Ο Γάλλος Σερζ Αρός και ο Αμερικάνος Ντέιβιντ Γουάινλαντ μοιράστηκαν το Νομπέλ Φυσικής για το 2012 για την εφεύρεση και εξέλιξη μεθόδων παρατήρησης μικροσκοπικών κβαντικών σωματιδίων χωρίς να τα καταστρέφουν.
Αυτό δεν ήταν δυνατό πριν από την έρευνα των Αρός και του Γουάινλαντ, καθώς θεωρείτο ότι τα κβαντικά σωματίδια χάνουν τις μυστηριώδεις κβαντικές τους ιδιότητες, όταν αλληλεπιδρούν με τον εξωτερικό κόσμο. Η ανακάλυψή τους θα οδηγήσει σε μια ολόκληρη νέα σειρά πειραμάτων κβαντικής φυσικής και πιθανώς στη δημιουργία κβαντικών υπερυπολογιστών.
Κβαντικό είναι ένα σωματίδιο που βρίσκεται πλήρως απομονωμένο από οτιδήποτε άλλο, και σε αυτή την περίπτωση το άτομο (ή και το ηλεκτρόνιο ή το πρωτόνιο) αποκτά νέες, ιδιαίτερες ιδιότητες, όπως για παράδειγμα το να βρίσκεται ταυτόχρονα σε δύο διαφορετικά μέρη, και να συμπεριφέρεται σαν ένα κύμα. Αυτές όμως οι ιδιότητες παύουν να υπάρχουν τη στιγμή οποιαδήποτε αλληλεπίδρασης, κάνοντας έτσι την παρατήρησή τους αδύνατη.
Οι δύο επιστήμονες δούλεψαν ανεξάρτητα και σύμφωνα με τη Σουηδική Ακαδημία των Επιστημών «με τις πρωτοπόρους μεθόδους τους έδωσαν τη δυνατότητα σε ένα ολόκληρο πεδίο έρευνας να πραγματοποιήσει τα πρώτα βήματα προς την κατασκευή ενός νέου τύπου πολύ γρήγορου υπερυπολογιστή βασισμένου στην κβαντική φυσική». Η έρευνα αυτή έχει ήδη οδηγήσει στην κατασκευή ρολογιών εξαιρετικής ακρίβειας.
Ο Αρός, καθηγητής στο College de France και στο διάσημο Ecole Normale Superieure στο Παρίσι, χρησιμοποίησε αντίθετη μέθοδο εξέτασης των κβαντικών σωματιδίων σε σχέση με τον Γουάινλαντ, ο οποίος είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο στο Μπούλντερ. Ο Γουάινλαντ «παγιδεύει» ιόντα και πραγματοποιεί μετρήσεις σε αυτά χρησιμοποιώντας φως, ενώ ο Αρός ελέγχει και μετράει φωτόνια, δηλαδή σωματίδια φωτός.
Ο Γουάινλαντ, σε συνεργασία με τον Κρίστοφερ Μονρό, είχε καταφέρει να τοποθετήσει το ίδιο άτομο σε δύο διαφορετικά μέρη ταυτόχρονα από τη δεκαετία του 1990, αλλά ακόμα δεν ήταν ξεκάθαρο αν αυτή η «παγίδευση» ατόμων θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία υπερυπολογιστών.
Σε έναν συνηθισμένο υπολογιστή, κάθε κομμάτι πληροφορίας αντιπροσωπεύεται σε bits, κάθε ένα εκ των οποιών μπορεί να φέρει την τιμή «0» ή «1». Σε έναν κβαντικό υπολογιστή, κάθε σωματίδιο θα μπορεί να αντιπροσωπεύει και τις δύο τιμές ταυτόχρονα, εκτοξεύοντας την υπολογιστική δύναμη σε εντυπωσιακές ταχύτητες. Η έρευνα έχει μπροστά της αρκετά χρόνια, αλλά θα μπορέσει να αλλάξει δραστικά την καθημερινότητά μας, όπως έκαναν οι παραδοσιακοί υπολογιστές τις περασμένες δεκαετίες.
Το βραβείο Φυσικής ήταν το δεύτερο που ανακοινώθηκε μετά το χθεσινό της Ιατρικής και παρ' όλο που οι δύο επιστήμονες ήταν από τα φαβορί εδώ και χρόνια, αίσθηση προκάλεσε η μη βράβευση του καθηγητή Higgs τη χρονιά του εντοπισμού του διάσημου μποζονίου που φέρει το όνομά του.
Η Ακαδημία δεν συνηθίζει βραβεύσεις ανακαλύψεων την ίδια χρονιά που επιτεύχθηκαν και προτιμά να επιβεβαιώνει τον αντίκτυπό τους στα επόμενα έτη. Μόνο δύο γυναίκες έχουν κερδίσει το βραβείο από το 1901, η Μαρία Κιουρί το 1903 και η Μαρία Γκέπερτ - Μάγιερ εξήντα χρόνια μετά.
Η απονομή του φετινού βραβείου θα γίνει σε τελετή στην Στοκχόλμη στις 10 Δεκεμβρίου, την επέτειο των γενεθλίων του Αλφρεντ Νόμπελ και το χρηματικό βραβείο θα είναι 8 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες (περίπου 930.000 ευρώ), μειωμένο κατά 20% σε σχέση με πέρυσι, ελέω οικονομικής κρίσης.
