Ένα ριζοσπαστικό τρόπο για την αντιμετώπιση του προβλήματος της αδιάκριτης θανάτωσης απειλούμενων θαλάσσιων θηλαστικών στα δίχτυα ψαράδων προτείνουν ερευνητές του Στάνφορντ: τη δημιουργία θαλάσσιων καταφυγίων που θα μετακινούνται ανάλογα με τις κινήσεις των ζώων, ψαριών ή πτηνών που πρέπει να προστατευτούν.

Μιλώντας από το βήμα συνεδρίου της Αμερικανικής Ένωσης για την Πρόοδο της Επιστήμης, στο Βανκούβερ του Καναδά, οι επιστήμονες επισήμαναν ότι οι προστατευόμενες περιοχές των ωκεανών, όπου οι εμπορικές αλιευτικές δραστηριότητες απαγορεύονται ή επιτρέπονται, αλλά σε περιορισμένη κλίμακα, θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματικές εάν λάμβαναν υπόψη την κινούμενη φύση της θαλάσσιας ζωής. Με τα σημερινά δεδομένα, υποστηρίζουν οι επιστήμονες, τα αποθέματα δεν καταφέρνουν να ανακάμψουν αφού οι απειλούμενοι οργανισμοί, όπως θαλάσσιες χελώνες, άλμπατρος και καρχαρίες, μεταναστεύουν σε περιοχές που δεν προστατεύονται, με αποτέλεσμα να καθίστανται και πάλι ευάλωτοι.

Η τεχνολογία υπάρχει

Πώς θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο; Με την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που δίνουν μεταξύ άλλων η δορυφορική τεχνολογία και οι τελευταίες μέθοδοι τοποθέτησης ηλεκτρονικών ταυτοτήτων στα ζώα, επιτρέποντας τη συνεχή παρακολούθηση των κινήσεών τους, ιδιαίτερα σε περιόδους μετανάστευσης, κάτι που όπως λένε θα ήταν αδύνατο πριν από δέκα χρόνια. Κατ' αυτόν τον τρόπο, τα απειλούμενα θαλάσσια είδη θα προστατεύονταν πραγματικά, ενώ και οι αλιείς θα μπορούσαν να συνεχίσουν ανενόχλητοι τις δραστηριότητές τους σε άλλες περιοχές χωρίς τον κίνδυνο να πιάσουν κατά λάθος στα δίχτυα τους τέτοια είδη.

«Αυτή τη στιγμή προστατεύεται λιγότερο από το 1% του ωκεανού και αυτά τα θαλάσσια πάρκα είθισται να δημιουργούνται γύρω από στατικά σώματα όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι», εξηγεί ο καθηγητής Λάρι Κρόουντερ. «Οι μελέτες παρακολούθησης όμως δείχνουν ότι πάρα πολλοί οργανισμοί - ψάρια, θαλάσσια θηλαστικά, θαλάσσιες χελώνες, θαλασσοπούλια και καρχαρίες- ανταποκρίνονται σε ωκεανογραφικά χαρακτηριστικά, τα οποία δεν βρίσκονται σε σταθερό σημείο.»

Κινούμενες ζώνες

Ως παράδειγμα αναφέρει τις δίνες που μετακινούνται με την εναλλαγή των εποχών ή με βάση φαινόμενα όπως το Ελ Νίνιο. «Πριν από 12 χρόνια πίστευα ότι δεν θα μπορούσαμε να το κάνουμε, όμως θα έλεγα ότι την τελευταία πενταετία η επιστήμη έχει αναπτυχθεί τόσο που - τουλάχιστον σε περιοχές, για τις οποίες έχουμε πληθώρα δεδομένων- βρισκόμαστε πολύ κοντά στο να δημιουργήσουμε κάτι τέτοιο».

Όπως εξήγησε ο καθηγητής, δεν είναι απαραίτητο να αποκλειστεί ολόκληρος ο ωκεανός, αλλά μόνο οι περιοχές όπου τα είδη αυτά είναι συγκεντρωμένα, κάτι που εκτίμησε πως θα κατανοήσουν και οι ίδιοι οι αλιείς. Πρότεινε ως πρώτο μέτωπο τη ζώνη σύγκλισης του Βορείου Ειρηνικού, η οποία «το καλοκαίρι βρίσκεται περίπου 1000 μίλια [1600 χιλιόμετρα] βόρεια της Χαβάης και το χειμώνα μετακινείται νοτιότερα».