«Πρέπει να πούμε αντίο... στην πυρηνική ενέργεια». Αυτή η φράση του Σίλβιο Μπερλουσκόνι επισφράγισε τη βαριά του ήττα (και) στο δημοψήφισμα για την επαναλειτουργία ή μη των ιταλικών αντιδραστήρων, αλλά και τη μεταστροφή ακόμη μιας ευρωπαϊκής χώρας - μετά τη Γερμανία και την Ελβετία- σε ό,τι αφορά τα πυρηνικά.

Το ιταλικό «όχι» (ή για την ακρίβεια «ναι», αφού η ερώτηση ήταν «αντίστροφα» διατυπωμένη) πυροδότησε άμεση άνοδο στις τιμές των μετοχών των ιταλικών εταιριών ΑΠΕ. «Πιστεύω ότι ενδεχόμενο έλλειμμα στα αποθέματα ενέργειας θα καλυφθεί κυρίως μέσω του φυσικού αερίου», εκτιμά ο αναλυτής της UniCredit Χαβιέρ Σουάρες, «όμως σίγουρα θα ενισχυθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.»

«Στοπ» στα σχέδια Μπερλουσκόνι

Όπως και στη Γερμανία, η νίκη του κινήματος κατά των πυρηνικών ήρθε μετά από χρόνια επίμονων προσπαθειών. Η Greenpeace χαρακτήρισε «ιστορικής» σημασίας το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, η συμμετοχή στο οποίο ξεπέρασε - για πρώτη φορά μετά από 16 χρόνια- το νομικά δεσμευτικό 50%.

Η Ιταλία εγκατέλειψε το πυρηνικό της πρόγραμμα μετά από αντίστοιχο δημοψήφισμα, το 1987. Ένα χρόνο μετά από την καταστροφή του Τσερνόμπιλ, και οι τέσσερις πυρηνικές εγκαταστάσεις στη χώρα άρχισαν να κλείνουν. Η τελευταία μονάδα διέκοψε τη λειτουργία της το 1990. Επί 20 και πλέον χρόνια, η Ιταλία ήταν το μοναδικό από τα μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη που δεν παρήγαγε τη δική του πυρηνική ενέργεια, αλλά βασιζόταν στην εισαγωγή πετρελαίου από τη Λιβύη, φυσικού αερίου από τον Περσικό Κόλπο, υδροηλεκτρικής ενέργειας από Ελβετία, Αυστρία κ.λπ.

Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι ωστόσο οραματιζόταν το εν τέταρτο της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ιταλία να παράγεται από εργοστάσια γαλλικών ομίλων, το πρώτο από τα οποία θα άρχιζε να ανεγείρεται μεταξύ 2013 και 2015.

Ο παράγοντας «Φουκουσίμα»

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος «τορπίλισε» τα σχέδιά του και αυτό αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην πυρηνική κρίση της Ιαπωνίας. Το ατύχημα που προκλήθηκε από το σεισμό και το τσουνάμι της 11ης Μαρτίου και η έκλυση ραδιενέργειας από τον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα, πιστεύεται πως έπεισαν τους Ιταλούς να απαιτήσουν δημοψήφισμα και τελικά να αξιώσουν το μόνιμο κλείσιμο των ιταλικών αντιδραστήρων.

«Η εποχή των πυρηνικών φτάνει στο τέλος της. Οριστικά», δήλωσε ο Βιτόριο Κολιάτι Ντέτσα, πρόεδρος της ιταλικής οργάνωσης κατά των πυρηνικών Legambiente. «Αρχίζει μια νέα εποχή ανάπτυξης για τη χώρα».

«Η πυρηνική ενέργεια είναι ξεπερασμένη», συμφωνεί ο Σαλβατόρε Μπαρμπέρα του ιταλικού παραρτήματος της Greenpeace. «Η Φουκουσίμα έκανε τον κόσμο να αλλάξει γνώμη, όμως ήδη γνώριζαν ότι άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν μονόδρομο».