Η υποχώρηση των θαλάσσιων πάγων της Αρκτικής συνδέεται άμεσα με τους ψυχρότερους, ασυνήθιστα χιονισμένους χειμώνες των τελευταίων ετών στο Βόρειο Ημισφαίριο, υποστηρίζουν επιστήμονες. Σε έκθεση που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences, λένε ότι οι ακραίες καιρικές συνθήκες οφείλονται στις μεταβολές της ατμοσφαιρικής κυκλοφορίας και στην αύξηση των υδρατμών, φαινόμενα που σχετίζονται με το λιώσιμο των πάγων, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο.
Από το 2007 έως το 2011, οι κάτοικοι μεγάλων τμημάτων των Ηνωμένων Πολιτειών, της βορειοδυτικής Ευρώπης και της βόρειας και κεντρικής Κίνας είδαν το χειμώνα να έρχεται νωρίτερα και να φέρνει σφοδρότερες χιονοπτώσεις απ' ό,τι στο παρελθόν. Κάποιοι επιστήμονες διατύπωσαν την υπόθεση ότι αυτό μπορεί να συνδέεται με τους πάγους της Αρκτικής που το 2007 κατέγραψαν ρεκόρ συρρίκνωσης λόγω της υπερθέρμανσης.
Διπλός μηχανισμός
Θέλοντας να διαπιστώσουν εάν η θεωρία αυτή ισχύει, ερευνητές του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Τζόρτζια εισήγαγαν σε κλιματικό μοντέλο του αμερικανικού Εθνικού Κέντρου Ατμοσφαιρικών Ερευνών στοιχεία για τις θερμοκρασίες των θαλάσσιων πάγων και της επιφάνειας της θάλασσας στην Αρκτική. Υποστηρίζουν ότι το λιώσιμο των πάγων συνδέεται με την αύξηση της χιονόπτωσης μέσω δύο μηχανισμών.
Αφενός, η μεγάλη απώλεια θαλάσσιων πάγων μπορεί να μεταβάλει τον τρόπο, με τον οποίο ο αέρας κυκλοφορεί στην ατμόσφαιρα, έτσι ώστε περισσότερες αέριες μάζες από την Αρκτική να μετακινούνται όλο και νοτιότερα. Την ίδια ώρα, λιγότερος πάγος σημαίνει περισσότερο νερό στον ωκεανό, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνονται οι υδρατμοί στην ατμόσφαιρα, οι οποίοι μπορούν να μετατραπούν σε χιόνι.
«Η έρευνα μας δείχνει ότι, εάν ο θαλάσσιος πάγος της Αρκτικής συνεχίσει να συρρικνώνεται, είναι πιθανό να βλέπουμε περισσότερο χιόνι και ισχυρότερες χιονοθύελλες κατά τη διάρκεια του χειμώνα», λέει ο ερευνητής του Georgia Tech Τζιπίνγκ Λιου.
Ενστάσεις
Συνάδελφοί του έχουν τις ενστάσεις τους. Η σύνδεση ακούγεται λογική, παραδέχεται ο Ντέιβιντ Ριντ από το Ινστιτούτο Διαστημικών Σπουδών Γκόνταρντ της NASA. Όπως λέει όμως, τα περίπλοκα ατμοσφαιρικά συμβάντα σπάνια οφείλονται σε έναν και μόνο παράγοντα. «Η ατμοσφαιρική δυναμική είναι τόσο ευμετάβλητη και οι βασικές εξισώσεις της κίνησης στην εν λόγω χρονική περίοδο εμπεριέχουν τόση μεταβλητότητα που την επόμενη φορά μπορεί να έχουμε τα ίδια δεδομένα, αλλά τα πάντα να είναι εντελώς διαφορετικά», εξηγεί ο Ριντ.
Φέρνει ως παράδειγμα το χειμώνα που φεύγει. «Και φέτος ο πάγος στην Αρκτική μειώθηκε, όμως για τις Ηνωμένες Πολιτείες αυτός ο χειμώνας είναι ένας από τους θερμότερους που έχουν καταγραφεί», επισημαίνει. «Και στην Ευρώπη, ο ψυχρός άνεμος δεν ήρθε στην αρχή του χειμώνα, αλλά αργότερα».
Επιστήμονες προβλέπουν ότι με την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα γίνουν συχνότερα. Η πρόκληση, κατά το Ριντ και όχι μόνο, είναι να μπορεί κανείς να πει με βεβαιότητα εάν ένα συμβάν οφείλεται στην υπερθέρμανση ή στη φυσική μεταβλητότητα του κλίματος.
