Η κυρίαρχη δύναμη στην φάση αυτή των εξελίξεων, ήταν εξαρχής ο χρόνος. Τον οποίο όμως αυτάρεσκα παρέβλεπαν, ή και ανοιχτά περιφρονούσαν, όχι απλώς οι πολιτικές ηγεσίες αλλά όλη η Παιδική Χαρά (Kindergarten, για να καταλαβαίνουν και οι ξένοι ιδιοκτήτες μας) που φιλοξενείται στο σεπτό Μέγαρο της Βουλής των Ελλήνων. Επιπλέον, ο χρόνος μας ημών των ιθαγενών είναι εντελώς διαφορετικός απ' εκείνον των ξένων ιδιοκτητών μας - πάλι χρησιμοποιούμε αυτόν τον βαθιά προσβλητικό όρο, μην και κατανοήσουμε πώς μας βλέπουν στα τέλη του 2011 οι «εταίροι» μας - όταν καλούν σε άμεση εφαρμογή της συμφωνίας της 26ης/27ης Οκτωβρίου. Αυτού του χρόνου εκφραστής υπήρξε η ανοίκεια μετ-αποικιοκρατική παρέμβαση Όλλι Ρεν, με απειλές εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ. Τελικά, πάντως, ο χρόνος επεκράτησε! Και έτσι φθάσαμε στην σχεδόν ολονυκτία του Προεδρικού Μεγάρου, για μεταβατική Κυβέρνηση (με έντονη οσμή Λουκά Παπαδήμου επικεφαλής).
Η δεύτερη δύναμη, που επικαθορίζει αυτά τα δήθεν «μεγάλα» της πολιτικής ποια είναι; Είναι το γεγονός ότι μέσα τον μήνα που πέρασε, περιορίστηκε (Οκτώβριος έναντι Σεπτεμβρίου!) η κατανάλωση μεγάλων μαρκών τσιγάρων μέχρι και 25%! Όταν παρατηρείται μια τέτοια κατάρρευση κατανάλωσης σε τόσο μικρό χρονικό ορίζοντα, σημαίνει ότι οι πραγματικοί άνθρωποι βρίσκονται σε γνήσια παραζάλη - σημάδι μιας implosion/εσωτερικής κατάρρευσης της αγοράς! Η ίδια αυτή δεύτερη δύναμη, στην «σοβαρή» εκδοχή της τι λέει; Ότι τα 4-4,5 δις ευρώ που λείπουν από το δημοσιονομικό ισοζύγιο του 2011 θα ήταν αληθινά κωμικό (αν δεν ήταν απόλυτα τραγικό…) να νομίζουμε ότι η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας/Σωτηρίας/Ευθύνης θα τα βρει με τρόπο μαγικό. Σε απλά ελληνικά: οι μήνες που έρχονται δεν έχουν μόνον υψηλές αποφάσεις και διαπραγματεύσεις, έχουν και λάντζα Προϋπολογισμού και φορολογικού νομοσχεδίου. Με μέτρα και άλλα μέτρα και άλλα αντισταθμιστικά μέτρα - τώρα! Και τούτο, με μια αγορά σε κατάρρευση. Και τούτο, με τα διαθέσιμα του Δημοσίου (ό,τι κι αν σας λένε!) αρνητικά για πρώτη φορά μετά από 17 χρόνια…
Η τρίτη δύναμη, που άμποτες να μην αποδειχθεί πως είναι η πρώτη!, είναι η ισορροπία του τρόμου στο μέτωπο των καταθέσεων. Όχι, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του πολιτικού μας Kindergarten και τις σπασμωδικότητες και τις απειλές του (νέα πολιτική εφεύρεση: μέτωπο με τις τράπεζες, μέτωπο με τα «συμφέροντα») δεν κατορθώθηκε να προκύψει ακόμη bank run, δηλαδή δεν αναπτύχθηκαν αντανακλαστικά μαζικής φυγής καταθέσεων. Όμως το bank seepage, η σταδιακή διαρροή που κόστισε έως τώρα σκάρτα 60 δις ευρώ σε 20 μήνες, από τους ξορκισμούς Παπακωνσταντίνου μέχρι τις απειλές Βενιζέλου , εντείνεται και γίνεται bank drain. Εδώ, το παιχνίδι των δικών μας με τον χρόνο και με τα σχήματα, κινδυνεύει να δυναμιτίσει το φράγμα εξαναγκασμένης εμπιστοσύνης που ακόμη κρατάει αυτήν την μαζική δύναμη, να μην γίνει καταστροφική. Μέχρι πότε; Και πόσες μέρες ακόμη κρατά η ρευστότητα, ακόμη και της Εθνικής;
Ούτε εύκολα, ούτε γρήγορα θα ξεχαστεί ο Γιώργος Παπανδρέου…
Όσο συνεχιζόταν η αυτάρεσκη πορεία σε όλο και βαρύτερη ομίχλη, όσο οι τακτικισμοί απογειώνονταν - το πάγωμα των πραγμάτων από τον Αντώνη Σαμαρά θα συνέχιζε να έχει την υποστήριξη των δικών του, ή θα πλήθαιναν οι εσωτερικές πιέσεις (πέραν των Ευρωπαϊκών…), της σκιάς Κώστα Καραμανλή μη αποκλειομένης; η κοινοβουλευτική ομάδα των 153 του ΠΑΣΟΚ, την Παπαδρεϊκή διαχείριση «μια μεγάλη κρίση την ξεπερνάς δημιουργώντας μιαν ακόμη μεγαλύτερη» θα συνέχιζε να την παρακολουθεί, απλώς δυσανασχετώντας; η μαγική εικόνα των παράλληλων εκτιμήσεων Βαγγέλη Βενιζέλου/Γιώργου Καρατζαφέρη θα μπορούσε να φέρει ήσσονες πολιτικές συμπαρατάξεις; - τόσο ο κίνδυνος εκτροχιασμού εντεινόταν. Πάντως και έτσι που δρομολογήθηκαν τα πράγματα, όσα κι αν εξουσιακά λένε οι πρωταγωνιστές, μπήκαμε αισίως σε μια μοναδικά επικίνδυνη προεκλογική περίοδο. Μια προεκλογική περίοδο, δε, με διάφορα ξενόφερτα Diktat να εκπέμπονται κάθε τόσο (όπως εκείνο των Μέρκελ-Σαρκοζί, εις ρόλον του αλήστου μνήμης Ουώρρεν Κρίστοφερ, να ανακοινώνουν ημερομηνία και ερώτημα Ελλαδικού δημοψηφίσματος) αλλά και τους συντελεστές του πολιτικού παιχνιδιού να μην δύνανται καν να μιλήσουν πρόσωπο-με-πρόσωπο με τους ψηφοφόρους «τους» (γιαούρτια, αυγά, πέτρες - πραγματικές ή ιδεατές).
Όμως, έτσι όπως πλέχθηκαν τα πράγματα γύρω από τον Γιώργο Παπανδρέου και τις πρωτοβουλίες του, θα μας επιτραπούν μερικές παρατηρήσεις που αφορούν αυτόν. Ανεξάρτητα από το αν έθεσε ή θέτει αύριο/μεθαύριο τον εαυτό του συνολικά «εκτός κάδρου» - και ο συγκινησιακά φορτισμένος απολογισμός της πολιτικής διαδρομής του στο βήμα της Βουλής, επέτρεπε εξαρχσής να θεωρήσει κανείς ότι δεν είναι ένα νέο loop τακτικής - ο Γιώργος Παπανδρέου ούτε εύκολα, ούτε γρήγορα θα ξεχαστεί. Όχι δε μόνον από εμάς, εδώ. Αλλά και από το διεθνές και πάντως το Ευρωπαϊκό σύστημα που τόσο τον ανέδειξε και, στην τελική στροφή, τόσο τον τσαλάκωσε.
Όσο κι αν ο ΓΑΠ παραχώρησε τώρα την θέση του, σε ένα-δύο μήνες πολλοί πάλι θα ανάγονται σ' αυτόν. Αλλά και οι Ευρωπαίοι - ήδη ο Νικολά Σαρκοζί, που παραφέρθηκε έναντί του με αφορμή/θέμα την πρόταση για δημοψήφισμα: η Ανγκελα Μέρκελ υπήρξε πλέον συγκρατημένη - ταχύτατα «ανακαλύπτουν» ότι το αδιανόητο του Ελληνικού δημοψηφίσματος κινδυνεύει να γίνει απαραίτητο με την μια ή την άλλη μορφή (δημοψηφισματικού χαρακτήρα εκλογές). Όχι δε μόνον στην Ελλάδα, εδώ στον πάτο της Βαλκανικής. Αλλά και στην ευρισκόμενη σε τριπάκι κυριαρχίας Βόρεια Ευρώπη. Γιατί; Διότι εκείνο που ο Παπανδρέου ανέδειξε - όντως για να μην κουβαλήσει ο ίδιος, μόνος, το βαρύ φορτίο της επώδυνης συνέχειας της προσπάθειας παραμονής της Ελλάδας εντός Ευρωζώνης - ήταν ότι άμα δεν εξηγηθούν τα πράγματα στους ανθρώπους, στον λαό, κι άμα ο λαός δεν στηρίξει (α) ρητά και (β) συνειδητά, δεν πάμε πουθενά. Μα, πουθενά! Ε, όταν η Ευρωζώνη και δη η Γερμανία «ανακαλύψει» το (Ιταλικό; Γαλλικό;) πραγματικό κόστος διατήρησης του ευρώ, τότε η προσφυγή στους λαούς θα γνωρίσει ημέρες δόξης…
Δυο λόγια ακόμη περί Γιώργου: όταν πήγε να ανεβάσει το δημοψήφισμα, ουσιαστικά «προσέλαβε» τον Ανδρέα Παπανδρέου (του 1985-87, του 1993-94) ως πατέρα του. Τότε, ο Ανδρέας ετοιμαζόμενος να κάνει βαριά δεξιά στροφή (Σημίτης, Ευρωπαϊκή ευθυγράμμιση) έκανε πρώτα λαϊκή βουτιά (μη-Προεδρική υποψηφιότητα Καραμανλή, αποψίλωση προεδρικών αρμοδιοτήτων, ύστερα καμπάνια ξεθεμελίωσης «νεοφιλελεύθερου» Μητσοτάκη). Δεν του βγήκε του Γιώργου. Ήταν όμως σαφώς κάτι περισσότερο από «μια μεγάλη κρίση την ξεπερνάς δημιουργώντας μιαν ακόμη μεγαλύτερη». Το μέλλον - όχι δε το μακρινό, ισχυριζόμαστε - θα αποφανθεί.
Το Plan B είναι όντως Γερμανικό - και προβλέπει όντως δραχμή (ή οβολό)
Όλη αυτή η βαρύτατη για το ηθικό της κοινής γνώμης διαδρομή, σε ένα χρησίμευσε. Ήδη φανερό: μετά από σειρά μετακινήσεων, Plan B για την Ελλάδα έχει διαμορφωθεί. Είναι de facto Γερμανικό, με πρόθυμη (ακόμη) την υποστήριξη Γάλλων και «Βρυξελλών» (εδώ, πάλι, βρίσκουμε την ανοίκεια απειλή Όλλι Ρεν), από φόβο ότι θα μπορούσε να τους πάρει όλους τους η μπάλα. Και, ρητά, περιλαμβάνει όντως δραχμή (ή μνα, το πιθανότερο όμως οβολό, ώστε να ηχεί ταπεινότερα) για την Ελλάδα. Αυτό το Plan B πάει να αποκρούσει, κυριολεκτικά στο παρά 5΄η συμφωνούμενη υπό απειλή μεταβατική Κυβέρνηση, μειωμένης εντολής και εξουσιών.
Όσοι θεωρούν ότι υπάρχει περιθώριο να επιχειρήσει η Ελλάδα, η όποια Ελληνική Κυβέρνηση, επαναδιαπραγμάτευση οποιωνδήποτε όρων ή με οποιαδήποτε φτιασιδώματα, ή πάλι ότι θα προχωρήσουμε με επιδεξιότητες του τύπου «ψηφίζουμε τώρα την Δανειακή Σύμβαση, (συν ό,τι το ευνοϊκό, π.χ. καλά επιτόκια)», σηκώνουμε λοιπόν τους παράδες και ύστερα «θα δούμε» τα όποια μέτρα εφαρμογής, θα προωθήσουμε το PSI με το haircut του κοκ - όλοι αυτοί κινδυνεύουν να πέσουν στο βάραθρο. Εμείς, μαζί τους! Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, αισθανόμενοι ιδιοκτήτες μας (απαράδεκτο, αδιανόητο κοκ, πλην έτσι αισθάνονται και έτσι ενεργούν), δεν θα μας σπρώξουν στο κενό μόνον άμα δεν έχουν όντως προετοιμασθεί να υποστούν οι ίδιοι το σοκ από την πτώση μας. Η νέα Κυβέρνηση δεν θα πορευθεί σε δρόμο στρωμένο με ρόδα!
Κάποιοι πιο ουμανιστές θα προσθέσουν και: «μην ξεχνούμε τις πολιτιστικές αν μη ηθικές διαστάσεις της αίσθησης των Ευρωπαίων (δηλαδή: των Γερμανών) ότι η Ελλάδα ανήκει στην Ευρώπη». Μπορεί. Θα αποφανθεί, και πάλι, το κοντινό μέλλον.
Α.Δ.ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ - [email protected]
