Η μεταλλαγή του χώρου ως ζήτημα της σύγχρονης τέχνης βρίσκεται στο επίκεντρο έκθεσης «Διασταυρώσεις Ετεροτοπίες. Η έννοια του χώρου στη σύγχρονη ελληνική τέχνη», που τo Kρατικό Mουσείο Σύγχρονης Tέχνης παρουσιάζει στο Spazio Oberdan, στο Μιλάνο, από τις 11 Μαρτίου έως την 1 Μαΐου 2011, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ «Milano Incontra la Grecia».
Λαμβάνοντας υπόψη το θέμα του φετινού «Milano Incontra la Grecia» που διεξάγεται για τέταρτη συνεχή χρονιά και το οποίο αποτέλεσε την αφορμή για αυτή την έκθεση, το ΚΜΣΤ επιχειρεί να αναδείξει τις ριζικές αλλαγές που προκύπτουν σε στιγμές κρίσης και που επηρεάζουν ακόμη και το χώρο.
Η έκθεση τοποθετεί σε μια νέα διαλεκτική σχέση, δύο ανεξάρτητα υλοποιημένες εγκαταστάσεις, δύο σημαντικών Ελλήνων καλλιτεχνών, της Λίζης Καλλιγά και του Γιώργου Χατζημιχάλη.
H εγκατάσταση του Γιώργου Χατζημιχάλη με τίτλο ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ, (μέρος της ελληνικής συμμετοχής το 2005 στην 51η Μπιενάλε Βενετίας, (με Εθνική Επίτροπο-Επιμελήτρια την Κατερίνα Κοσκινά) και η έκθεση της Λίζης Καλλιγά, με τίτλο Μετοίκησις, που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 2010-2011 στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης του ΚΜΣΤ, στο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα και στο Σισμανόγλειο Μέγαρο στην Κωνσταντινούπολη (Επιμέλεια: Συραγώ Τσιάρα, Χριστίνα Πετρηνού), προσφέρουν, μέσα από τον προβληματισμό που εγείρουν, τη δυνατότητα στήριξης ενός νέου θεωρητικού πλαισίου και μιας νέας ερμηνείας.
Η σύνδεση και συνέκθεση των δύο αυτών ενοτήτων δημιουργεί ένα νέο, διαφορετικό τόπο. Μια ετεροτοπία, όπου ο εκθεσιακός χώρος, χάνει τον πρώτο, λειτουργικό του ρόλο και μετατρέπεται, μέσα από την δύναμη της δημιουργικής έκφρασης και τη δυναμική μιας κρίσιμης κατάστασης, σε χώρο/ους που παραπέμπουν σε άλλες χρήσεις και αναστοχασμούς.
Στην εγκατάστασή του ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ, ο Γιώργος Χατζημιχάλης βάζει τον θεατή στη θέση ενός ανθρώπου που αντιμετωπίζει μια ακραία στιγμή της ύπαρξης του, σε ένα χώρο που δηλώνει κρισιμότητα. Σύμφωνα με τον Μ. Foucault, το νοσοκομείο είναι μια συνάντηση του χώρου, της γλώσσας, του θανάτου και του βλέμματος. Τα στοιχεία αυτής της εγκατάστασης μετατρέπουν το χρόνο σε μνήμη, προσωπική και συλλογική. Μαζί συνιστούν μια φυσική και φαντασιακή γεωγραφία, έναν «άλλο τόπο», ο οποίος υπερβαίνει τα όρια που επιβάλλει ο πραγματικός κόσμος. Το αντικείμενο του στοχασμού του Χατζημιχάλη δεν είναι το νοσοκομείο, αλλά τα συμφραζόμενα μέσω των οποίων αυτό νοηματοδοτείται. Το νοσοκομείο είναι μια ετεροτοπία, όπου ο ασθενής στερείται την αίσθηση του χρόνου και εν πολλοίς του χώρου. Η συγκεκριμένη εγκατάσταση φορτίζει, σημασιοδοτεί και μεταμορφώνει τον εκθεσιακό χώρο.
Η Λίζη Καλλιγά, στη σειρά ΜΕΤΟΙΚΗΣΙΣ, φωτογραφίζει τις Κόρες, που στεγάζονταν στο παλαιό μουσείο της Ακρόπολης, «ενδεδυμένες» με λευκά υφάσματα, για τη μεταφορά τους στο νέο μουσείο της Ακρόπολης, παγώνοντας στο χρόνο τη στιγμή της «μετοικήσεως» τους και κατ’ επέκταση του αποχωρισμού. Ο φακός της εστιάζει στα καλυμμένα αγάλματα, επιλέγοντας ολόσωμες απόψεις ή ορισμένα μέλη τους, ενώ σπανιότερα απαθανατίζει συναθροίσεις αγαλμάτων. Τον τόπο, το μουσείο, η Καλλιγά τον αντιλαμβάνεται ως «μια μεγάλη αίθουσα νοσοκομείου-χειρουργείου στην οποία συντηρητές και αρχαιολόγοι με άσπρα γάντια περιτριγύριζαν τα αρχαία αντικείμενα, με ησυχία και με τις οδηγίες ενός άψογα καλομελετημένου σχεδίου, εκτελούσαν τις εργασίες που έπρεπε».
Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στις 10 Μαρτίου στις 18:00.
Η έκθεση στο Spazio Oberdan, είναι μια παραγωγή του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, που στηρίζεται στην ιδέα της ιστορικού τέχνης και προέδρου του ΚΜΣΤ, Κατερίνας Κοσκινά. Προέκυψε ως μια πρόταση συγκριτικής ανάγνωσης του έργου δύο καλλιτεχνών, που ενώ δούλεψαν χωριστά, συναντήθηκαν μέσα από το εικαστικό αποτέλεσμα της δουλειάς τους, επηρεαζόμενοι όχι μόνο βιωματικά, αλλά και από την κοινωνική συγκυρία και την πολιτική επικαιρότητα της εποχής που διανύουμε.
Την επιμέλεια της παρουσίασης στο Μιλάνο έχουν η Aννα Μυκονιάτη και η Δόμνα Γούναρη, Επιμελήτριες του ΚΜΣΤ.
Πληροφορίες
Διάρκεια έκθεσης από τις 11 Μαρτίου έως την 1η Μαΐου 2011
Χώρος: Spazio Oberdan, Μιλάνο
