Λάθος χαρακτήρισε, μιλώντας στο naftemporiki.gr, την κήρυξη από τις ΗΠΑ του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας» μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου ο Κρις Πρέμπλ, αναλυτής στην αμερικανική «δεξαμενή σκέψης» Cato Institute και συγγραφέας του βιβλίου The Power Problem: How American Military Dominance Makes Us Less Safe, Less Prosperous and Less Free. Όπως είπε, οι ΗΠΑ θα ήταν όσο ασφαλείς είναι και τώρα, με πολύ μικρότερο κόστος, αν η προσπάθεια είχε επικεντρωθεί σε έναν πόλεμο κατά της Αλ Κάιντα και παρόμοιων οργανώσεων.
Πιστεύετε ότι ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» ήταν η σωστή αντίδραση στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου; Θα ήθελα να διευκρινίσετε, πρώτον, αν ήταν η σωστή απάντηση δεδομένων των όσων γνωρίζαμε τότε και, δεύτερον, αν ήταν η σωστή απάντηση με τα σημερινά δεδομένα.
Δεν θέλω να πω ότι ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας» ήταν σωστός, πιστεύω ότι ήταν λάθος να κηρύξουμε πόλεμο στην τρομοκρατία. Αυτό που ήταν σωστό, ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα, ήταν η απόφαση αμέσως μετά την 11η Σεπτεμβρίου να στραφούμε ενάντια στους Ταλιμπάν και την Αλ Κάιντα, ήταν μία απάντηση βασισμένη στην αναλογία με την επίθεση που δεχτήκαμε και θεωρήθηκε ως τέτοια, είχε την ευρεία στήριξη του κόσμου, όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά παγκοσμίως. Νομίζω ότι κάποια μέτρα που έκαναν πιο δύσκολο σε οργανώσεις σαν την Αλ Κάιντα να λειτουργούν, να προσηλυτίζουν και να χρηματοδοτούνται, όλα αυτά ήταν σωστά. Υπήρξε πολύ διευρυμένη συνεργασία στον τομέα των πληροφοριών μεταξύ διαφορετικών υπηρεσιών εντός της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ και της κυβέρνησης των ΗΠΑ και ξένων κυβερνήσεων, όλα αυτά ήταν σημαντικά και σωστά.
Ωστόσο άλλες ενέργειες που φαίνονται λιγότερο συνετές με τα σημερινά δεδομένα περιλαμβάνουν την ευρεία χρήση, και κάποιες φορές κατάχρηση, της δυνατότητας της κυβέρνησης των ΗΠΑ να παρακολουθούν συνομιλίες Αμερικανών πολιτών. Νομίζω ότι οι νόμοι που ήταν σε ισχύ στις 11 Σεπτεμβρίου και οι οποίοι επέτρεπαν στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση να παρακολουθεί κάποιες δραστηριότητες που μπορεί να είναι επικίνδυνες για την εθνική ασφάλεια, ήταν παραπάνω από επαρκείς και δεν χρειαζόταν η δημιουργία ενός νέου συνόλου κανόνων. Ένα ακόμα λάθος ήταν η εξίσωση της απειλής από οργανώσεις σαν την Αλ Κάιντα με την απειλή από σύγχρονα κράτη, σαν τη Σοβιετική Ένωση στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ή της ναζιστικής Γερμανίας, νομίζω ότι αυτό ήταν ξεκάθαρο δείγμα «πληθωρισμού» της απειλής, υπερεκτίμησης, λανθασμένης αντίληψης της φύσης της. Επομένως αν ήδη υπήρχαν σε ισχύ μέτρα τα οποία ήταν αρκετά για την αντιμετώπιση του κινδύνου της Σοβιετικής Ένωσης, αυτά θα έπρεπε σίγουρα να είναι αρκετά για την αντιμετώπιση της απειλής της Αλ Κάιντα, ειδικά σε ό,τι αφορά τη συλλογή πληροφοριών στο εσωτερικό της χώρας.
Πόσο σημαντική πιστεύετε ότι είναι η απειλή μιας νέας επίθεσης της Αλ Κάιντα ή άλλων οπαδών της τζιχάντ;
Νομίζω ότι μπορούν να υπάρξουν και άλλες επιθέσεις, αλλά ελπίζω να μην συμβούν. Ημασταν οπωσδήποτε πολύ τυχεροί που δεν έχει υπάρξει επίθεση μετά την 11η Σεπτεμβρίου, πολλοί λίγοι είχαν προβλέψει ότι δέκα χρόνια μετά δεν θα είχε υπάρξει καμία μεγάλη επίθεση εναντίον των ΗΠΑ.
Νομίζω ότι αυτό που φοβάται ο περισσότερο κόσμος είναι ένα όπλο που μπορεί να προκαλέσει μαζικούς θανάτους, όπως μία πυρηνική βόμβα, οπότε οι προσπάθειες της αντιτρομοκρατίας πρέπει να επικεντρώνονται εκεί, στο να μειωθεί ή ήδη μικρή πιθανότητα να αποκτήσουν τρομοκράτες έναν τέτοιο όπλο, καθώς και στη μείωση του πυρηνικού οπλοστασίου. Νομίζω ότι εκεί είναι που χάνεται καμιά φορά η αντιτρομοκρατία, δεν εκτιμά το σχετικό όφελος και κόστος όταν προσπαθεί να αποτρέψει κάτι και δεν σκέφτεται εάν άλλα μέτρα θα ήταν εξίσου αποτελεσματικά. Για παράδειγμα, το τέταρτο αεροπλάνο των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου που συνετρίβη στην Πενσυλβάνια χωρίς να φτάσει στο στόχο του, έπεσε όχι με τη βοήθεια εξειδικευμένης τεχνολογίας αλλά με τη βοήθεια ηρωικών επιβατών που έμαθαν για τις επιθέσεις μέσω του κινητού τους, επειδή μιλούσαν με τις οικογένειές τους. Και άλλες επιθέσεις από τότε έχουν αποτραπεί με τη βοήθεια ενός συνδυασμού της ανικανότητας των επιτεθέντων και της ετοιμότητας πολιτών. Πολλοί θα πουν ότι δεν είναι συνετό να βασιζόμαστε στην ανικανότητα των επίδοξων δραστών, αλλά θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας και το κόστος της αποτροπής ενός συμβάντος που έχει πολύ χαμηλές πιθανότητες να λάβει χώρα , όπως μία ακόμα επίθεση με αεροπλάνα.
Γενικά θεωρείτε ότι άξιζε τον κόπο ο «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας»; Με άλλα λόγια ήταν το όφελος μεγαλύτερο από το κόστος;
Όχι, αν κανείς υπολογίσει όλο το εύρος του κόστους, όχι μόνο το κόστος σε δολάρια αλλά το κόστος της απώλειας κάποιων ελευθεριών, κάποιων δικαιωμάτων στην ιδιωτική ζωή.
Για παράδειγμα, μέσω του συνδυασμού διάφορων μέτρων κατά της τρομοκρατίας, έχει αυξηθεί ο χρόνος που χρειάζεται για να πετάξει κανείς με αεροπλάνο. Έτσι βλέπουμε ότι πολλοί πλέον αποφεύγουν τις μικρές πτήσεις εσωτερικού και προτιμούν να οδηγήσουν. Δύο έρευνες έχουν υπολογίσει τον αυξημένο αριθμό θανάτων από τροχαία ως αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης. Πρέπει λοιπόν να λάβουμε υπόψη όλες αυτές τις παράπλευρες συνέπειες, το όφελος και το κόστος τέτοιου είδους διαδικασιών.
Οπότε όχι, δεν πιστεύω ότι το όφελος ήταν πιο μεγάλο από το κόστος γιατί δεν έχω δει συγκεκριμένα στοιχεία ότι ο λόγος για τον οποίο δεν είχαμε άλλη επίθεση από την 11η Σεπτεμβρίου είναι άμεσο αποτέλεσμα όλου αυτού του εύρους των μέτρων που έχουν τεθεί σε ισχύ.
Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας έχει χαρακτηριστεί σαν ένα πόλεμος χωρίς τέλος. Πότε πιστεύετε ότι πρέπει να τελειώσει;
Πιστεύω ότι δεν έπρεπε να έχουμε κηρύξει ποτέ έναν πόλεμο κατά της τρομοκρατίας. Έπρεπε να έχουμε κηρύξει έναν πόλεμο κατά της Αλ Κάιντα, πόλεμο εναντίον των ανθρώπων που μας επιτέθηκαν στις 11 Σεπτεμβρίου. Έπρεπε να επικεντρωθούμε αυστηρά στο να τους φέρουμε ενώπιον της δικαιοσύνης και νομίζω ότι κοιτώντας πίσω στα τελευταία δέκα χρόνια το έχουμε κάνει σε μεγάλο βαθμό, έχουμε συλλάβει άτομα σαν τον Χαλίντ Σέιχ Μοχάμεντ, έχουμε σκοτώσει τον Μπιν Λάντεν. Αν είχαμε επικεντρωθεί απλώς στην Αλ Κάιντα και σε άλλες παρόμοιες ομάδες θα ήμασταν όσο ασφαλείς είμαστε τώρα, με πολύ μικρότερο κόστος.
ΑΛΙΝΑ ΣΑΡΑΝΤΗ
