Στη σκιά της μεγάλης συζήτησης γύρω από τη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα από την καύση – συχνά ακατάλληλων - στερεών καυσίμων σε τζάκια και ξυλόσομπες, τα συμπεράσματα μιας νέας έκθεσης καταδεικνύουν ότι η κρίση είχε ως αποτέλεσμα να καθαρίσει σημαντικά ο αέρας σε ολόκληρη τη χώρα, με τα επίπεδα διοξειδίου του αζώτου να καταγράφουν πτώση έως και 40% στην Αθήνα.
Ευρωπαική εκστρατεία για τον αέρα Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ένας από τους πιο σημαντικούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιχειρεί εφέτος να αναθεωρήσει την πολιτική για την μείωση της ρύπανσης και τη βελτίωση του αέρα που αναπνέουμε, λαμβάνοντας υπόψη και τα συμπεράσματα πρόσφατης έρευνας, που δείχνει ότι το 56% των Ευρωπαίων πολιτών θεωρεί ότι έχει επιδεινωθεί η ποιότητα του αέρα την τελευταία δεκαετία.
Οι ερευνητές, από πανεπιστήμια και ιδρύματα της Ελλάδας, της Κύπρου και της Γερμανίας, χρησιμοποίησαν τρεις δορυφόρους και επίγειες μετρήσεις για να καταγράψουν την ατμοσφαιρική ρύπανση στη χώρα, την περίοδο 2007-2011. Είδαν ότι τα επίπεδα διοξειδίου του αζώτου μειώθηκαν, κυρίως στην Αθήνα, ενώ διαπίστωσαν πτώση και στα επίπεδα μονοξειδίου του αζώτου, μονοξειδίου του άνθρακα και διοξειδίου του θείου.
«Οι ισχυροί συσχετισμοί μεταξύ των συγκεντρώσεων ρύπων και των οικονομικών δεικτών δείχνουν ότι η οικονομική ύφεση είχε ως αποτέλεσμα ανάλογα χαμηλότερα επίπεδα ρύπων σε μεγάλες περιοχές της Ελλάδας», σημειώνουν οι επιστήμονες στην έκθεσή τους.
Σύμφωνα με το Δρα. Μιχάλη Βρεκούσση από το Ινστιτούτο Κύπρου, βασικό συντάκτη της έκθεσης, τα επίπεδα ρύπανσης πέφτουν από το 2002, όμως οι ρυθμοί αυτής της μείωσης έχουν επιταχυνθεί από το 2008 κατά 3,5 φορές. Αυτό, όπως διαπίστωσε, σχετίζεται με τη μικρότερη κατανάλωση πετρελαίου, την επιβράδυνση της βιομηχανικής δραστηριότητας και τη συρρίκνωση της οικονομίας. Σύμφωνα με δηλώσεις του στο New Scientist, «καταδεικνύει ότι η επιπλέον μείωση που αναφέρθηκε στα επίπεδα των αέριων ρύπων οφείλεται στην οικονομική ύφεση».
Ο Βρεκούσσης επισημαίνει ωστόσο ότι η Ελλάδα δεν εκμεταλλεύεται την ευκαιρία. «Οι επενδύσεις στις καθαρές τεχνολογίες και στις πράσινες στρατηγικές χαμηλού άνθρακα έχουν εγκαταλειφθεί», επισημαίνει. «Φοβάμαι ότι μακροπρόθεσμα οι αρνητικές συνέπειες θα υπερισχύσουν των θετικών.»
Παράλληλα, με τη μείωση αυτών των ρύπων, κατεγράφη αύξηση των συγκεντρώσεων όζοντος στο επίπεδο του εδάφους, του «κακού» όζοντος, το οποίο συνδέεται με αναπνευστικά προβλήματα. Τα οξείδια του αζώτου λειτουργούν ανασταλτικά στο σχηματισμό του, συνεπώς η μείωσή τους ενδέχεται να επιδείνωσε το πρόβλημα.
Επιπλέον, από τα τέλη του περασμένου έτους, επιστήμονες προειδοποιούν για έξαρση της αιθαλομίχλης από τζάκια και ξυλόσομπες, με τις συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων να υπερβαίνουν τα όρια συστηματικά.
Στην έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Geophysical Research Letters, συμμετείχαν μεταξύ άλλων ο Ευάγγελος Γερασόπουλος από το Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών Ερευνών και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Αστεροσκοπείου Αθηνών, ο Χρήστος Ζερεφός από το Κέντρο Έρευνας Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών και ο Νίκος Μιχαλόπουλος από το Εργαστήριο Περιβαλλοντικών Χημικών Διεργασιών του Πανεπιστημίου Κρήτης.
