, που πιστεύω πως αναβιώνει την ηρωίδα σε όλο της το εύρος. Η δεύτερη Calamity είμαι εγώ, ζωντανά με πιάνο – φωνή, στον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό. Μαζί μου είναι το κουαρτέτο εγχόρδων, με εξαιρετικούς δεξιοτέχνες μουσικούς. Όσον αφορά στις εικόνες, είναι, κυρίως, σκηνές που επικεντρώνονται στα βλέμματα. Στα μάτια της Calamity, αλλά και στις κόρες των ματιών αλόγων. Αυτό οφείλεται στην αγάπη που είχε η Calamity για το άλογό της, τον Σατανά, που τη συντρόφευε μια ζωή.
Και ενώ εμφανίζονται εικόνες αλόγων σε αυτήν την παράλληλη προβολή και ακούγεται η μουσική του Σοπέν, που αποδίδει τόσο ωραία το κουαρτέτο εγχόρδων, εγώ ερμηνεύω το τραγούδι “Το άλογό μου ο Σατανάς”, προχωρώντας στον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό».
Tί είναι αυτό, που θέλετε να αποκομίσει ο θεατής της συναυλίας σας, τόσο για την ηρωίδα σας, Calamity Jane, όσο και για την ίδια τη μουσική;
«Επιθυμώ να αποδεχτεί ο ακροατής στο πρόσωπο της Καλάμιτυ Τζέην τη διαφορετικότητα και να την προσεγγίσει αλλιώς, μέσα από αυτά τα γράμματα, που αποκαλύπτουν, πιστεύω, το πραγματικό της πρόσωπο. Η παράσταση αυτή προσπαθεί απλά να παρακολουθήσει τη συναρπαστική ζωή της πρωτοπόρου Καλάμιτυ Τζέην (ή αλλιώς Martha Canary Hickok), της ηρωίδας των πεδιάδων».
Ποιος θα ήταν ο ιδανικός ακροατής για σας;
«Η ίδια η Calamity»!
Ταυτότητα παράστασης
Σύνθεση – πιάνο – φωνή: Μαρίκα Κλαμπατσέα, αφήγηση: Margaret Jackman, σκηνοθεσία: Νίκος Βεργίτσης, ενορχήστρωση: Νίκος Χαριζάνος, σκηνοθέτης φιλμ: Rob Halam, ήχος: Liviu Zainea, βίντεο: ΠαναγιώτηςΤσάγκας. Κουαρτέτο Εγχόρδων: Gennadiy Bykov (βιολί), Florenc Sulkuqi (βιολί), Matasaru Laurentiu (βιόλα), Ευγένιος Μπένσης (βιολοντσέλο), Γιάννης Κασσέτας (σαξόφωνο), Νίκος Παπαναγιώτου (κρουστά).
Πληροφορίες
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών – Αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος», Βασιλίσσης Σοφίας και Κόκκαλη, Αμπελόκηποι - Αθήνα, τηλ.: 210 7282333. Τιμές εισιτηρίων: 25, 15, 6 (φοιτητικό) ευρώ.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
