H φράση ανήκει στον Πολ Κρούγκμαν, και την έγραψε στους «Νιου Γιορκ Τάιμς»: «Οι Γάλλοι εξεγείρονται κατά της λιτότητας, το ίδιο και οι Έλληνες. Καιρός ήταν!» Να λοιπόν ποια είναι η νέα άποψη που κυριαρχεί στην Ευρώπη, αλλά και έξω από τα σύνορά της: όχι η επιστροφή της ανάπτυξης (σ' αυτό είναι όλοι σύμφωνοι), αλλά η καταδίκη μιας λιτότητας χωρίς ανάπτυξη.
Αυτό θα είναι άραγε το μεγάλο ατού του Φρανσουά Ολάντ; Σε μια Ευρωπαϊκή Ενωση που δεν στηρίζεται πλέον σε ένα κοινό σχέδιο, η εμφύσηση μιας αναπτυξιακής διάστασης είναι, κατά την άποψη του Γάλλου προέδρου, ένας τρόπος «να δοθεί μια νέα δυναμική σε ένα μοντέλο που δεν εκπροσωπεί πλέον τίποτα και δεν οικοδομεί τίποτα».
Υπάρχουν όμως και σοβαροί συγκυριακοί λόγοι για να γίνει κάτι τέτοιο. Η απουσία ανάπτυξης εκμηδενίζει τις ελπίδες των κρατών να εξυγιάνουν τα δημόσια οικονομικά τους και να βγουν από την κρίση.
Την πρώτη βολή, παρατηρεί ο Ζαν-Γκαμπριέλ Φρεντέ στον «Νουβέλ Ομπζερβατέρ», την έριξε ο Ολλανδός Γκέερτ Βίλντερς, που υπενθύμισε με βίαιο τρόπο σε ποιο βαθμό ο καθαγιασμός της λιτότητας κατασκευάζει ταυτοχρόνως ανεργία, οργή και εξτρεμισμό. Πώς να αντιμετωπιστεί αυτός ο ισλαμόφοβος και ευρώφοβος, αν όχι με μια αναπτυξιακή προοπτική; Το ίδιο μήνυμα στέλνει και το αδιέξοδο στην Ελλάδα: ο ελληνικός λαός δεν ανέχεται άλλο μια δολοφονική λιτότητα. Η συνέχιση της λιτότητας, μαζί με το πολιτικό αδιέξοδο, οδηγούν στο χάος.
Σοβαρά προβλήματα αντιμετωπίζει και ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι, που βλέπει την παραγωγή να σημειώνει θεαματική πτώση.
Η Γαλλία, από την πλευρά της, έλαβε μια αυστηρή προειδοποίηση στις 11 Μαΐου, με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2013: με μια χαμηλή ανάπτυξη (1,3% αντί για 1,7%) και ένα μεγάλο έλλειμμα (4,2% του ΑΕΠ αντί για 3%), η Γαλλία θα πρέπει να αλλάξει πορεία αν θέλει να σταθεροποιήσει το χρέος της.
Ανάπτυξη, λοιπόν, το ταχύτερο; Ο Μάριο Ντράγκι, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, πρότεινε να μετατραπεί το σύμφωνο δημοσιονομικής πειθαρχίας σε σύμφωνο ανάπτυξης. Και αυτός ο συνδυασμός της πειθαρχίας με μια επιλεκτική ανάπτυξη, τον οποίο υποστηρίζει πλέον η μισή Ευρώπη, αλλάζει τα δεδομένα.
Από τον τεχνοκράτη Μάριο Μόντι μέχρι τον συντηρητικό Μαριάνο Ραχόι, και από τον Βέλγο σοσιαλιστή Ελιο Ντι Ρούπο μέχρι τον Γερμανό ομοϊδεάτη του Ζίγκμαρ Γκάμπριελ και τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελο Βενιζέλο, οι περισσότεροι στηρίζονται στον Ολάντ για να αλλάξουν τα πράγματα στην Ευρώπη. Και να βρεθεί από κοινού η συνταγή μιας ευρωπαϊκής ανάπτυξης, την οποία κανείς –ούτε η Γερμανία– δεν έχει τα μέσα να προωθήσει μόνος του.
Πώς μπορεί να γίνει όμως αυτό; Κανείς δεν πιστεύει ότι η ανάπτυξη μπορεί να γίνει με δανεικά. Φιλελεύθεροι όπως ο Ντράγκι προτείνουν "διαρθρωτικές" μεταρρυθμίσεις (φιλελευθεροποίηση και ελαστικότητα). Η Γαλλία, σε υπόμνημά της προς τους εταίρους της, προτείνει επενδύσεις. Συμβιβάζονται αυτά τα δύο; Αντιμέτωπη με τον κίνδυνο της στασιμότητας, η Γερμανία φοβάται την απομόνωση και ελπίζει κι αυτή να βγει από την παγίδα της λιτότητας που γεννά προστατευτισμό και εθνικισμό. Ναι, η δημοσιονομική πειθαρχία "δεν είναι διαπραγματεύσιμη". Αφού ενέκρινε όμως την αύξηση των μισθών στην εθνική της βιομηχανία, η Ανγκελα Μέρκελ δεν θα ήταν εχθρική σε ένα μίγμα των δύο προσεγγίσεων.
Στην άτυπη σύνοδο της 23ης Μαΐου, οι ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων μπορεί να ζητήσουν από μια ομάδα εργασίας να συντάξει έναν κατάλογο μέτρων για τη σύνοδο που θα πραγματοποιηθεί στα τέλη Ιουνίου. Αρκεί το "ελληνικό δηλητήριο" να μην έχει ως τότε απλωθεί περισσότερο.
Πηγή: Le Nouvel Observateur, ΑΠΕ-ΜΠΕ
