Η γαλλογερμανική συμμαχία -ενσάρκωση της μεταπολεμικής συμφιλίωσης- υπήρξε το κλειδί της σταθερότητας της Ευρώπης για περισσότερα από 60 χρόνια.
Επέζησε σε όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, και στα 20 χρόνια που ακολούθησαν το τέλος του. Σ' αυτόν τον άξονα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό η ειρήνη και η ευημερία της Ευρώπης. Τον τελευταίο καιρό όμως, με την κρίση της ευρωζώνης να εντείνεται, η συμμαχία αυτή παρουσιάζει σημάδια φθοράς και αστάθειας.
Τα σημάδια αυτά έχουν μικρή ή ελάχιστη σχέση με τις εμφανείς προσωπικές διαφορές ανάμεσα στους σημερινούς ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας. Διαφορές αναμφισβήτητα σημαντικές.
Η Μέρκελ είναι κόρη προτεστάντη πάστορα, αντιπροσωπεύει το διχασμένο παρελθόν της Γερμανίας.
Ο Σαρκοζί, πάλι, είναι ο προνομιούχος γιος ενός εξόριστου ούγγρου αριστοκράτη. Η εμφάνιση και το στυλ τους είναι επίσης τελείως διαφορετικά.
Oμως στη διάρκεια της διακυβέρνησής τους, έχει αποδειχθεί ότι αυτά που τους ενώνουν είναι εξίσου σοβαρά μ' αυτά που τους χωρίζουν. Είναι και οι δύο κεντροδεξιών αντιλήψεων. Και επένδυσαν τεράστιο χρόνο και προσωπικό κεφάλαιο σε διμερείς συναντήσεις και συνομιλίες. Ο αεροδιάδρομος μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου σπάνια παρουσίαζε μεγαλύτερο συνωστισμό. Θα ήταν άδικο να μην αναγνωριστεί στους δύο ηγέτες η προσπάθεια να μη βρουν μια λύση στην κρίση.
Ακόμη, και οι αξιοσημείωτες προσπάθειές τους, όμως, παρατηρεί η Μέρι Ντεζέφσκι στην «Ιντιπέντεντ», δεν μπορούν να κρύψουν τα πραγματικά ρήγματα στη σχέση τους.
Ενα από αυτά, που προκάλεσε περίπου πανικό στις δύο πρωτεύουσες, ήταν η φήμη ότι η Γαλλία μπορεί να χάσει την πιστοληπτική αξιολόγηση ΑΑΑ. Ο κίνδυνος αυτός αποφεύχθηκε και θα αποτραπεί εντελώς αν η συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου εφαρμοστεί. Το ενδεχόμενο υποβάθμισης της Γαλλίας, όμως, ήταν υπαρκτό. Και αποτύπωσε τη διαφορά ανάμεσα στις οικονομικές επιδόσεις των δύο χωρών και την έκθεση των τραπεζών τους σε κίνδυνο.
Οι δύο χώρες ξεκίνησαν από χαμηλή ανάπτυξη πριν από δέκα χρόνια. Η Γερμανία έχει κατορθώσει έκτοτε να προαγάγει την ποιοτική βιομηχανία, να αυξήσει την παραγωγικότητα και να επωφεληθεί από τις εξαγωγές. Τα επιτεύγματα της Γαλλίας σε όλους αυτούς τους τομείς είναι πολύ μικρότερα.
Στις προεδρικές εκλογές που θα πραγματοποιηθούν το 2012, είναι πιθανό η Γαλλία να μετακινηθεί προς τα αριστερά ή να γνωρίσει μια άνοδο της ακροδεξιάς. Στη Γερμανία, δύσκολα θα παρατηρηθεί κάτι τέτοιο.
Στη Γαλλία, η κρίση του ευρώ και οι συνέπειές της έχουν φέρει στην επιφάνεια την ανάγκη για κοινωνική δικαιοσύνη. Στη Γερμανία, αντίθετα, έχουν έρθει στην επιφάνεια μια αίσθηση λιτότητας και μια εμφανής ηθικολογία.
Θα ήταν απλουστευτικό να πει κανείς ότι η Γερμανία έχει γίνει πιο βόρεια και η Γαλλία πιο νότια. Οι δύο χώρες διαφέρουν όμως σημαντικά και στον τρόπο που αντιμετωπίζουν την Ελλάδα. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, οι Γερμανοί θα δίσταζαν να επικρίνουν μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Σήμερα το κάνουν, και στις ιδιωτικές συζητήσεις το δηλητήριο είναι άφθονο.
Οι δύο χώρες έχουν αρχίσει να αποκλίνουν όμως και στην εξωτερική τους πολιτική. Στο ζήτημα του Ιράκ διαχώρισαν τη θέση τους από τη Βρετανία, αφήνοντας την τελευταία και τους «νέους» Ευρωπαίους να ακολουθήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο ζήτημα της Λιβύης, όμως, η χώρα που διαχώρισε τη θέση της από τους υπόλοιπους ήταν η Γερμανία. Η τελευταία δεν ενδιαφέρεται να είναι ο καλύτερος μαθητής στον τομέα των στρατιωτικών μεταρρυθμίσεων. Με ανάλογο τρόπο μπορεί να εξηγηθεί και η στροφή της σε ό,τι αφορά την πυρηνική ενέργεια.
Μερικές απ' αυτές τις αλλαγές αντανακλούν τη μειούμενη επιρροή της μεταπολεμικής γενιάς στη γερμανική πολιτική. Η ήττα και η εξιλέωση βαραίνουν λιγότερο απ' ό,τι στο παρελθόν. Ο σταθμός που εξηγεί τη στροφή της Γερμανίας είναι όμως χωρίς αμφιβολία η ενοποίησή της, που έθεσε ξανά το Βερολίνο στο επίκεντρο της γερμανικής εθνικής συνείδησης και οδήγησε στην αναθεώρηση του παρελθόντος.
Από την άλλη πλευρά, το Παρίσι στρέφεται και πάλι με αφορμή την αραβική άνοιξη προς Νότο και προς το παρελθόν του στο Μάγρεμπ. Η επέμβαση στη Λιβύη, που ακολούθησε την ανανέωση της αμυντικής συνεργασίας με τη Βρετανία, οδηγεί τη Γαλλία σε μια νέα κατεύθυνση στην εξωτερική της πολιτική, όπου η Γερμανία θα αντιμετωπίζεται λιγότερο ως προνομιακός εταίρος και περισσότερο ως γείτονας.
Πηγή: The Independent, ΑΠΕ-ΜΠΕ
