Θα μπορούσε να είναι μια πολύ ευχάριστη είδηση. Ή μήπως όχι; Ερευνητές από τη Δανία και την Τανζανία διαπίστωσαν ραγδαία επιβράδυνση στους ρυθμούς μετάδοσης της ελονοσίας σε αρκετές χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής. Λένε ότι ακόμη και σε χωριά, όπου δεν εφαρμόστηκαν ποτέ μέθοδοι αντιμετώπισης της ελονοσίας, π.χ. κουνουπιέρες, το κουνούπι-φορέας του παράσιτου της ελονοσίας... εξαφανίστηκε. Παραδέχονται ότι δεν γνωρίζουν τους λόγους καθώς και εάν πρόκειται για κάτι παροδικό ή όχι.

«Πολλοί από τους συναδέλφους μας, που πραγματοποιούν έρευνες γύρω από την ελονοσία, πιστεύουν ότι η πτώση σε χώρες όπως η Τανζανία, η Ερυθραία, η Ρουάντα, η Κένυα και η Ζάμπια δείχνει ότι όλα τα προγράμματα ελέγχου αποδίδουν, ιδιαίτερα η τοποθέτηση κουνουπιέρων», λέει ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Υπηρεσιών Υγείας του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης Νταν Μαΐροβιτς. «Αυτή όμως δεν είναι ολόκληρη η εικόνα: εδώ και περισσότερα από δέκα χρόνια συλλέγουμε και μετράμε κουνούπια σε χωριά της Τανζανίας: ο αριθμός τους στις παγίδες μας έπεσε από 5.300, το 2004, σε μόλις 14, το 2009 – και αυτό σε χωριά που δεν διαθέτουν κουνουπιέρες.»

Κλιματική αλλαγή;

Ο Μαΐροβιτς λέει ότι κάτι παρόμοιο είχε καταγραφεί στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Οι πληθυσμοί των κουνουπιών που μεταδίδουν την ελονοσία, είχαν συρρικνωθεί στο 1%, κάτι που είχε τότε αποδοθεί στη μείωση των βροχοπτώσεων. «Από το 2003 έως το 2009, ο όγκος των βροχοπτώσεων ήταν πιο σταθερός, όμως οι ίδιες οι βροχές ήταν πιο χαοτικές και εκδηλώνονταν σε άσχετες περιόδους. Αυτό μπορεί να διατάραξε το φυσικό κύκλο ανάπτυξης των κουνουπιών», λέει ο καθηγητής. «Φυσικά και είναι υπέροχο το γεγονός ότι τα τελευταία πέντε ή έξι χρόνια μειώθηκαν οι παιδικοί θάνατοι που οφείλονται στην ελονοσία, όμως πρέπει να ξέρουμε το γιατί!»

Έχοντας ήδη αποκλείσει τον παράγοντα «κουνουπιέρες», οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα κουνούπια αφάνισε είτε κάποια ασθένεια είτε τα παρασιτοκτόνα που ενδέχεται να χρησιμοποιούνται σε κάποιες κοινότητες ή οι αλλαγές των καιρικών συνθηκών. Όπως λένε, εάν δεν βρουν μια πειστική απάντηση, δεν θα μπορούν να πουν με βεβαιότητα εάν αυτή η ραγδαία πτώση στους ρυθμούς μετάδοσης της ελονοσίας είναι μια πραγματικά καλή είδηση ή απλώς... η νηνεμία πριν από μια νέα καταιγίδα.

Προβλέπουν μάλιστα ότι, σε περίπτωση επιστροφής των κουνουπιών, πολλές κοινότητες θα βρεθούν αθωράκιστες, αφού η απουσία του παρασίτου τα τελευταία χρόνια είχε ως αποτέλεσμα παιδιά και ενήλικες να χάσουν την ανοσία τους.