ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Για πέστε μας για το εργαστήριο σας.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Το εργαστήριο μας έχει ιδρυθεί από τότε που ιδρύθηκε η Υπηρεσία η δική μας το ’77 με το Π.Δ. 342 και είναι το από το νόμο ιδρυμένο εργαστήριο που αναφέρεται και στην Ποινική Δικονομία και διενεργεί γραφολογικές εξετάσεις και άλλες εξετάσεις, DNA, εξετάσεις αποτυπωμάτων, βολίδων, καλύκων κλπ. για διάφορες Υπηρεσίες. Δεν είμαστε όργανα της Αστυνομίας. Και οι Εισαγγελικές Αρχές και οι Ανακριτές και οι Πταισματοδίκες και το ΙΚΑ και οι Τράπεζες. Της Πολιτείας.
Είναι μια εθνικής εμβέλειας Υπηρεσία. Δεν υπάγεται στην Ασφάλεια, υπαγόμαστε κατ’ ευθείαν στον Αρχηγό κα προσφέρουμε εγκληματολογικές υπηρεσίες σε όλο το κράτος, σε όλη την κρατική μηχανή. Μόνο ιδιώτες δεν μπορούν να αποταθούν σε μας. Δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Παρακαλώ, είπατε ότι διαπιστώσατε το σίγμα το δεξιόστροφο ότι ανήκει στον κ. Γιωτόπουλο ή υποθετικά το είπατε αυτό;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Το είπα ως ένα παράδειγμα, αλλά είναι αληθές.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Βρήκατε άλλο συγκριτικό στοιχείο, άλλο σίγμα που να εξηγείτε ότι πράγματι κι αυτό είναι αριστερόστροφο ή δεξιόστροφο;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Βεβαίως. Γι αυτό λέω, ότι όταν κοιτάς το μικροσκόπιο και γνωρίζεις να δουλεύεις το μικροσκόπιο, γιατί δεν μπορεί μόνο να το κοιτάς, καταλαβαίνεις πως σχηματίζονται τα γράμματα. Τα γράμματα δεν είναι μόνο ως εικόνες. Δηλαδή ένα άλφα ψαράκι δεν λέει τίποτα να το δεις μόνο. Είναι και από πού αρχίζει και που τελειώνει. Μπορεί να είναι έτσι και μπορεί να είναι έτσι αντίθετο.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Το ερώτημα ήταν αν βρήκατε και δεύτερο στοιχείο ή τρίτο ή τέταρτο με το σίγμα όπως είπατε το δεξιόστροφο που να λέτε ότι ανταποκρίνεται.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Βεβαίως. Και όχι μόνο με το σίγμα και με όλα τα επιμέρους γράμματα.
Ν. ΖΑΪΡΗΣ: Το σίγμα που επικαλεστήκατε.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Βεβαίως.
κ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ: Πάντως αποκλείετε το υλικό που βρήκατε στην Πάτμου να είναι πλαστό. Π.χ. οι σημειώσεις. Ο κ. Γιωτόπουλος έχει έναν ισχυρισμό και λέει ότι αυτά τα έκαναν οι Μυστικές Υπηρεσίες. Αυτό το υλικό εσείς αποκλείεται να είναι πλαστό, δηλαδή να έχει γίνει από άλλο χέρι εκτός του κ. Γιωτόπουλου.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Εγώ προσωπικά το αποκλείω.
κ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ: Εσείς που κάνατε την πραγματογνωμοσύνη.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Βεβαίως. Το αποκλείω.
κ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ: Απ’ ότι είπατε αυτό το αποκλείετε διότι ο τρόπος και η συνέχεια της γραφής δεν είναι η γραφή ενός πλαστογράφου.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Μάλιστα.
κ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ: Ο πλαστογράφος δηλαδή τι, θα πάει πιο σιγά το χέρι του;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Η δουλειά μας είναι να εξετάζουμε και γνήσιες γραφές και πλαστογραφημένες γραφές. Έχουμε δει χιλιάδες. Αν σας εξηγήσω -δεν ξέρω μη σας κουράζω- αν σας εξηγήσω πως παράγεται η γραφή από τον ανθρώπινο εγκέφαλο και πως αποκωδικοποιείται πάνω στο χαρτί, θα καταλάβετε πόσο πολύ δύσκολο είναι, σχεδόν αδύνατον, μια εκτενής γραφή πρωτότυπη με αυτά τα χαρακτηριστικά να απομιμηθεί. Δεν είναι δυνατόν να απομιμηθεί.
κ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ: Πέστε μας και ειδικότερα για τη γραφή των εγγράφων που βρήκατε στην Πάρνηθα. Ειδικότερα πως βγάζετε το συμπέρασμα δηλαδή σε ποιον ανήκουν.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Βεβαίως. Από τότε που εγώ εντάχθηκα στο εργαστήριο αλλά και πριν όλοι οι προηγούμενοι γραφολόγοι έχουν δημιουργήσει στο εργαστήριο ένα αρχείο που το λέμε «αρχείο εκκρεμών υποθέσεων›. Δηλαδή όποιες υποθέσεις εκκρεμούν, όσες υποθέσεις δηλαδή δεν έχουν βγάλει κανένα συσχετισμό, όπως απειλητικές επιστολές που στέλνονται σ’ έναν Υπουργό, σ’ έναν Διοικητή Τράπεζας, οπουδήποτε, όλο αυτό το υλικό που εκκρεμεί υπάρχει και τηρείται σε κάποιο αρχείο. Είτε με φωτογραφίες αναπαραγόμενο είτε ως πρωτότυπο.
Όταν έρχεται μια υπόθεση σε μας έχουμε υποχρέωση από τον κανονισμό και τη λειτουργικότητα της Υπηρεσίας και του εργαστηρίου να ελέγχουμε οι γραφές που έρχονται με το αρχείο μας αν τυχόν συσχετίζονται. Γιατί έχει αποδειχτεί ότι κατά συνήθεια κάποιοι γράφουν επιστολές συνέχεια και συνέχεια και μπορεί να συνδέσεις μια επιστολή σημερινή με μια παλιότερη. Αυτό ως εισαγωγικό μέρος.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση όταν ήρθε πρώτο το πειστήριο 160 και κάποια άλλα πειστήρια όπως αυτά που έχω στην περίπτωση αυτή, το 277 Α4 κλπ. από την Πάτμου, το πρώτο πράγμα, γιατί εμείς τότε δεν ξέραμε για κάποιον κ. Γιωτόπουλο, εμείς δεν γνωρίζαμε τότε τίποτα, όταν ήρθαν αυτά στο εργαστήριο μας το πρώτο πράγμα που μπορούσαμε να κάνουμε για να δουλεύουμε να βγάλουμε κάτι, είναι να δούμε σε πρώτη φάση αν οι γραφές αυτές συσχετίζονται με το αρχείο.
Όπως τις κοιτάγαμε ψάξαμε το αρχείο, ανοίγαμε τα ντοσιέ του αρχείου και κοιτάζαμε μία – μία τις εκκρεμείς υποθέσεις. Στην υπόθεση αυτή βρέθηκε γραφολογικός συσχετισμός. Αυτός ο γραφολογικός συσχετισμός χρονικά είναι πριν έρθει σε μας δειγματική γραφή και έγγραφα από την κατάσχεση του κ. Γιωτόπουλου από τη σωματική του έρευνα. Ήταν ένας συσχετισμός που αποδείχτηκε πριν. Συνδέσαμε δηλαδή γραφή πρωτότυπη που βρέθηκε σε έγγραφα της Πάτμου με φωτογραφίες γραφών από τα έγγραφα τότε τα λεγόμενα της Πάρνηθας, τα οποία είχαν έρθει στο εργαστήριο μας το ’78.
κ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ: Το ’78 ή το ’71;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Το ’78 είχαν έρθει στο εργαστήριο μας.
κ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ: Θυμόσαστε τι είδους έγγραφα ήταν αυτά; Μήπως μπορούμε να δούμε κανένα;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Έχω φέρει τις φωτογραφίες. Κύριε Πρόεδρε, θα δείτε και μόνος σας, είναι έγγραφα που έχουν κάποιες χειρόγραφες σημειώσεις, ονόματα και δίπλα κάποιες περιγραφές στα ονόματα, κάποια άλλα έγγραφα, δεν είναι όλα ομοιογενή, δηλαδή δεν είναι όλα με ονόματα και περιγραφές ονομάτων
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Παρακαλώ κ. μάρτυς. Τα έγγραφα αυτά είχαν συσχετιστεί πριν από την Πάτμου ή μετά την Πάτμου;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Όχι πριν από την Πάτμου. Με τα έγγραφα της Πάτμου αποδείξαμε τη σχέση γραφών από έγγραφα της Πάτμου με την Πάρνηθα. Η Πάρνηθα υπήρχε στο αρχείο μας ως εκκρεμής υπόθεση. Είχε γίνει η εξέταση των εγγράφων της Πάρνηθας από παλιά, από το ’78.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Πριν δηλαδή αποκαλυφθεί το 2002, έτσι;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Βεβαίως. Είχαν εξεταστεί και είχε συνταχθεί μια έκθεση τότε που δεν έβγαζε κανέναν συσχετισμό. Δεν είχε αποδοθεί η γραφή των εγγράφων της Πάτμου σε κανέναν.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Συμπίπτει η έκθεση αυτή.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Τα πειστήρια από την έκθεση εκείνη βρέθηκαν με βεβαιότητα με τη γραφή των εγγράφων της Πάτμου, ότι γράφει το ίδιο άτομο.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Δηλαδή ότι είναι ο κ. Γιωτόπουλος.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Μετά αποδείχθηκε αυτό.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Δεν ξέρατε τότε, πού να ξέρατε;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Από τα χαρτιά αυτή της Πάρνηθας, δε μπορεί να μάθει να κάνει τη γραφή του Γιωτόπουλου; Αυτό είναι ο ισχυρισμός του ο κυριότερος, τον οποίο εμείς πρέπει να τον ψάχνουμε.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Πρέπει να σας πείσω ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει με τίποτα σε πρωτότυπη γραφή. Μπορεί να γίνεται το εξής, να σας πω μία μέθοδο: Να τη σκανάρει κάποιος, να κάνει ρετούς σε έναν υπολογιστή, να τυπώσει ένα έγγραφο και εκεί να φαίνονται κάποιες γραφές. Αυτό μπορεί να γίνει. Μιλάμε για πρωτότυπες γραφές. Πρωτότυπες γραφές με αυτά τα γραφολογικά χαρακτηριστικά δε μπορεί να παράγει ανθρώπινο χέρι άλλο, πλην του ανθρώπου που τα γράφει.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τόσο πολύ δηλαδή, η ταυτότητα έχει γραφή με τέτοια βεβαιότητα;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Εάν είναι εκτενής και έχει ποιοτικά χαρακτηριστικά η γραφή, δε μιλάμε να κάνει κανείς ένα «α› μόνο. Μιλάμε για εκτενή γραφή.
κ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ: Απ’ ότι φαίνεται κ. μάρτυς το γραφολογικό υλικό είναι μεγάλο εδώ στην Πάρνηθα.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Μάλιστα, είναι κάπου 13-14 έγγραφα μικρά, μεγάλα, βλέπετε στη φωτογραφία φαίνονται πόσο μικρά είναι, άλλα είναι μεγαλύτερα...
κ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ: Θυμάστε να μας πείτε το ένα π.χ. τί περιγραφές έχει εδώ; Το θυμάστε;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Εγώ δεν ασχολούμαι με το ανακριτικό κομμάτι και δεν τα διαβάζω πολύ τα έγγραφα για να τα θυμάμαι ως υλικό, περιεχόμενο. Απ’ ότι ξέρω γράφει ονόματα, Σπανός, Χατζηζήσης κτλ.
κ. ΠΑΠΑΗΛΙΟΥ: Έχει τα στοιχεία τους, έχει στοιχεία μορφολογικά, δηλαδή «Σπανός: 1,68, γεροδεμένος, μαύρα ίσια μαλλιά, όχι εύγλωττος, θυμώδης›, έχει και χαρακτηριστικά ψυχολογικά. «Θεοφιλογιαννάκος: ψηλός βλογιοκομμένος, σωματώδης, μελαχρινός. Τσάγκας: 1,70, μαύρα ίσια μαλλιά, γεροδεμένος›. Έχει περιγραφές δηλαδή. «Πεταλάς: κιτρινιάρης, λετπά χείλια, άτονα μάτια, στενοκέφαλος, βλαχαδερό›. «Μπέλος, Τσάγκας, Αντωνόπουλος, Νικολόπουλος και Χατζηγάκης: ξανθωπός, αυτοκυριαρχία, μοντέρνο ντύσιμο, επιστήμονας βασανιστηρίων›.
(διαλογικές συζητήσεις)
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Κύριε μάρτυς όταν κάνατε τις συγκρίσεις θυμάστε, είχατε δείγματα γραφής όλων των κατηγορουμένων; Είτε δείγμα γραφής που σας δόθηκε, είτε δείγμα γραφής από έγγραφα που κατασχέθηκαν στα σπίτια τους ή στις δουλειές τους ή οπουδήποτε υπήρξε έρευνα.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Επειδή τα έγγραφα έρχονταν τμηματικά, δηλαδή όπως κατάσχοντο, μας έχουν έρθει έγγραφα από όλα τα σπίτια των κατηγορουμένων και έχουμε γραφές. Δεν ξέρουμε όμως σε ένα έγγραφο από κάποια οικία, δεν ξέρουμε ποια είναι η γραφή ποίου, ξέρουμε μόνο ότι είναι μια ενιαία γραφή, μια άλλη ενιαία γραφή, δεν ξέρουμε όμως σε ποιον ανήκει.
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Δηλαδή υπάρχει περίπτωση στα έγγραφα που εξετάσατε να υπάρχει γραφή κάποιου κατηγορουμένου και να μην το έχετε διαπιστώσει;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Βεβαίως, έχουμε ξεχάσει έγγραφα της Πάτμου που συσχετίστηκαν οι γραφές με οικείες, με γραφές που βρέθηκαν σε έγγραφα από άλλες οικίες, που δεν ξέρουμε όμως αυτή η γραφή ποιου είναι.
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Δηλαδή μας λέτε, επειδή ορισμένοι κατηγορούμενοι αρνούνται, άλλοι τα πήραν πίσω, μας λέτε ότι μπορεί να υπάρχουν γραφές που να αποδεικνύουν την εμπλοκή τους στην Οργάνωση και δεν έχει γίνει η σχετική εξέταση ώστε να μπορέσει να δέσει η κατηγορία;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Μάλιστα, αυτό σας λέω. Δεν έχω δείγμα γραφής από όλους τους κατηγορούμενους για να συνδέσω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το λέει ολοκάθαρα. Δεν έχει δείγμα γραφής απ’ όλους. Ποιοι δεν πήραν, ας ψάξετε να τους βρείτε.
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Κύριε Πρόεδρε, ο καθένας έχει την άποψή του για το πώς έγινε η ανάκριση. Ο κ. Εισαγγελεύς έχει τη δική του, εμείς έχουμε τη δική μας άποψη και αυτό ελέγχεται στη διάρκεια της διαδικασίας. Δεν είναι λοιπόν τίποτε τελείως φυσιολογικό, διότι αυτή τη στιγμή εδώ πέρα δε μπορώ να καταλάβω: δεν είχατε κύριε τη δυνατότητα από επιστολές ή από οτιδήποτε άλλο, να προβείτε σε μια ταυτοποίηση όλων των γραφών ώστε να μην έχουμε εδώ ορφανές γραφές που να ξέρουμε αν αφορούν κατηγορούμενους ή αν αφορούν τρίτους ελεύθερους; Το θεωρήσατε ήσσονος σημασίας αυτό;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Αυτό το κάναμε σας είπα. Συσχετίσαμε γραφές από οικίες με γραφές από τα έγγραφα Πάτμου και Δαμάρεως αλλά ο συσχετισμός αυτός λέει: αυτή η γραφή όπως ομαδοποιήθηκε από την οικία τάδε, ανήκει στο άτομο που έγραψε αυτή τη γραφή εκεί, συσχετίζονται οι δύο γραφές. Ποιο είναι το άτομο αυτό; Δεν ξέρω.
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Μπορείτε να μας πείτε ποιος έκανε την παραπέρα συσχέτιση; Γιατί όπως φαίνεται εσείς συγκρίνατε γραφές. Υπήρξε κάποιος μετά από σας ο οποίος να είπε ότι «αυτή η γραφή ανήκει σ’ αυτόν τον κατηγορούμενο, αυτή η γραφή ανήκει σ’ αυτόν› κτλ.1
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Εμείς στο εργαστήριο όταν είχαμε γραφή δείγμα εν γνώσει του σκοπού που είχαν πάρει δείγμα από τον κατηγορούμενο, συσχετίσαμε τη γραφή του με τις γραφές από την οικία του και όλη μαζί αυτή τη γραφή τη συσχετίσαμε, αν συσχετίζεται, με την Πάτμου ή τη Δαμάρεως.
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Δηλαδή μου λέτε ότι αν το δείγμα γραφής δεν ελήφθη εν γνώσει του σκοπού και είχατε μία επιστολή του δε μπορούσατε να κάνετε πραγματογνωμοσύνη;
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Όχι.
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Κύριε πρόεδρε, αν ο κ. Εισαγγελεύς είναι ειδικός γραφολόγος ας απαντήσει. Αλλά εγώ ρωτώ τον μάρτυρα.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Την κάναμε τη γραφολογική και τον συσχετισμό. Δε μπορούμε όμως να γράψουμε όνομα. Γιατί εγώ βρίσκω μια επιστολή, μπορεί να λέει το όνομά μου επάνω, αλλά αν δε συσχετιστεί με τη δειγματική γραφή μου, επειδή λέει το όνομά μου δε σημαίνει ότι την έγραψα κι εγώ. Εγώ συσχετίζω τις γραφές, υπάρχει ο συσχετισμός αυτός και αναμένει μόνο το δείγμα το συγκεκριμένο του ανθρώπου για να συνδεθεί με αυτόν τον συσχετισμό. Δεν ξέρω αν γίνομαι σαφής.
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Δηλαδή χρειάζονται για τις επιστήμες τις δικές σας, που κάνετε τις συγκρίσεις και τις αναλύσεις και τις ταυτοποιήσεις, χρειάζεται ειδικό δείγμα; Δεν αρκεί ένα οποιοδήποτε δείγμα;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Αρκεί ένα οποιοδήποτε δείγμα, αρκεί να βεβαιώνεται ότι ανήκει σε κάποιον για να μπορέσω εγώ στην έκθεση να γράψω όνομα. Αν μου πείτε ότι αυτό το χαρτί είναι επιστολή, είναι δική μου, το παραδέχομαι ότι είναι δική μου και μου σταλεί ως δική σας, τότε εγώ μπορώ να το συσχετίσω και να πω είναι γραμμένο από το τάδε άτομο, δεδομένου ότι μου δόθηκε ως δική του.
Αλλά αν δεν υπάρχει το όνομα αυτό, εγώ θα πω μόνο ότι αυτό συσχετίστηκε με αυτό και βρέθηκε ότι είναι η γραφή ενός ατόμου. Δε μπορώ όμως να πω από μόνος μου ότι ανήκει στο τάδε άτομο εάν δεν προκύπτει αυτό.
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Μπορείτε να θυμηθείτε ποιων κατηγορουμένων δεν έχουν ταυτοποιηθεί οι γραφές;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Δεν ξέρω για όλους, πάντως δεν έχουμε γραφές του κ. Κουφοντίνα, δεν έχουμε γραφή του κ. Σάββα Ξηρού....
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Εδώ έχουμε ολόκληρο ημερολόγιο και έσοδα και έξοδα διαχείρισης....
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Όμως ήθελα να πληροφορήσω το Δικαστήριό σας ότι εμείς δεν είμαστε υπηρεσία που παίρνουμε τα δείγματα, δεν είναι δηλαδή ότι δεν έκανα εγώ τη δουλειά μου σωστά, εγώ δε μπαίνω στα ανακριτικά θέματα. Εμένα αν μου δώσουν ακατάλληλο υλικό, ακατάλληλα αποτελέσματα θα βγάλω. Αν μου δώσουν υλικό σωστό, σωστά θα βγάλω.
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Μια τελευταία ερώτηση επί τη ευκαιρία: Έχετε εργαστήρια στις εγκληματολογικές υπηρεσίες για ταυτοποίηση φωνής;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Έχουμε και έναν τέτοιο τομέα, μάλιστα.
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Μηχανήματα σύγχρονα κτλ. έχετε εκεί;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Μάλιστα.
Σ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ: Εκπαιδευμένους άντρες; Αξιωματικούς;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Έχουμε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Καλά ήταν αυτά. Να ρωτήσει ο κ. Χρυσικόπουλος επειδή γι αυτόν είπε πρώτα και θα ρωτήσετε γενικά όλοι.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Είπατε στο Δικαστήριο για τα προσόντα σας. Πείτε μας για τη γραφολογία, δεν κατάλαβα τα προσόντα τα οποία έχετε. Τί σπουδές έχετε κάνει; Είπατε για χημικός, είπατε «εκπαιδεύτηκα σε θέματα δικαστικής γραφολογίας›. Πού εκπαιδευτήκατε;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Δικαστικός γραφολόγος δε μπορείς να εκπαιδευτείς σε κάποιο Πανεπιστήμιο, εκπαιδεύεσαι μόνο σε εγκληματολογικές υπηρεσίες. Είναι μία κλειστή γνώση και παρέχεται όπως και η εξέταση όπλων και καλύκων και βολίδων, μόνο σε εγκληματολογικές υπηρεσίες. Εγώ εκπαιδεύτηκα στην Ελλάδα από τους παλαιότερους, περίπου δυόμισι χρόνια και μετά συμμετείχα σε ένα σύνολο εξετάσεων μαζί με άλλους αλλοδαπούς γραφολόγους στην Αμερική, όπου έχω την ειδικότητα του Δικαστικού γραφολόγου, του εξεταστού της γραφής, όπως το λένε στο εξωτερικό.
Εκπαιδεύτηκα και σε άλλες εγκληματολογικές υπηρεσίες στη Σουηδία, στην Ισπανία, στη Γερμανία κτλ. επάνω σε ειδικότερα θέματα μετεκπαίδευσης θα μπορούσα να το πω, δηλαδή στην ανάλυση μελάνης και στα χαρτιά εκπαιδεύτηκα στη BKA Γερμανία. Σε κάτι άλλα θέματα πλαστογραφίας, εκπαιδεύτηκα στη Λυών στη Γαλλία, στην ΙΝΤΕΡΠΟΛ. Σε κάτι άλλα θέματα σε άλλη υπηρεσία. Εξαρτάται από το θέμα κάθε φορά. Πάντως η εκπαίδευση η δική μας δε γίνεται σε Πανεπιστήμιο.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Μιλάτε ξένες γλώσσες;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Μιλώ Αγγλικά.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Η εκπαίδευσή σας λοιπόν έχει να κάνει απ’ ότι καταλαβαίνω, διότι τη γραφολογία ως τέχνη την αντιμετωπίζω, όχι ως επιστήμη, γενικά τη γραφολογία, έχει να κάνει με εμπειρική απασχόληση απ’ ότι αντιλαμβάνομαι. Έχετε ασχοληθεί λέτε στο Τμήμα στο οποίο είστε από την αρχή της σταδιοδρομίας σας στην εξέταση των εγγράφων και έχετε συνεργαστεί και με άλλους, έχετε μάθει τη γραφολογία με βάση και άλλους, να ελέγχετε τη γραφή με βάση την προϋπηρεσία σας και με άλλους συναδέλφους σας, έτσι δεν είναι; Αυτό κατάλαβα εγώ. Τον κ. Καλατζή τον ξέρετε;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Μάλιστα.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Υπήρξε ο κ. Καλατζής προϊστάμενός σας;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Υπήρξε Τμηματάρχης του Τμήματος Εργαστηρίων.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Ποια χρονική περίοδο;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Νομίζω το ’93, ’94, κάπου εκεί.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Ο κ. Καλατζής απ’ ότι ξέρω ήταν και αυτός πρώην αστυνομικός ο οποίος έχει φύγει τώρα.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Έχει συνταξιοδοτηθεί.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτό εδώ που γράφει ο κ. Καλατζής ότι είναι μέλος της Ενώσεως για τη δικαστική γραφολογία κι έχει κάποια γερμανικά που δεν ξέρω κιόλας, είστε εσείς μέλος σε καμία ένωση;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Σε πέντε ενώσεις.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Τί είναι αυτές οι ενώσεις;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Αυτή που γράφει ο κ. Καλατζής είναι μία. Εγώ είμαι σε πέντε τέτοιες. Η μία είναι μία εγκληματολογική ένωση των ανθρώπων που κάνουν τη δουλειά τη δική μου στο Λονδίνο, η άλλη είναι στην Αμερική, στο Technical Association of Pal Pen Paper Industry, στο TAPI το λεγόμενο, είμαι μέλος στην Ένωση Ελλήνων Χημικών, θα είμαι μέλος του International Association for Ratification στην Αμερική.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Σαν γενικά χαρακτηριστικά, η γραφή ενός ανθρώπου σαν ατομικό χαρακτηριστικό όπως λέτε, έχει εξέλιξη στα χρόνια που ο καθένας μας διανύει; Δηλαδή με τον ίδιο τρόπο γράφει ένας άνθρωπος στα 20, με τον ίδιο στα 40, με τον ίδιο στα 60; Εξηγήστε το στο Δικαστήριο αυτό.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Η απάντηση εδώ δεν είναι ένα ναι και ένα όχι. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν σταθερή δημιουργημένη την ατομικότητα της γραφής από μία ηλικία, ας υποθέσουμε 30 ετών μπορεί μέχρι τα 50-60 να γράφει κατά τον ίδιο τρόπο λίγο ως πολύ, υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι αλλάζουν τις γραφολογικές τους συνήθειες, που έχουν να κάνουν και με την κατάσταση της υγείας τους, έχει να κάνει και με το αν αλλάζει η σωματοδομή τους κτλ.
Δηλαδή ένα άτομο το οποίο είχε μια γραφή στην ηλικία των 15 και μετά αρχίζει και κάνει βάρη, δυναμώνουν οι μύες του, αλλάζουν οι συσχετισμοί των μυώνων του κτλ., μπορεί η γραφή του λίγο-πολύ να αλλάξει. Όμως οι αλλαγές αυτές, οι διαχρονικές αλλαγές δεν είναι αλλαγές που αν τη δεις τη γραφή του 40άρη με τη γραφή του ιδίου όταν ήταν 20 χρονών, ότι ο γραφολόγος θα πει «αυτός είναι άλλο άτομο›. Πρέπει να έχουν συμβεί τραυματισμοί, πρέπει να έχουν συμβεί άλλες ασθένειες για να αλλοιωθεί η γραφή πλήρως και να μην είσαι σε θέση να συσχετίσεις δύο γραφές.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Εάν κάποιος είναι κρατούμενος και σε κατάσταση απομόνωσης, αυτό επηρεάζει τη γραφή του;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Δεν το γνωρίζω. Δε νομίζω αν με ρωτάτε να σας πω με μία πιθανότητα.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Δηλαδή η ψυχική κατάσταση του γράφοντος τη στιγμή που γράφει ένα κείμενο, δεν έχει επιρροή στη γραφή του ως προς στοιχεία τα οποία εσείς ελέγχεται ως γραφολόγος; Στην πίεση δηλαδή, στον αυθορμητισμό, σε αυτά τα στοιχεία δεν έχει λέτε;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Σαφώς.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Τί σαφώς; Εξηγείστε το.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Σαφώς επηρεάζει η ψυχική κατάσταση κάποιου και η διάθεσή του και το πώς αρχίζει να δουλεύει ή να γράφει, πλην όμως οι σχηματισμοί των γραμμάτων και τα γραφολογικά χαρακτηριστικά δεν αλλοιώνονται. Δηλαδή εγώ όταν εκνευρίζομαι ας υποθέσουμε, δεν κάνω το «α› με διαφορετικό τρόπο, μπορεί να κάνω ένα άλλο «α› που είναι ποικιλία μου, που είναι δηλαδή το δεύτερό μου και το τρίτο μου «α› αλλά δε σημαίνει ότι επειδή νευριάζω σχηματίζω αντίθετα τα γράμματα.
Θέλω να ξεκαθαρίσω τον συσχετισμό, ότι σαφώς η διάθεση ενός ανθρώπου επηρεάζει όλες τις ενέργειές του, αλλά όχι τόσο που η γραφή να μη μπορεί να συνδεθεί. Όχι δραματικά δηλαδή.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Εσείς ασχοληθήκατε με αυτά τα έγγραφα τα οποία βρέθηκαν στην Πάτμου. Πόσον καιρό ασχοληθήκατε για να καταλήξετε στο συμπέρασμά σας; Δηλαδή πόσο χρόνο σας πήρε για να πείτε ότι «αυτή η γραφή που βρήκαμε σε αυτά τα έγγραφα της Πάρνηθας ή της Πάτμου ταιριάζουν στη γραφή του κ. Γιωτόπουλου›; Πόσο χρόνο σας πήρε;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Επειδή εκεί δεν έγινε μία-μία υπόθεση, δεν έγινε δηλαδή εξετάζουμε τώρα τη γραφή του κ. Γιωτόπουλου, εξετάζουμε την άλλη κτλ. .....
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Εγώ για τον κ. Γιωτόπουλο ρωτώ.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Εάν με ρωτάτε μόνο για αυτό, μέχρι που γράψαμε την έκθεση. Στην έκθεση αν θα δείτε στο τέλος, επειδή δεν είχαν τελειώσει τότε οι εξετάσεις όλων των πειστηρίων, γράφω ότι οι εξετάσεις συνεχίζονται και μπορεί να προκύψει και άλλος γραφολογικός συσχετισμός. Γιατί όταν είναι χιλιάδες τα έγγραφα που εξετάζουμε, δε μπορείς να αποκλείσεις ότι στο τελευταίο που πας να εξετάσεις, εκεί μπορεί να προκύψει κάποιος συσχετισμός. Γι αυτό αφήσαμε αυτό το ενδεχόμενο στην έκθεσή μας.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Η έκθεσή σας είναι 20/10/2002. Τότε καταλήξατε εσείς οριστικά στο συμπέρασμά σας ή είχατε καταλήξει πιο πριν;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Σε κάποιους γραφολογικούς συσχετισμούς είχαμε καταλήξει και πιο πριν και είχαμε κάνει και σχετικό ενημερωτικό προς την ηγεσία μας για τον συσχετισμό.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτό που είπατε, μέσα σε μια μέρα, το ίδιο λέτε και σε όλα τα υπόλοιπα έγγραφα. Κύριε Πρόεδρε, το δίνω να κατατεθεί αυτό.
Στο σημείο αυτό αναγιγνώσκεται:
1. Ενημερωτικό Σημείωμα επί των εγγράφων
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, ο κ. Γιωτόπουλος συνελήφθη στις 18/7, 19/7 υπογράφει ο κ. Μακρής και ο κ. Κυριακάκης, τώρα ποιον ενημερώνει δεν έχω καταλάβει αλλά δεν έχει σημασία, σημασία έχει το κείμενο, κάποιον ενημερώνει, είναι Ενημερωτικό Σημείωμα. Στο ίδιο συμπέρασμα αυτό που υπήρξε μέσα σε μια μέρα, δηλαδή ότι είναι η γραφή του κ. Γιωτόπουλου, αυτό επαναλαμβάνουν όλα τα υπόλοιπα έγγραφα.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Κύριε Πρόεδρε λέει ότι είναι γραφή του Γιωτόπουλου;
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Λέει ότι σε μια ατζέντα που βρέθηκε στην τσέπη του κ. Γιωτόπουλου, η γραφή που υπάρχει ταυτίζεται με αυτό.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Ερευνά πέντε έγγραφα τα οποία βρέθηκαν σε σωματική έρευνα στον κ. Γιωτόπουλο, ερευνά και τη δειγματική του γραφή αν δεν κάνω λάθος, είναι 19/7 και ερευνά τα δύο κρίσιμα έγγραφα, το 160, το φερόμενο ως αντίγραφο της προκήρυξης Περατικού και το 277 ΙΑ και καταλήγει σε αυτό το συμπέρασμα το οποίο επιβεβαιώνεται μετά με όλες τις γραφολογικές μέσα σε μία ημέρα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Λέει ότι ερευνά την ιδιόγραφη γραφή που δόθηκε το δείγμα με αυτά;
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Ερευνά έγγραφα που βρέθηκαν στην κατοχή του κ. Γιωτόπουλου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Στη σωματική έρευνα, δε λέει ότι έδωσε και δείγμα γραφής. «Μας παραδόθηκαν 5 έγγραφα που δόθηκαν και κατασχέθηκαν κατά τη σωματική έρευνα του Γιωτόπουλου. Από την πραγματοποιηθείσα σχετική γραφολογική εξέταση των χειρογράφων διορθώσεων του 160 εγγράφου με τις χειρόγραφες ενδείξεις του υπό σήμανση 277ια εγγράφου, προέκυψε πλήρης ταύτιση των γραφολογικών χαρακτηριστικών› κτλ.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτό είναι για τα δύο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: «Στη συνέχεια, επί των δύο εγγράφων, ενιαία γραφή συγκρίθηκε με ένα εκ των διαβιβασθέντων εγγράφων και συγκεκριμένα με ένα φύλλο χάρτου από το οποίο λείπει τμήμα του όπου στις δύο πλευρές αναγράφονται χειρόγραφα ονόματα και τηλέφωνα. Κατά τη σύγκριση διαπιστώθηκε ότι είναι το ίδιο άτομο› κτλ.
Δε λέει ούτε χειρόγραφο που λέτε εσείς, ιδιόγραφο μάλλον το δείγμα γραφής, ούτε με 5 έγγραφα. Λέει τρία μεταξύ τους. ¶ρα λοιπόν δεν τελείωσε η ιστορία.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Κύριε μάρτυς πείτε μου πόσα έγγραφα έχουν κατασχεθεί στην Πάτμου; Είναι λίγα; Πολλά;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Πολλά.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Στη Δαμάρεως;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Λιγότερα, αλλά κι εκεί πολλά.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Στη Δαμάρεως βρέθηκε γραφικό χαρακτήρας του κ. Γιωτόπουλου πουθενά σε κανένα έγγραφο;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Όχι.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Πού βρέθηκε μόνο λέτε εσείς;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Στην Πάτμου.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Στην Πάτμου από τα 1.000 έγγραφα, δεν ξέρω πόσα είναι, τα έγγραφα στα οποία βρέθηκε πόσα είναι; Χειρόγραφα πείτε μου πόσα είναι, όχι γραφομηχανής όπου έχει γίνει μια επισήμανση, τα χειρόγραφα.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Δε θυμάμαι, 10-12, κάπου εκεί.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: 10-12 είναι το σύνολο, χειρόγραφα είναι πολύ λιγότερα. Να σας τα πω ένα-ένα αν θέλετε. Το 160 είναι το αντίγραφο της προκήρυξης Περατικού όπως λέγεται, το οποίο έχει αυτές τις σημειώσεις, είναι δακτυλογραφημένο κείμενο από εκτυπωτή. Επίσης, το 277.α4 που είπατε, είναι έγγραφο χειρόγραφο ή είναι δακτυλογραφημένο κείμενο και ποιου έτους;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Δακτυλογραφημένο είναι κι έχει κάποιες διορθώσεις.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Πόσες λέξεις;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Έχει 6-7 λέξεις.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Το 277.β είναι χειρόγραφο και το 277.ι. Ήδη από τα 13 έγγραφα έχουμε καταλήξει στα 3-4 έγγραφα.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Και τα άλλα που είναι δακτυλογραφημένα έχουν χειρόγραφες διορθώσεις.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Για να δούμε το υλικό επί του οποίου κάνατε τη χρήση. Πείτε μου το εξής: Μπορείτε να προσδιορίσετε χρονικά τη γραφή αυτών των εγγράφων και ως χημικός που είστε; Πότε γράφηκαν αυτά;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Όχι, δε μπορώ.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Αν θέλετε εξηγήστε στο Δικαστήριο. Μπορείτε να πείτε, όχι από το περιεχόμενο όπως λέτε, να πείτε βλέποντας το χαρτί αυτό με τη μελάνη να πείτε ότι γράφηκε τότε, μπορείτε να το προσδιορίσετε;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Όχι, δε μπορώ.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Αυτά τα αντίγραφα προκηρύξεων που υπάρχουν, αυτά που φέρονται ότι είναι αντίγραφα προκηρύξεων και υπάρχουν, μπορείτε να προσδιορίσετε όχι από το περιεχόμενο –ξαναλέω-, από τα άλλα στοιχεία του εγγράφου, το πότε τυπώθηκε κτλ;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Δε μπορώ να προσδιορίσω πότε τυπώθηκε, δηλαδή να εξετάσω τη μελάνη, το χαρτί και να καταλάβω....
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Λοιπόν, ούτε στα χειρόγραφα μπορείτε να προσδιορίσετε πότε γράφτηκαν από το μελάνι ούτε στα εκτυπωμένα. Μόνο από το περιεχόμενο καταλήγουμε ότι γράφτηκαν τότε.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Εάν κάνεις γραφολογικούς συσχετισμούς κι ένα έγγραφο δεν υπήρχε πριν και υπάρχει τώρα, δηλαδή στην περίπτωση της προκήρυξης της 160, αυτή σ’ εμάς ήρθε κάποια συγκεκριμένη χρονολογία. Τώρα αν υπήρχε η προκήρυξη δε μπορώ να το ξέρω.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Μπορείτε να πείτε –επαναλαμβάνω- όχι με αναφορά το κείμενο, με βάση την ανάλυση του χαρτιού και της μελάνης ότι αυτή η προκήρυξη τυπώθηκε προχθές ή τυπώθηκε πριν από 5 χρόνια ή τυπώθηκε πριν από 2 χρόνια ή τυπώθηκε πριν από 15 χρόνια; Μπορείτε να το πείτε εσείς;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Όχι.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Το ίδιο ισχύει και για τη γραφή του κειμένου, και για το χειρόγραφο στο κείμενο.
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Βεβαίως.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Εσείς είδατε το έγγραφο –αναφέρομαι στο 160- πρώτα ή αυτοί που ελέγχουν τα αποτυπώματα;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Επειδή εμείς σαν γραφολόγοι δε μπορούμε να εξετάσουμε τη γραφή μετά τα χημικά, μας το έφεραν και το είδαμε εμείς πρώτα, το φωτογραφίσαμε, κρατήσαμε ό,τι μπορεί να κρατηθεί ως γραφολογική σημείωση δηλαδή χαρακτηριστικά που εντοπίστηκαν, το είδαμε στο μικροσκόπιο, βέβαια προστατεύοντας το έγγραφο από αποτυπώματα με γάντια κτλ. και μετά το παραδώσαμε, το επιστρέψαμε από εκεί που το πήραμε, στην εξερεύνηση, για να εξεταστεί.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Μετά την εξέτασή του για αποτυπώματα, τί έγινε αυτό το έγγραφο, μπορείτε να εξηγήσετε στο Δικαστήριο;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Δεν είναι αρμοδιότητας δική μου αυτό, τί συμβαίνει με τα αποτυπώματα. Εφαρμόζονται κάποια χημικά....
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Το διαποτίζουν το έγγραφο;
Ι. ΜΑΚΡΗΣ: Είμαι της γνώμης ότι δε μπορώ να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση. Δεν είμαι αρμόδιος ειδικός για να απαντήσω.
Κ. ΧΡΥΣΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: Το λέω γιατί στις άλλες γραφολογικές που έχουν αναγνωσθεί, λέει ότι το εξέτασε μεν το έγγραφο αλλά.
