«Πυρετός» διεργασιών είναι σε εξέλιξη μία εβδομάδα πριν τις επαφές του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά με την καγκελάριο Αγγελα Μέρκελ στο Βερολίνο (24/8) και στη συνέχεια με το Γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ στο Παρίσι, εν μέσω διαρροών, δημοσιευμάτων και μηνυμάτων για το θέμα της Ελλάδας.
Σύμφωνα με τους Financial Times, κατά τις συναντήσεις του σε Βερολίνο και Παρίσι ο Αντώνης Σαμαρά θα ζητήσει διετή επιμήκυνση του ελληνικού προγράμματος, έτσι ώστε η ετήσια μείωση του ελλείμματος να περιοριστεί στο 1,5% του ΑΕΠ αντί 2,5% που προβλέπεται τώρα. Πηγές ωστόσο στην Αθήνα διευκρίνιζαν για το δημοσίευμα ότι προς το παρόν είναι ένα από τα σενάρια που εξετάζονται, χωρίς να υπάρχει κάτι συγκεκριμένο.
Επικαλούμενη έγγραφο που έχει στη διάθεσή της, η εφημερίδα αναφέρει ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί πρόσθετη στήριξη 20 δισ. ευρώ, καθώς η ετήσια μείωση του ελλείμματος το 2013-2014 θα είναι μικρότερη του αναμενομένου. Το κόστος, όμως, της επιμήκυνσης θα καλυφθεί χωρίς νέα επιβάρυνση των εταίρων και όπως υποστηρίζεται, τα χρήματα θα βρεθούν από το υπάρχον δάνειο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, εκδόσεις εντόκων γραμματίων και, όπως ευελπιστεί η Αθήνα, την αναβολή της έναρξης αποπληρωμής του πρώτου δανείου που είχε λάβει από Ε.Ε. και ΔΝΤ από το 2016 στο 2020.
Αναλυτικότερα, τα πρώτα οκτώ δισ. ευρώ θα προέλθουν από το ισχύον δάνειο του ΔΝΤ, έξι με επτά δισ. ευρώ μέσω εντόκων γραμματίων και τα υπόλοιπα πέντε με έξι δισ. ευρώ θα μπορούσαν να προέλθουν από καθυστέρηση των υποχρεώσεων της Ελλάδας στην έναρξη αποπληρωμής των 60 δισ. ευρώ που είχε λάβει στο πρώτο πακέτο διάσωσης με δάνεια Ε.Ε. και ΔΝΤ.
Αμεση ήταν η απάντηση του εκπροσώπου της καγκελαρίου Στέφεν Ζάιμπερτ, ο οποίος διεμήνυσε ότι «για την κ. Μέρκελ και για όλη την κυβέρνηση, αυτό που ισχύει είναι το "μνημόνιο κατανόησης" όπως συνήφθη» ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της. Καμία απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί προτού η τρόικα ολοκληρώσει το Σεπτέμβριο την αποτίμηση των μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα, ξεκαθάρισε, τονίζοντας πως η έκθεση της τρόικας θα αποτελέσει «τη βάση οποιασδήποτε μελλοντικής απόφασης».
Αναφερόμενος στην επίσκεψη Σαμαρά στο Βερολίνο, στις 24 Αυγούστου, ο κ. Ζάιμπερτ δήλωσε ότι «η καγκελάριος θα ακούσει αυτά που έχει να πει ο κ. Σαμαράς για την κατάσταση στην Ελλάδα και την εφαρμογή του προγράμματος μεταρρυθμίσεων», αλλά βάση της βοήθειας, επανέλαβε, είναι το μνημόνιο.
Πάντως, ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Γκίντο Βέστερβέλε, τόνισε ότι θα πρέπει να δοθεί περισσότερος χρόνος στην Ελλάδα για να εφαρμόσει το πρόγραμμα λιτότητας. Αφήνοντας ανοικτό το θέμα της παράτασης, σημείωσε ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι χάθηκε χρόνος με τις εκλογικές αναμετρήσεις στην Ελλάδα, ταυτόχρονα όμως, υπογράμμισε πως δεν μπορεί να υπάρξουν βασικές αλλαγές στο μνημόνιο.
Περισσότερο χρόνο για την Ελλάδα ζήτησε και ο πρώην καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος σε δηλώσεις του από την Κω όπου παραθερίζει, απηύθυνε έκκληση στους Γερμανούς πολιτικούς να σταματήσει η επιθετική ρητορεία σε βάρος της Ελλάδας.
Ωστόσο σε δημοσίευμά του στην ηλεκτρονική του έκδοσή, υπό τον τίτλο η «Επιστροφή της Σιδηράς Καγκελαρίου» http://www.spiegel.de/international/germany/resistance-in-berlin-merkel-s-room-for-maneuver-with-greece-shrinks-a-850263.html , το Spiegel επισημαίνει εν όψει της επίσκεψης Σαμαρά στο Βερολίνο, ότι η Αγγελα Μέρκελ δεν μπορεί να προχωρήσει σε παραχωρήσεις απέναντι στην Ελλάδα για λόγους ενδοκυβερνητικών ισορροπιών.
Λίγοι στο Βερολίνο ή άλλες πρωτεύουσες των χωρών της ευρωζώνης πιστεύουν ακόμη ότι η έκθεση της τρόικας θα είναι θετική, σημειώνεται μεταξύ άλλων και στο ίδιο πλαίσιο εκτιμάται πως η χρεοκοπία για την Ελλάδα φαίνεται να είναι πιο κοντά από ποτέ.
Σε άλλο δημοσίευμα του Der Spiegel γίνεται λόγος για αποτυχία της κ. Μέρκελ να σώσει την Ελλάδα από τη χρεοκοπία. «Εάν ο στόχος της Μέρκελ και των συμμάχων της ήταν να σώσουν την Ελλάδα από τη χρεοκοπία, τότε απέτυχαν. Το μόνο που κατάφεραν τα μέτρα λιτότητας ήταν να επιδεινώσουν την κρίση και να αυξήσουν το χρέος», σημειώνεται χαρακτηριστικά και επαναλαμβάνεται η εκτίμηση η Ελλάδα δεν θα καταφέρει τελικά να αποφύγει την χρεοκοπία.
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με αποκλειστικό δημοσίευμα του πρακτορείου Reuters, ήδη εξετάζονται εναλλακτικές «της τελευταίας στιγμής» για νέο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους και παραμονή της Ελλάδος στην Ευρωζώνη. Στα εν λόγω σχέδια περιλαμβάνεται η πιθανότητα να επωμιστούν ζημίες ΕΚΤ και εθνικές τράπεζες στην αξία των ελληνικών ομολόγων. Στόχος είναι η μείωση του ελληνικού χρέους κατά επιπλέον 70 με 100 δισ. ευρώ, ώστε να υποχωρήσει το συνολικό χρέος σε πιο διαχειρίσιμα επίπεδα.
Η ύφεση οδήγησε σε αύξηση των επισφαλών δανείων
Σε δηλώσεις τους εξάλλου στη «WSJ», ανώτατα τραπεζικά στελέχη προειδοποιούν ότι η βαθιά ύφεση της ελληνικής οικονομίας έχει οδηγήσει σε αύξηση των επισφαλών δανείων, γεγονός που απειλεί τη βιωσιμότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, ενώ θέτει σε κίνδυνο τις ήδη περιορισμένες πιθανότητες επιτυχίας του δεύτερου προγράμματος οικονομικής βοήθειας.
Όπως αναφέρεουν, σχεδόν το 20% των δανείων προς την εγχώρια αγορά χαρακτηρίζονται ως επισφαλή, καθώς η ύφεση και διαδοχικά «κύματα» περικοπών στις δαπάνες προϋπολογισμού στερούν από επιχειρήσεις και νοικοκυριά τα μέσα για την αποπληρωμή των οφειλών τους.
Στα τέλη του πρώτου τριμήνου, το ποσοστό μη-εξυπηρετούμενων δανείων ανερχόταν στο 18,5%, υπερδιπλάσιο σε σύγκριση με το 8% μη-εξυπηρετούμενων δανείων για τις ισπανικές τράπεζες.
«Οι ρυθμοί αύξησης των μη-εξυπηρετούμενων δανείων είναι τρομακτικοί», δήλωσε στη «WSJ» στέλεχος ελληνικής τράπεζας. «Παράλληλα, έχουμε αναγκασθεί να επιμηκύνουμε την περίοδο αποπληρωμής για περισσότερα από μισό εκατομμύριο δάνεια. Ο κόσμος δεν έχει χρήματα να πληρώσει», δήλωσε ο τραπεζίτης, επιλέγοντας να διατηρήσει την ανωνυμία του.
Τα παραπάνω στοιχεία δεν περιλαμβάνουν την έκθεση των ελληνικών τραπεζών στην κυβέρνηση, ακόμη και μετά την αναδιάρθρωση χρέους, ύψους 200 δισ. ευρώ. Οι ελληνικές τράπεζες έχουν δάνεια 26 δισ. ευρώ προς την κυβέρνηση και περίπου 24 δισ. ευρώ σε τοποθετήσεις ελληνικών κρατικών ομολόγων και εντόκων γραμματίων, οι αποπληρωμές των οποίων είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα αθετηθούν, εάν οι επίσημοι πιστωτές της Ελλάδας αρνηθούν να παρατείνουν την οικονομική βοήθεια.
Σύμφωνα με τα τραπεζικά στελέχη, η ανησυχητική αύξηση των μη-εξυπηρετούμενων δανείων στο σύστημα εγείρει αμφιβολίες για το εάν επαρκεί το δεύτερο πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας προς τη χώρα, το οποίο προβλέπει 50 δισ. ευρώ για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών. Τα στελέχη θεωρούν ότι το πρόγραμμα ανακεφαλαιοποίησης της κυβέρνησης, που αναμένεται να οριστικοποιηθεί εντός του φθινοπώρου, αναμένεται να οδηγήσει στην εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος.
«Και ίσως να μην αποδειχθεί αρκετό (το πρόγραμμα ανακεφαλαιοποίησης) εάν δεν δοθεί σύντομα τέλος στην ύφεση», δήλωσε υψηλόβαθμο στέλεχος. «Βρισκόμαστε στην κόψη του ξυραφιού, με περίπου 48 δισ. ευρώ μη-εξυπηρετούμενα δάνεια», προσθέτει η ίδια πηγή.
Πρώτη έκθεση βιωσιμότητας
Δημοσίευμα της «WSJ» κάνει αναφορά στην πρώτη έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους, τα συμπεράσματα της οποίας επίσης στηρίζουν την πρόταση για παράταση του επόμενου «γύρου» περικοπών κατά δύο χρόνια.
Η δυναμική του χρέους της Ελλάδας θα βελτιωθεί εάν η εφαρμογή (των μέτρων λιτότητας) θα γίνει σε βάθος τεσσάρων ετών, ενώ παράλληλα θα βελτιωθούν και οι αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας, πιθανότατα μειώνοντας την αναλογία χρέους ως προς το ΑΕΠ στο 132% μέχρι το 2020, από 147% που θα διαμορφωθεί στην περίπτωση κατά την οποία τα μέτρα θα εφαρμοστούν στη διετία, δήλωσε ο Γιάννης Μουρμούρας, οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού και συντάκτης της έκθεσης.
Μια πιο σταδιακή μείωση του ελλείμματος προϋπολογισμού περίπου κατά 1,5 ποσοστιαία μονάδα ετησίως την επόμενη τετραετία αντί 2,5 ποσοστιαίες μονάδες σε δύο χρόνια θα βοηθήσει την Ελλάδα να εξέλθει νωρίτερα από την ύφεση.
«Μια υπερβολική δόση μέτρων λιτότητας είναι αυτοκαταστροφική, από την άποψη ότι είμαστε αναγκασμένοι να λάβουμε μόνιμα μέτρα για τη χρηματοδότηση κυκλικών παραμέτρων στις δαπάνες και αυτό επιδεινώνει την ύφεση», τόνισε ο κ. Μουρμούρας.
