Η κυπριακή πλευρά στερούνταν συγκεκριμένης πρότασης και χρόνου, γεγονός που καθιστούσε τη διαπραγμάτευση με τη Ρωσία αδύνατη, υποστηρίζει ο καθηγητής του Χάρβαρντ, Γιούρι Ζούκοφ. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι οι σχέσεις των δύο χωρών λήγουν εδώ.
Σε άρθρο του στο περιοδικό Foreign Affairs, ο καθηγητής σημειώνει ότι δεν είναι καθόλου σαφές εάν έπεσε ποτέ μια αξιόπιστη πρόταση στο τραπέζι. Δεύτερον, η Ρωσία δεν πίστευε ότι μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής θα μπορούσε να αλλάξει τη μοίρα της Κύπρου. Τρίτον, εκτιμήθηκε ότι οι απώλειες της Ρωσίας από την κατάρρευση του κυπριακού τραπεζικού τομέα δεν θα ήταν καταστροφικές.
Πηγές που γνωρίζουν το περιεχόμενο των συνομιλιών ανέφεραν στον ρωσικό Τύπο ότι ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου, Μιχάλης Σαρρής, πήγε στη Μόσχα απροετοίμαστος. Επιπλέον, οποιαδήποτε συμφωνία θα χρειαζόταν διαπραγματεύσεις πολλών εβδομάδων και η Κύπρος δεν είχε χρόνο. Οι δύο ρωσικοί γίγαντες του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, η Gazprom και η Rosneft, δεν ήθελαν να συζητήσουν επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα προτού ολοκληρωθούν οι σχετικές έρευνες.
Η γενική πεποίθηση στη Ρωσία, σημειώνει ο κ. Ζούκοφ, είναι ότι η απόφαση να αλλάξει το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου είχε ληφθεί στην Ευρώπη εδώ και χρόνια. Το ουσιαστικό δίλημμα της Μόσχας ήταν ανάμεσα στο να χάσει ένα φορολογικό παράδεισο και στο να ρίξει χρήματα σε ένα βαρέλι χωρίς πάτο.
Επέλεξε λοιπόν τη στρατηγική με την οποία θεωρεί ότι θα ελαχιστοποιήσει τις απώλειές της. Οι τελευταίες εκτιμήσεις ανεβάζουν τις απώλειες της Ρωσίας σε 4 έως 6 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό, αν και σημαντικό, αποτελεί πολύ μικρότερο πρόβλημα από άλλα που αντιμετωπίζει η χώρα.
Η «απόβαση» της Ρωσίας στην Κύπρο ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του '90, όταν στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας επικρατούσε αναταραχή και οι πληρωμές σε ξένο νόμισμα ήταν σχεδόν αδύνατες, με αποτέλεσμα πολλοί Ρώσοι να ανοίξουν υπεράκτιους λογαριασμούς.
Έκτοτε, το τραπεζικό σύστημα της χώρας σταθεροποιήθηκε, αλλά η εκροές των καταθέσεων σε υπεράκτιους λογαριασμούς δεν σταμάτησε. Τον Δεκέμβριο του 2012, ο πρόεδρος Πούτιν αποφάσισε να ασχοληθεί με το ζήτημα χαρακτηρίζοντας τον επαναπατρισμό των κεφαλαίων που βρίσκονται σε υπεράκτιους λογαριασμούς (deoffshorization) βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός Ντμίτρι Μεντβέντεφ πρότεινε «εγχώριες υπεράκτιες» ζώνες σε ανατολικές περιοχές της Ρωσίας.
Η ιδέα αυτή δεν ήταν καινούργια: η Ρωσία έχει ήδη περισσότερες από 20 ειδικές οικονομικές ζώνες, που προσφέρουν φορολογικά οφέλη στους επενδυτές. Μέχρι πρότινος, όμως, οι ζώνες αυτές δεν είχαν κατορθώσει να συγκεντρώσουν κεφάλαια.
Μετά, όμως, από τις τελευταίες εξελίξεις στην Ευρωζώνη και τις ανησυχίες για ενδεχόμενη εμπλοκή των μεγαλοκαταθετών και σε μελλοντικές διασώσεις τραπεζών, αυτές οι ζώνες εντός της Ρωσίας γίνονται πιο ελκυστικές.
Αξιωματούχοι της ΕΚΤ προειδοποίησαν, μάλιστα, τις λετονικές τράπεζες να δεχθούν σημαντικά ρωσικά κεφάλαια από την Κύπρο, γεγονός που κάνει τους ρώσους επενδυτές να συνειδητοποιούν ότι είναι όλο και πιο δύσκολο και επικίνδυνο να καταθέτουν τα χρήματά τους στη Δύση.
Βέβαια, όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι η παρουσία της Ρωσίας στην Κύπρο τελειώνει εδώ, καταλήγει ο Ζούκοφ. Τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που ανακάλυψε πρόσφατα η χώρα προσφέρουν μια διέξοδο προς την ανάκαμψη. Ωστόσο, τα θαλάσσια σύνορα και τα δικαιώματα εξόρυξης παραμένουν διαφιλονικούμενα.
Καθώς, λοιπόν, τα πράγματα για την Κύπρο δυσκολεύουν, η ανάγκη της για εξωτερική πολιτική στήριξη και τεχνογνωσία θα θέσουν τις βάσεις για οικοδόμηση των σχέσεων των δύο χωρών, σε νέα βάση. Δεν αποκλείεται να συναφθούν «δελεαστικές» συμφωνίες στον κλάδο της ενέργειας ή ακόμη και να επιτραπεί η κατασκευή ναυτικών βάσεων. Ίσως τελικά η έξοδος της Ρωσίας από το νησί της Αφροδίτης να μην κρατήσει πολύ, καταλήγει.
Πηγή: ΑΜΠΕ
