Το Φεβρουάριο του 1982, ο Ανδρέας Παπανδρέου επισκεπτόταν επισήμως -ο πρώτος Eλληνας πρωθυπουργός που το έκανε- την Κύπρο. Στη σύσκεψη του Εθνικού Συμβουλίου, στοΠροεδρικό Μέγαρο της Λευκωσίας, και με τις μνήμες από την εισβολή του Αττίλα ακόμη έντονες και νωπές, ο Παπανδρέου ρώτησε τους Ελληνοκύπριους αρχηγούς: «Τι θέλετε να κάμει η Ελλάδα, εάν τεθεί ζήτημα ασφαλείας;».
Την απάντηση έδωσε όχι ο Πρόεδρος Σπύρος Κυπριανού, αλλά κάποιος εκ των παρόντων αρχηγών: «Αυτό είναι δικό σου πρόβλημα».
Στις συνθήκες της εποχής, η απάντηση κρίθηκε το λιγότερο αδόκιμη, καθώς η Ελλάδα δεσμευόταν -και εξακολουθεί τυπικά- ρητά ως εγγυήτρια δύναμη της Κυπριακής Δημοκρατίας, με βάση τις Συνθήκες Εγγυήσεως του 1960, και είχε συγκεκριμένες υποχρεώσεις έναντι της Κύπρου. Ωστόσο, μετά την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρ. Ενωση, το 2003-2004, και την υιοθέτηση, εφαρμογή και ισχύ του κοινοτικού κεκτημένου στο κράτος-μέλος της, έχει αποδυναμωθεί η έννοια της «εγγυήτριας δύναμης», καθώς είναι σε φανερή αντινομία με τα ισχύοντα και κρατούντα στην Ενωση.
Ως προς αυτό δεν υπάρχει σοβαρός αντίλογος και γι’ αυτό προκαλεί εντύπωση η επιμονή της Τουρκίας, όπως εκφράστηκε με τη γνωστή επιστολή του υπουργού Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, να επικαλείται τις Συνθήκες Εγγυήσεως και την ίδια στιγμή να εγείρει, ανοικτά και απροσχημάτιστα, την απειλή διχοτόμησης της Κύπρου.
Η Αγκυρα, συνυπολογίζοντας τους δυσμενείς όρους που διαμορφώνει για τη Λευκωσία η οικονομική κρίση, φαίνεται πως εκτιμά ότι η συγκυρία τής προσφέρει μια καλή ευκαιρία, για να αμφισβητήσει -έστω και διά της τεθλασμένης- το τελεσίδικο γεγονός της ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρ. Ενωση.
Αυτό θα σήμαινε τυχόν αποδοχή και επάνοδος στο καθεστώς των εγγυήσεων, που θα οδηγούσε σε διαιώνιση επεμβατικών δικαιωμάτων της Τουρκίας στην Κύπρο. Αλλωστε, με αυτό το πρόσχημα εισέβαλε στην Κύπρο το 1974, εκμεταλλευόμενη το προδοτικό πραξικόπημα της χούντας των Αθηνών, όπου και παραμένει ως δύναμη κατοχής του 37% του κυπριακού εδάφους.
Η διακήρυξη, από τον κ. Νταβούτογλου, της πολιτικής «των μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες» αποδεικνύεται στην περίπτωση της Ελλάδας και της Κύπρου ως φενάκη, καθώς, μετά το casus belli και τις «γκρίζες ζώνες», η Τουρκία θέτει στο τραπέζι, 30 χρόνια μετά την ανακήρυξη του ψευδοκράτους του Ντενκτάς, την απειλή της διχοτόμησης…
Αλλωστε -όσο καλόπιστος κι αν είναι κάποιος-, ο ίδιος άνθρωπος έχει γράψει πως «ακόμη κι εάν δεν υπήρχε ούτε ένας μουσουλμάνος Τούρκος εκεί, η Τουρκία όφειλε να διατηρεί ένα Κυπριακό ζήτημα». Η πραγματικότητα αυτή υποχρεώνει Αθήνα και Λευκωσία, πέρα και πάνω από όποιες Συνθήκες, σε συναντίληψη και απόλυτο συντονισμό ενεργειών…
Δ. Η. ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ - [email protected]
