Από τον Πιερ Μπριανσόν
Οι χρηματοοικονομικές αγορές φαίνεται να συνειδητοποίησαν την περασμένη εβδομάδα ότι η έξοδος από την κρίση αργεί πολύ ακόμη και ίσως αυτό να είναι καλό τελικά. Για να γίνουν οι μεταρρυθμίσεις στις πάσχουσες οικονομίες της Ευρώπης θα χρειαστούν πολλά χρόνια και σίγουρα θα υπάρξουν πολλά εμπόδια στην πορεία. Η αναζωπύρωση των πιέσεων προς τα ισπανικά και τα ιταλικά ομόλογα - ως ένα βαθμό και στα γαλλικά- θυμίζουν στα υπερχρεωμένα κράτη ότι για να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των επενδυτών θα πρέπει να προσπαθούν σε καθημερινή βάση.
Ίσως εάν γίνει ξεκάθαρο ότι η έξοδος από την κρίση βρίσκεται ακόμη πολύ μακριά, να μπει ένα φρένο σε αυτή τη μανία με την οποία επιβάλλεται η λιτότητα στην ευρωζώνη. Η λιτότητα φαίνεται να μην είναι «ποτέ αρκετή»: οι περικοπές δαπανών δεν είναι ποτέ αρκετές, οι αυξήσεις φόρων δεν είναι ποτέ αρκετές. Η διπλή στρατηγική κατά της κρίσης - δημοσιονομική πειθαρχία σε συνδυασμό με σοβαρές μεταρρυθμίσεις- αυτοαναιρείται όταν «κάνουν κουμάντο» οι φανατικοί υποστηρικτές της λιτότητας κάτω από την ομπρέλα της Γερμανίας και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης σπεύδουν να εκπληρώσουν τις επιθυμίες των επενδυτών -έτσι όπως τις αντιλαμβάνονται- θεωρώντας ότι οι αγορές τους στέλνουν ξεκάθαρα μηνύματα. Η εμμονή της ΕΚΤ με τους στόχους δεν αφήνει πολλά περιθώρια στους πολιτικούς. Η κεντρική τράπεζα συνεχίζει να επιμένει ότι οι συμφωνηθέντες στόχοι για τη μείωση του ελλείμματος πρέπει να τηρηθούν, ανεξαρτήτως των μεταβολών στις εκτιμήσεις για την οικονομική ανάπτυξη.
Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της Ισπανίας, η οποία παραμένει προσκολλημένη στον στόχο μείωσης του δημοσιονομικού της ελλείμματος κατά 3% ως το 2013, «βρέξει χιονίσει». Παρ' όλα αυτά, όλοι το ξέρουν ότι ο στόχος αυτός δεν θα εκπληρωθεί και, κυρίως, ότι δεν πρέπει να εκπληρωθεί. Στην Ιταλία, αντίστοιχα, τα τέσσερα προγράμματα λιτότητας που εκπονήθηκαν σε 18 μήνες έχουν επιφέρει μείωση του ελλείμματος κατά 230 δισ. ευρώ σε διάστημα τεσσάρων ετών. Τα δύο τρίτα αυτής της μείωσης, όμως, προέρχονται από την αύξηση των φόρων, η οποία υπονομεύει πολύ περισσότερο την ανάπτυξη από τις διαρθρωτικές περικοπές των δαπανών.
Στην Ιταλία, την Ισπανία και τη Γαλλία είναι αναγκαίο να δρομολογηθούν μεταρρυθμίσεις που θα βοηθήσουν να ξεπεραστούν τα εμπόδια της ανάπτυξης στο σκέλος της προσφοράς. Οι βάναυσες μειώσεις του ελλείμματος που εφαρμόζονται αδιακρίτως στο σκέλος της ζήτησης, από την άλλη, «ροκανίζουν» τις προοπτικές ανάπτυξης των εν λόγω κρατών. Στην ευρωζώνη δεν πρόκειται να υπάρξει ανάπτυξη εάν το μόνο που προβλέπει η οικονομική πολιτική είναι μειώσεις των δαπανών υγείας, απολύσεις εκπαιδευτικών, ψαλίδισμα των δημόσιων επενδύσεων και συρρίκνωση των πραγματικών μισθών με ταυτόχρονη φορολόγηση των πάντων, μόνο και μόνο επειδή έτσι θα υλοποιηθούν οι στόχοι των Βρυξελλών.
REUTERS BREAKINGVIEWS
