Τη φράση «γιγαντιαία γρανίτα» χρησιμοποίησε επιστήμονας του αμερικανικού Εθνικού Κέντρου Δεδομένων για το Χιόνι και τον Πάγο (NSIDC) για να περιγράψει τη νέα συρρίκνωση - ρεκόρ του παγοκαλύμματος της Αρκτικής. Η υποχώρησή του εντάσσεται σε ένα ευρύτερο μοτίβο, που κορυφώνεται τους θερινούς μήνες, σε συνδυασμό με τις καιρικές συνθήκες που επικράτησαν στην περιοχή στις αρχές του Αυγούστου.
«Κάποτε το παγοκάλυμμα της Αρκτικής ήταν σαν ένα μεγάλο παγάκι. Τώρα, τμήματά της έχουν μετατραπεί σε γιγαντιαία γρανίτα», δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ο Ουόλτ Μάιερ. Όπως ανακοίνωσε το NSIDC, η φετινή συρρίκνωση είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί τα τελευταία 33 χρόνια, απ' όταν δηλαδή άρχισαν οι λεπτομερέστερες μετρήσεις με τη βοήθεια δορυφόρων. Μάλιστα, η υποχώρηση του παγοκαλύμματος κορυφώνεται κάθε χρόνο περίπου στις αρχές του Σεπτεμβρίου, συνεπώς απομένουν άλλες 1 - 2 εβδομάδες τήξης.
Σύμφωνα με τους ερευνητές του NSIDC, το παγοκάλυμμα υποχωρεί φέτος με διπλάσιους ρυθμούς σε σχέση με το μέσο όρο, έχοντας περιοριστεί στα 4,1 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. «Από μόνα τους αποτελούν απλώς έναν αριθμό - και κατά καιρούς καταρρίπτονται διάφορα ρεκόρ», δήλωσε ο Μάιερ. «Όμως στο πλαίσιο όσων έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια και καθ' όλη τη διάρκεια των δορυφορικών παρατηρήσεων, πρόκειται για μία ένδειξη ότι το παγοκάλυμμα της Αρκτικής αλλάζει ριζικά».
Όπως ανακοίνωσε το NSIDC, η φετινή συρρίκνωση είναι η μεγαλύτερη που έχει καταγραφεί τα τελευταία 33 χρόνια, απ' όταν δηλαδή άρχισαν οι λεπτομερέστερες μετρήσεις με τη βοήθεια δορυφόρων. (Πηγή: NASA)
Το προηγούμενο ρεκόρ είχε καταρριφθεί στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2007 (4,17 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα). Οι επιστήμονες το απέδιδαν σε μία «τέλεια καταιγίδα» συνθηκών, στις οποίες περιλαμβανόταν ένας αντικυκλώνας ή υψηλό βαρομετρικό στην περιοχή. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μεγαλύτερη ηλιοφάνεια στην Αρκτική και, κατά συνέπεια, ταχύτερους ρυθμούς τήξης.
«Αυτό το καλοκαίρι όμως, δεν εμφανίστηκε κανένα επίμονο καιρικό φαινόμενο», εξηγεί μιλώντας στο National Geographic η Τζουλιέν Στρέιβι από το NSIDC. «Ο πάγος είναι απλώς λεπτότερος σε σχέση με το παρελθόν, οπότε δεν έχει μεγάλη σημασία τι συμβαίνει με τον καιρό κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού - ο λεπτός πάγος λιώνει ευκολότερα κατά τη θερινή περίοδο τήξης».
Η έκταση πάγου αυξομειώνεται ανάλογα με την εποχή. Παρότι υπάρχουν μεταβολές και από το ένα έτος στο άλλο, τα δορυφορικά δεδομένα καταδεικνύουν τάση συρρίκνωσης, όπως έδειχναν και μετρήσεις από υποβρύχια, προς τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Όπως λέει ο Μάιερ, ο παλαιός πάγος που δεν λιώνει το καλοκαίρι και διατηρείται σε πάχος 3-3,5 μέτρων, έχει επίσης γίνει λεπτότερος και πιο ευάλωτος, κάτι που έχει επιπτώσεις και για τα ζώα, που τον χρησιμοποιούν ως οικότοπο.
