Το δίλημμα «ανάπτυξη ή περιβάλλον» φέρνει αναταραχή και στη Χιλή, μετά από την απόφαση κυβερνητικής επιτροπής να δώσει το «πράσινο φως» για την κατασκευή συμπλέγματος υδροηλεκτρικών φραγμάτων στην Παταγονία. Η παρθένα περιοχή που βρίσκεται στο νότιο άκρο της Νοτίου Αμερικής και μοιράζεται μεταξύ Χιλής και Αργεντινής, είναι γνωστή για τα πανέμορφα τοπία με τους παγετώνες και τις λίμνες και προσελκύει χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο.
Από τα μέσα Απριλίου όμως, με στόχο τη «διάσωση της Παταγονίας», όπως γράφουν στα πανό τους, τους δρόμους και τις πλατείες πόλεων σε ολόκληρη τη Χιλή κατακλύζουν και χιλιάδες διαδηλωτές. Οι κινητοποιήσεις τους γίνονται όλο και πιο ογκώδεις μετά την έγκριση του σχεδίου HidroAysen, ύψους 3,2 δισ. δολαρίων, το οποίο περιλαμβάνει την κατασκευή πέντε υδροηλεκτρικών φραγμάτων.
Μέχρι στιγμής, 28 αστυνομικοί έχουν τραυματιστεί στις διαδηλώσεις, ενώ το ύψος των ζημιών που έχουν προκληθεί υπολογίζεται στα 100.000 δολάρια. Το κίνημα ενάντια στα φράγματα έχει καταφέρει μεγάλο πλήγμα και στη δημοτικότητα του Χιλιανού προέδρου Σεμπαστιάν Πινιέρα, η οποία κατακρημνίστηκε το Μάιο στο 36%.
Πλέον, υποστηρίζουν πολλοί ακτιβιστές, το κίνημά τους δεν είναι αυστηρά περιβαλλοντικό, αλλά έχει αποκτήσει έντονα πολιτική χροιά. «Το HidroAysen είναι κατά κάποιο τρόπο το σύμβολο ενάντια σε οτιδήποτε έχει επιβληθεί με αυταρχικό τρόπο στη Χιλή», λέει η Σάρα Λαραΐν, η οποία διευθύνει μια τοπική οικολογική οργάνωση. Η κατάσταση δεν έχει πάρει τυχαία αυτήν την τροπή: οι περισσότεροι Χιλιανοί θεωρούν την Παταγονία εθνικό θησαυρό και ο αγώνας τους να σταματήσουν την ανέγερση των υδροηλεκτρικών φραγμάτων έχει εμπνεύσει τον κόσμο σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από οποιοδήποτε περιβαλλοντικό κίνημα στη Νότιο Αμερική.
Η Χιλή, πολύ περισσότερο από άλλες χώρες στην περιοχή, προσπαθεί να αποκτήσει πρόσβαση σε όλο και μεγαλύτερα αποθέματα ενέργειας που, με δεδομένη την οικονομική της ανάπτυξη, της είναι απαραίτητα. Σύμφωνα τόσο με τα στοιχεία της κυβέρνησης όσο και ανεξάρτητους αναλυτές, μέσα στα επόμενα 10 με 15 χρόνια θα πρέπει να διπλασιάσει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας προκειμένου να αντεπεξέλθει.
Τα αποθέματά της σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο είναι πενιχρά, ενώ η Χιλή δεν εισάγει πλέον συστηματικά αέριο από την Αργεντινή. Λόγω του κινδύνου σεισμών, η ανέγερση πυρηνικών εγκαταστάσεων αποκλείστηκε, οπότε η κατασκευή των φραγμάτων θεωρήθηκε μονόδρομος. Σύμφωνα με κυβερνητικούς αξιωματούχους εξάλλου, αυτός είναι ο μόνος τρόπος να βελτιωθεί το βιωτικό επίπεδο των απόρων στη χώρα, μέσω της δραστικής μείωσης των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος.
Οι ακτιβιστές έχουν αντίθετη άποψη. «Το πρόγραμμα αυτό θα μετατρέψει την Παταγονία σε μια απέραντη εγκατάσταση παραγωγής ενέργειας», λέει ο Λουίς Ρεντόν, συντονιστής μιας οικολογικής οργάνωσης. Ο ίδιος, όπως και μεγάλη μερίδα Χιλιανών, καλούν την κυβέρνηση να επικεντρωθεί στις προσπάθειες βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας και στην ενίσχυση των υποδομών ΑΠΕ, κάτι που μακροπρόθεσμα, όπως υποστηρίζουν, θα αποδειχθεί και πολύ πιο οικονομικό σε σχέση με την κατασκευή πέντε υδροηλεκτρικών φραγμάτων.
