Αν ο πρίγκιπας Κάρολος διαδεχθεί τη μητέρα του στο θρόνο και παραμείνει βασιλιάς μέχρι να πεθάνει, γύρω στο 2040, το νεαρό ζευγάρι που παντρεύεται στο Αββαείο του Ουεστμίνστερ θα λέγεται Βασιλιάς Ουίλιαμ ο 5ος και Βασίλισσα Αικατερίνη.
Ο Ουίλιαμ θα είναι τότε επικεφαλής του Ηνωμένου Βασιλείου ή όποιου μορφώματος έχει απομείνει απ' αυτό. Κάτι τέτοιο θα είναι σωστό; Θεωρητικά όχι, απαντά ο βρετανός ιστορικός Τίμοθι Γκάρτον Ας. Πρακτικά, ίσως και να είναι.
Αν ο Ουίλιαμ και η Κέιτ συμπεριφερθούν σωστά και συμβάλουν στην ανάπτυξη μιας εκσυγχρονισμένης συνταγματικής μοναρχίας, γράφει ο Ας σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε σε διάφορες εφημερίδες, τότε η αναγόρευσή τους σε βασιλικό ζεύγος θα είναι μια λύση καλύτερη από τις εναλλακτικές.
Μια ματιά στην Ευρώπη δείχνει ότι χώρες σαν τη Σουηδία, την Ολλανδία, τη Δανία και την Ισπανία -που έχουν μοναρχίες- δεν βρίσκονται σε χειρότερη θέση από χώρες που έχουν άμεσα ή έμμεσα εκλεγμένους προέδρους. Θα ήθελε άραγε κανείς το Μπάκιγχαμ να διοικείται από τον πρόεδρο Μπλερ;
Oπως δείχνει και η παγκόσμια φρενίτιδα για τον βασιλικό γάμο, ο θεσμός αυτός συμβάλλει αποφασιστικά στην ήπια ισχύ της Βρετανίας και στα υψηλά εισοδήματά της από τον τουρισμό. Σε τελική ανάλυση, κανείς δεν πάει στο Βερολίνο για να δει τον πρόεδρο και τη Φράου Βουλφ με τα παιδάκια τους. Στην πραγματικότητα, ελάχιστοι γνωρίζουν ακόμη και ποιος είναι ο πρόεδρος της ισχυρότερης χώρας της Ευρώπης. Και αυτό δεν είναι πρόβλημα αν παράγεις BMW, Mercedes ή εξάγεις προϊόντα στην Κίνα. Η Βρετανία δεν κάνει τίποτα απ' αυτά. Εχει όμως τη Βασίλισσα, τον Ουίλιαμ και την Κέιτ.
Θεωρητικά, η συνταγματική μοναρχία διαστρέφει τη δημοκρατική διαδικασία, καθιστά αδύνατη μια ανοιχτή κοινωνία με ίσες ευκαιρίες για όλους και κρατά τη χώρα σε ένα παρελθόν ιεραρχίας και προνομίων. Για όλους αυτούς τους λόγους, πολλοί Βρετανοί -αν και όχι οι περισσότεροι, όπως έδειξε πρόσφατη δημοσκόπηση- τάσσονται υπέρ της κατάργησης της μοναρχίας. Ο Γκάρτον Ας, όμως, πιστεύει ότι υπάρχουν πολλά καταστροφικά στοιχεία στο βρετανικό πολιτικό σύστημα -με πιο καταστροφικό τη Βουλή των Λόρδων- αλλά η μοναρχία δεν περιλαμβάνεται σ' αυτά. Ο Ρούπερτ Μέρντοκ αντιπροσωπεύει μεγαλύτερη απειλή για τη βρετανική δημοκρατία απ’ ό,τι ο μονάρχης.
Η Βασίλισσα μπορεί να έχει περιορισμένη πολιτική επιρροή, αλλά δεν την έχει χρησιμοποιήσει ποτέ με χειρότερο τρόπο από τους προέδρους άλλων χωρών. Πολλοί από τους τελευταίους καταλήγουν στα δικαστήρια με την κατηγορία της διαφθοράς, όπως συνέβη με τον πρόεδρο Σιράκ. Είναι αλήθεια ότι σε σκάνδαλα μπορεί να εμπλακούν και μέλη των βασιλικών οικογενειών: ο πρίγκιπας Βερνάρδος της Ολλανδίας, για παράδειγμα, αναμίχθηκε στο σκάνδαλο δωροδοκίας του Λόκερμπι. Συμβαίνει όμως πιο σπάνια, γιατί οι πρίγκιπες δεν χρειάζεται να μετέρχονται ανέντιμων μέσων για να εκπληρώσουν τον σκοπό τους.
Χώρες που υποφέρουν από τη «συγκατοίκηση» προέδρων από το ένα κόμμα και πρωθυπουργών από το άλλο είναι βέβαιο ότι εύχονται συχνά να είχαν έναν πραγματικά ουδέτερο αρχηγό κράτους, σύμβολο της εθνικής ενότητας. Σε μια τέτοια περίπτωση, βέβαια, δεν θα είχαν ποτέ ένα Νέλσον Μαντέλα ή ένα Βάτσλαβ Χάβελ. Τέτοιες ηγετικές φυσιογνωμίες είναι σπάνιες. Για να παραφράσουμε τον Μπέρτολτ Μπρεχτ: «Δυστυχής δεν είναι μια χώρα που δεν έχει ένα Μαντέλα, αλλά μια χώρα που έχει ανάγκη από ένα Μαντέλα».
Όσο για το επιχείρημα ότι η βρετανική μοναρχία βρίσκεται στην κορυφή μιας καταπιεστικής πυραμίδας ταξικών προνομίων, ο Τίμοθι Γκάρτον Ας πιστεύει ότι κι αυτό είναι λιγότερο αληθές απ' ό,τι πριν από 30 χρόνια. Στη σημερινή Βρετανία, οι μη εκλεγμένοι τραπεζίτες είναι ισχυρότεροι από τους αριστοκράτες και οι σταρ του ποδοσφαίρου είναι πιο διάσημοι από τους πρίγκιπες.
Πηγή: The Guardian, ΑΠΕ-ΜΠΕ
