Η αποκάλυψή τους ότι 4.000 μέτρα κάτω από τον ποταμό Αμαζόνιο είναι πολύ πιθανό να υπάρχει ένας δεύτερος, υπόγειος ποταμός, σχεδόν το ίδιο μεγάλος σε μήκος, έκανε το γύρο του κόσμου συναρπάζοντας όσους ταξίδεψαν νοητά μέχρι το τροπικό δάσος. Τώρα οι Βραζιλιάνοι ερευνητές, οι οποίοι μάλιστα ονόμασαν τον υπόγειο ποταμό προς τιμήν του επικεφαλής τους, σπεύδουν να κάνουν κάποιες... δύσκολες, αλλά απαραίτητες διευκρινίσεις.

Μιλώντας στο BBC, οι επιστήμονες εξήγησαν ότι το νερό κινείται μέσα από πορώδεις βράχους με ταχύτητες που δεν ξεπερνούν τα λίγα εκατοστά το χρόνο, συνεπώς δεν ρέει όπως συμβαίνει στα ποτάμια.

«Χρησιμοποιήσαμε τον όρο "ποτάμι" με τη γενική έννοια, όχι με την επικρατούσα», είπε ο καθηγητής Βαλίγια Χάμζα, ο οποίος «δάνεισε» το επώνυμό του στο υπόγειο ποτάμι. Εξήγησε ότι στον Αμαζόνιο, το νερό μεταφέρεται μέσω τριών ειδών «ποταμών»: του ίδιου του Αμαζονίου, ως υδρατμοί στην ατμοσφαιρική κυκλοφορία και ως υπόγεια ρέοντα ύδατα.

«Σύμφωνα με τις λιθολογικές ακολουθίες που είναι αντιπροσωπευτικές των λεκανών του Αμαζονίου [υπόγειες ιζηματογενείς], το μέσο είναι διαπερατό και η ροή γίνεται μέσω πόρων... συμπεραίνουμε ότι το μέσο είναι τόσο διαπερατό ώστε να επιτρέπει την υπόγεια ροή σημαντικής ποσότητας», είπε ο Χάμζα προσπαθώντας να εξηγήσει για ποιο λόγο ο ίδιος και η ομάδα του άφησαν υποσχέσεις για ένα... υπόγειο «αντίγραφο» του Αμαζονίου, κάνοντας ανοιχτά λόγο σε πρόσφατο συνέδριο για «υπόγειο ποτάμι κάτω από τον Αμαζόνιο».

Ο Χάμζα και οι συνάδελφοί του από το Εθνικό Παρατηρητήριο της Βραζιλίας συμπέραναν την ύπαρξη του ποταμού, κατά τη διάρκεια μελετών γύρω από τις διακυμάνσεις στη θερμοκρασία 241 ανενεργών γεωτρήσεων πετρελαίου, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν τις δεκαετίες του 1970 και 1980 από τον κρατικό πετρελαϊκό όμιλο Petrobras. Με βάση τις «θερμικές πληροφορίες» που τους δόθηκαν, διαπίστωσαν την κυκλοφορία νερού σε βάθος έως και 4 χλμ. κάτω από τον Αμαζόνιο. Κατέληξαν μάλιστα στο συμπέρασμα ότι η κίνηση αυτή γίνεται από τα δυτικά προς τα ανατολικά, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα ύδατα του ίδιου του Αμαζονίου.

«Καταρχάς η λέξη "ποταμός" θα πρέπει να σβηστεί από την εργασία τους γιατί δεν πρόκειται για ποταμό σε καμία περίπτωση», λέει ο γεωλόγος της Petrobras Χόρχε Φιγουερέδο. Εξηγώντας για ποιο λόγο είναι τόσο κατηγορηματικός λέει ότι νερό και άλλα υγρά θα μπορούσαν να περάσουν από πορώδεις βράχους, όμως δεν θα μπορούσαν να φθάσουν στον Ατλαντικό Ωκεανό, όπως λέει ο Χάμζα. «Το βασικό πρόβλημα όμως είναι ότι σε βάθη 4.000 μέτρων, δεν μπορεί να υπάρχει γλυκό νερό - και τα δεδομένα μας καταδεικνύουν ότι αυτό το νερό είναι αλμυρό».