Τα «συστατικά» της ιστορίας μοιάζουν να βγήκαν από σενάριο κατασκοπικού θρίλερ. Ιρανούς πράκτορες με δεσμούς στη Δύναμη Κουντς -ένα «σκοτεινό» τμήμα των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν-, το αιμοσταγές καρτέλ ναρκωτικών Λος Ζέτας του Μεξικού, μυστικούς πράκτορες της αμερικανικής δίωξης ναρκωτικών, αμοιβή 1,5 εκατ. δολαρίων για την εκτέλεση του Σαουδάραβα πρέσβη σε εστιατόριο της Ουάσινγκτον...
«Παρόλο που μοιάζει με τις σελίδες χολιγουντιανού σεναρίου, οι επιπτώσεις θα ήταν πολύ αληθινές και πολλές ζωές θα είχαν χαθεί», είπε χαρακτηριστικά ο διευθυντής του FBI Ρόμπερτ Μούλερ όταν αποκάλυψε την υπόθεση.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από τη αρχή. Την περασμένη Τρίτη, ο Αμερικανός υπουργός Δικαιοσύνης Έρικ Χόλντερ ανακοίνωσε ότι οι ΗΠΑ απέτρεψαν σχέδιο δολοφονίας του πρέσβη της Σαουδικής Αραβίας στην Ουάσινγκτον, Αντέλ αλ-Ζουμπέιρ, και ότι απαγγέλθηκαν κατηγορίες για το σχεδιασμό της δολοφονίας εναντίον ενός Ιρανοαμερικανού, ονόματι Μανσούρ Αρμπαμπσιάρ, που έμενε στο Κόρπους Κρίστι του Τέξας, και ενός Ιρανού, του Γολάμ Σακούρι, που το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης θεωρεί ότι ανήκει στη Δύναμη Κουντς, μονάδα ειδικών επιχειρήσεων των Φρουρών της Επανάστασης, που οι ΗΠΑ θεωρούν ότι «χρηματοδοτεί και προωθεί τρομοκρατικές δραστηριότητες στο εξωτερικό».
Το σχέδιο
Σύμφωνα με τη δικογραφία, η υπόθεση άρχισε τον περασμένο Μάιο, όταν ένας πληροφοριοδότης του τμήματος δίωξης ναρκωτικών των ΗΠΑ (που στην ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης κατονομάζεται μόνο ως CS-1) που είχε δεσμούς με υψηλόβαθμα στελέχη του μεξικανικού καρτέλ ναρκωτικών Λος Ζέτας ανέφερε σε Αμερικανούς πράκτορες ότι τον είχε πλησιάσει ένας Ιρανός φίλος της θείας του στο Κόρπους Κρίστι -ο Αρμπαμπσιάρ- και του είχε προτείνει να πληρώσει το καρτέλ για να δολοφονήσει τον πρέσβη της Σαουδικής Αραβίας σε αμερικανικό έδαφος.
«Σύμφωνα με τη δικογραφία, ο Αρμπαμπσιάρ κανόνισε την πρόσληψη του CS-1 και των υποτιθέμενων συνεργών του για να δολοφονήσουν τον πρέσβη, ενώ ο Σακούρι και άλλοι συνωμότες με έδρα το Ιράν γνώριζαν και ενέκριναν το σχέδιο», όπως επισημαίνει η ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείο Δικαιοσύνης.
Τους επόμενους δύο μήνες, ο Αρμπαμπσιάρ και ο πληροφοριοδότης φέρονται να κανόνισαν τις λεπτομέρειες του σχεδίου, σύμφωνα με το οποίο ο Ιρανοαμερικανός θα έδινε 1,5 εκατ.δολ. στη Λος Ζέτας για τη δολοφονία τους πρέσβη της Σαουδικής Αραβίας σε εστιατόριο στην Ουάσινγκτον. Στις διαπραγματεύσεις του, ο Αρμπαμπσιάρ ανέφερε ότι συζητούσε με τους συνεργούς του στο Ιράν για διάφορες επιθέσεις που θα μπορούσε να πραγματοποιήσει εκ μέρους τους το καρτέλ, αλλά ότι η δολοφονία του πρέσβη θα έπρεπε να έχει προτεραιότητα.
Ο Αρμπαμπσιάρ και ο CS-1 είχαν συμφωνήσει η δολοφονία να γίνει με βομβαρδισμό του εστιατορίου που σύχναζε ο πρέσβης στην Ουάσινγκτον. Όταν ο CS-1 έκανε λόγο για την πιθανότητα να σκοτωθούν και άλλοι στην επίθεση, συμπεριλαμβανομένων και Αμερικανών γερουσιαστών που επίσης σύχναζαν στο εστιατόριο, ο Αρμπαμπσιάρ φέρεται να απάντησε ότι κάτι τέτοιο «δεν έχει και μεγάλη σημασία».
Με την έγκριση του Σακούρι, ο Αρμπαμπσιάρ μεταβίβασε σε κρυφό λογαριασμό του FBI -που θεωρούσε ότι ανήκει στον CS-1- 100.000 δολάρια ως προκαταβολή για την εκτέλεση της δολοφονίας.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο CS-1 φέρεται να είπε στον Αρμπαμπσιάρ ότι η επιχείρηση είναι έτοιμη και του ζήτησε είτε να εξοφλήσει την αμοιβή του είτε να ταξιδέψει στο Μεξικό ως «ανθρώπινο ενέχυρο» για την εξόφληση μετά την εκτέλεση του σχεδίου. Ο Αρμπαμπσιάρ επέλεξε το δεύτερο.
Έτσι στις 28 Σεπτεμβρίου μπήκε σε αεροπλάνο από το Ιράν με προορισμό το Μεξικό. Ωστόσο, κατόπιν αιτήματος της κυβέρνησης των ΗΠΑ, οι μεξικανικές αρχές αρνήθηκαν να επιτρέψουν την είσοδό του στη χώρα και τον τοποθέτησαν σε πτήση προς τις ΗΠΑ. Στις 29 Σεπτεμβρίου, ο Αρμπαμπσιάρ συνελήφθη από ομοσπονδιακούς πράκτορες στο αεροδρόμιο JFK της Νέας Υόρκης. Στις ανακρίσεις που ακολούθησαν, ομολόγησε τη συμμετοχή του στο σχέδιο δολοφονίας.
Η διαμάχη Ιράν-Σαουδικής Αραβίας
Την αποκάλυψη του σχεδίου από τον Αμερικανό υπουργό Δικαιοσύνης, το οποίο ο ίδιος χαρακτήρισε «κατάφωρη παραβίαση της αμερικανικής και διεθνούς νομοθεσίας», ακολούθησαν κάθετες διαψεύσεις από το Ιράν για ανάμειξή του στην υπόθεση (με το επίσημο ιρανικό πρακτορείο να κάνει λόγο για «εκστρατεία προπαγάνδας» και «κωμικό σόου που κατασκεύασαν οι ΗΠΑ»), πόλεμος λέξεων μεταξύ Ιράν από τη μία και Σαουδικής Αραβίας και ΗΠΑ από την άλλη, νέες κυρώσεις των ΗΠΑ σε βάρος του Ιράν.
Η υπόθεση είναι ενδεικτική των εντάσεων που επικρατούν στη Μέση Ανατολή και οι οποίες έχουν ενισχυθεί λόγω της «Αραβικής Ανοιξης», που δημιουργεί νέες ευκαιρίες για επέκταση της ισχύος όσων προσπαθούν να αποκτήσουν μεγαλύτερο ρόλο στην περιοχή. Ο ιστορικός ανταγωνισμός μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας, που κατοικείται από Αραβες και θεωρεί τον εαυτό της προστάτρια του σουνιτικού Ισλάμ, και του Ιράν, που κατοικείται από Πέρσες και θεωρεί τον εαυτό του προστάτη του σιιτικού Ισλάμ, είναι ένας από τους βασικότερους συσχετισμούς δυνάμεων στην περιοχή. Ένας ανταγωνισμός που έχει μεταφραστεί σε έναν ψυχρό πόλεμο για επιρροή σε χώρες όπως ο Λίβανος, το Ιράκ και πιο πρόσφατα το Μπαχρέιν.
Μία επίθεση εναντίον του ανώτατου εκπροσώπου της Σαουδικής Αραβίας (που είναι και στενότατος συνεργάτης του βασιλιά Αμπντάλα) στο έδαφος του συμμάχου τους, των ΗΠΑ, θα αποτελούσε μία ταπείνωση και για τους δύο.
Δυσπιστία και ερωτηματικά
Ωστόσο αναλυτές που ειδικεύονται στο Ιράν εξέφραζαν απορία και δυσπιστία σε σχέση με την υπόθεση αυτή.
Μέχρι και η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον δήλωσε έκπληκτη. «Η ιδέα ότι θα επιχειρούσαν να πάνε σε μεξικανικό καρτέλ ναρκωτικών για να προσλάβουν πληρωμένο εκτελεστή προκειμένου να σκοτώσουν το Σαουδάραβα πρέσβη, ποιος θα το σκεφτόταν;», είπε.
«Είναι τόσο παράξενο», είπε στους Financial Times ο αναλυτής του Rand Corporation, Αλί-Ρέζα Νάντερ. «Φαίνεται να υπάρχουν αρκετές αποδείξεις για να στηρίξουν τις κατηγορίες, ωστόσο είναι δύσκολο να φανταστούμε γιατί να εμπλακεί σε κάτι τέτοιο η ιρανική κυβέρνηση».
Οι New York Times αναφέρουν ότι και οι ομοσπονδιακές υπηρεσίες ήταν αρχικά δύσπιστες ως προς το συσχετισμό της υπόθεσης αυτής με το Ιράν. Ωστόσο, υπάρχουν μαγνητοφωνημένες τηλεφωνικές συνομιλίες του Αρμπαμπσιάρ στο Ιράν σε σχέση με τη δολοφονία, τα 100.000 δολάρια που μεταφέρθηκαν από λογαριασμό της Δύναμης Κουντς στις ΗΠΑ, ενώ ο Αρμπαμπσιάρ φέρεται να αναγνώρισε αξιωματικό της Δύναμης από φωτογραφία.
Αγνωστο ωστόσο παραμένει αν υπήρχε η έγκριση της ανώτατης ηγεσίας των Φρουρών της Επανάστασης ή της ιρανικής κυβέρνησης. Η ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης δεν εμπλέκει άμεσα το σύνολο της ιρανικής κυβέρνησης. «Η δικογραφία που παρουσιάζεται σήμερα αποκαλύπτει ένα θανάσιμο σχέδιο που κατευθύνθηκε από τμήματα της ιρανικής κυβέρνησης...» ανέφερε ο Χόλντερ την περασμένη Τρίτη.
Απορία εκφράζουν αναλυτές και για το ποιο θα μπορούσε να ήταν το κίνητρο για μια τόσο τολμηρή επίθεση σε αμερικανικό έδαφος, την οποία χωρίς αμφιβολία θα ακολουθούσαν ολέθρια αντίποινα.
«Δεν αποτελεί τυπική συμπεριφορά από την πλευρά της Δύναμης Κουντς ή των Φρουρών της Επανάστασης να επιχειρούν εντός των ΗΠΑ, για το φόβο αντιποίνων», σύμφωνα με τον Ρασούλ Ναφίσι, Ιρανοαμερικανό αναλυτή που μίλησε στους New York Times. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι κάποιοι εντός του σώματος μπορεί να κατέστρωσαν το σχέδιο χωρίς την έγκριση των επικεφαλής.
«Πρόκειται για μία μανούβρα υψηλού ρίσκου και χαμηλής απόδοσης και το να το κάνουν σε αμερικανικό έδαφος είναι απορίας άξιο», είπε ο Βάλι Νασρ, καθηγητής διπλωματίας στο πανεπιστήμιο Tufts.
Ερασιτεχνισμός;
Το άλλο στοιχείο που προκαλεί ερωτηματικά είναι η προχειρότητα του σχεδίου, που δεν χαρακτηρίζει σε καμία περίπτωση τη Δύναμη Κουντς. «Ίσως να υπάρχει πραγματική κατάρρευση στην Τεχεράνη ή να υπάρχει μία ακραία ομάδα που να θέλει να ταράξει τα νερά. Αλλά οι Κουντς είναι καλύτεροι από αυτό. Αν ήθελαν να σε κυνηγήσουν, θα ήσουν ήδη νεκρός», όπως είπε ο πρώην υπάλληλος της CIA Ρόμπερτ Μπερ στην Washington Post.
Η Δύναμη Κουντς - το αραβικό όνομα της Ιερουσαλήμ- είναι ένα από τα παρακλάδια των Φρουρών της Επανάστασης, που με τη σειρά τους αποτελούν τμήμα του ιρανικού στρατού. Η Κουντς «πραγματοποιεί ευαίσθητες μυστικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό, μεταξύ των οποίων τρομοκρατικές επιθέσεις, δολοφονίες και απαγωγές και πιστεύεται ότι στηρίζουν επιθέσεις εναντίον των Συμμαχικών Δυνάμεων στο Ιράκ. Τον Οκτώβριο του 2007, το αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών αναγνώρισε ότι η Δύναμη Κουντς παρέχει υλική στήριξη στους Ταλιμπάν και άλλες τρομοκρατικές οργανώσεις», υπενθυμίζει η ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης.
Ενδεικτικό της αδεξιότητας στο σχεδιασμό των επιθέσεων είναι το κεντρικό πρόσωπο της υπόθεσης, ο ίδιος ο Αρμπαμπσιάρ. Σύμφωνα με το προφίλ του που δημοσίευσαν οι New York Times, o 56χρονος κάθε άλλο παρά επαγγελματίας πράκτορας μιας μονάδας που προκαλεί τον τρόμο στις μυστικές υπηρεσίες των εχθρών της έμοιαζε. Γνωστοί του τον χαρακτηρίζουν «άχρηστο». «Φορούσε διαφορετικές κάλτσες. Έχανε μονίμως τα κλειδιά και το κινητό του. Δεν θα ήταν ικανός να υλοποιήσει ένα τέτοιο σχέδιο», έλεγε στην εφημερίδα ένας φίλος του.
Στις περίπου τρεις δεκαετίες που ζούσε στο Τέξας, είχε αφήσει πίσω του σειρά από αποτυχημένες δουλειές -κατά καιρούς πουλούσε άλογα, παγωτά, μεταχειρισμένα αυτοκίνητα, σουβλάκια- και πολλά απλήρωτα χρέη.
Ίσως ο ίδιος να είναι και ο βασικότερος λόγος που θα πρέπει να προκαλεί κάποια δυσπιστία η υπόθεση αυτή και η πιθανότητα εμπλοκής Ιρανών από τα ανώτατα κλιμάκια της εξουσίας, αφού η δικογραφία βασίζεται κυρίως στα λεγόμενά του. Αν πάντως επαληθευτεί ανάμειξη της κορυφής της ιρανικής ηγεσίας, χωρίς αμφιβολία η υπόθεση θα οδηγήσει σε κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας, αλλά και μεταξύ Ιράν και Δύσης.
ΑΛΙΝΑ ΣΑΡΑΝΤΗ
