Θα μπορούσαν τα βλαστοκύτταρα - που με την πάροδο των ετών μετατρέπονται σε όλο και σημαντικότερο «όπλο» ενάντια σε διάφορες ασθένειες- να χρησιμοποιηθούν και για τη διάσωση ζώων; Επιστήμονες του Ερευνητικού Κέντρου Scripps, στην Καλιφόρνια, δημιούργησαν βλαστικά κύτταρα από δύο απειλούμενα είδη που, όπως λένε, θα μπορούσαν - με λίγη βοήθεια από συναδέλφους- να διασφαλίσουν την επιβίωσή τους.

Όπως εξηγούν στην έκθεσή τους, στην επιθεώρηση Nature Methods, τα βλαστοκύτταρα αυτά –από ένα είδος ρινόκερου που βρίσκεται στο χείλος της εξαφάνισης και έναν πίθηκο της δυτικής Αφρικής- μπορούν να μετατραπούν σε διαφορετικά είδη κυττάρων. Η μετατροπή τους σε αυγά και σπέρμα ίσως βοηθήσει τους επιστήμονες να δημιουργήσουν μικρά «του σωλήνα». Επιπλέον, με τον τρόπο αυτό, δημιουργώντας δηλαδή κυτταρικές γραμμές από ζώα που φιλοξενούνται σε ζωολογικούς κήπους, πιστεύουν πως είναι σε θέση να θεραπεύσουν παθήσεις όπως ο διαβήτης στα ζώα.

Ήδη έχουν δημιουργήσει έναν «παγωμένο ζωολογικό κήπο», όπως οι ίδιοι τον χαρακτηρίζουν, ο οποίος περιλαμβάνει διαφορετικούς τύπους κυττάρων από όλα τα είδη ζώων. Επόμενο βήμα είναι η δημιουργία μιας αντίστοιχης αποθήκης βλαστικών κυττάρων. «Προς το παρόν υπάρχουν μόνο δύο ζώα εκεί μέσα», λέει η Ίνμπαρ Φρίντριχ Μπεν-Νουν, η οποία συμμετέχει στις έρευνες. «Έχουμε όμως την αρχή ενός νέου ζωολογικού κήπου: του ζωολογικού κήπου βλαστοκυττάρων».

Προσβλέποντας σε ένα «γάμο» της σύγχρονης βιολογίας με την επιστήμη της διατήρησης της βιοποικιλότητας, οι επιστήμονες του Scripps λένε ότι παρέχουν τα βλαστοκύτταρα αυτά «ως πόρο προκειμένου άλλοι [ερευνητές] να κάνουν κάποια από τα επόμενα βήματα», όπως διευκρινίζει η Τζιν Λόρινγκ. Παραδέχονται άλλωστε ότι η τεχνική που χρησιμοποιούν –μετατρέποντας κάθε φορά λίγα κύτταρα σε βλαστικά- δεν είναι ακόμη πολύ αποτελεσματική.

Ανάπτυξη θεραπειών - άμεσα

Οι επιστήμονες επέλεξαν τα δύο συγκεκριμένα ζώα γιατί, όπως λένε, μπορούν να επωφεληθούν από τώρα των βλαστοκυττάρων. Για παράδειγμα, αυτό το είδος αφρικανικού πιθήκου, το οποίο συγγενεύει με τον κυνοκέφαλο, εμφανίζει διαβήτη όταν ζει σε συνθήκες αιχμαλωσίας. Οι θεραπείες με χρήση βλαστοκυττάρων που αναπτύσσονται για τους ανθρώπους, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν με επιτυχία και σε αυτούς τους πιθήκους.

Ο λευκός ρινόκερος του Βορρά, από την άλλη, επελέγη γιατί είναι ένα από τα πλέον απειλούμενα είδη: υπάρχουν μόνο επτά εκπρόσωποί του και όλοι τους ζουν αιχμάλωτοι. Δεν έχουν αναπαραχθεί εδώ και πολλά χρόνια και, καθώς ο πληθυσμός τους είναι τόσο μικρός, η ανύπαρκτη γενετική τους ποικιλία θα τους οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στον αφανισμό. Η τεχνολογία βλαστικών κυττάρων θα μπορούσε να είναι η τελευταία τους ελπίδα.