Ήταν απλά θέμα χρόνου: ο μαύρος ρινόκερος της δυτικής Αφρικής δεν υπάρχει πια. Στη νέα Κόκκινη Λίστα της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN) συγκαταλέγεται στα αφανισμένα είδη, ενώ την ίδια τύχη πιθανολογείται ότι είχε και ο ρινόκερος της Ιάβας. «Πιθανώς αφανισμένος» θεωρείται, κατά τη νεώτερη αξιολόγηση, και ο λευκός ρινόκερος της κεντρικής Αφρικής.

Σε συνεργασία με ερευνητές, η οργάνωση έχει μέχρι σήμερα αξιολογήσει σχεδόν 62.000 είδη ζώων και φυτών. Από αυτά, το εν τρίτο θεωρούνται «ευάλωτα», «απειλούμενα», «κρισίμως απειλούμενα» και αφανισμένα. Με βάση τη λίστα που ενημερώνεται διαρκώς και η οποία θεωρείται σημείο αναφοράς, ένα στα τέσσερα είδη θηλαστικών κινδυνεύουν, ενώ οι πληθυσμοί κάποιων ομάδων, όπως των ερπετών και των αμφιβίων, συρρικνώνονται με ταχείς ρυθμούς.

Τα τελευταία χρόνια ωστόσο ήταν ιδιαίτερα δύσκολα για τους ρινόκερους. Αιτία: τα κέρατά τους, τα οποία πωλούνται ακόμη και προς εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια στη μαύρη αγορά για να χρησιμοποιηθούν στην παραδοσιακή Ιατρική, π.χ. σε χώρες της ανατολικής Ασίας, ή να μετατραπούν σε λαβές μαχαιριών.

«Οι άνθρωποι είμαστε οι επιστάτες της Γης και οφείλουμε να προστατεύουμε τα είδη, με τα οποία μοιραζόμαστε το περιβάλλον μας», λέει ο Σάιμον Στούαρτ της IUCN. «Στην περίπτωση τόσο του μαύρου ρινόκερου της δυτικής Αφρικής όσο και του λευκού ρινόκερου, η κατάσταση θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί πολύ διαφορετικά, εάν είχαν εφαρμοστεί τα προταθέντα μέτρα προστασίας».

Αισιοδοξία

Από την Κόκκινη Λίστα της IUCN δεν λείπουν πάντως και τα παραδείγματα που εμπνέουν αισιοδοξία ότι, με συντονισμένη προσπάθεια, κάποια είδη έχουν ελπίδες να διασωθούν. Ο λευκός ρινόκερος του Νότου, που στα τέλη του 19ου αιώνα βρισκόταν ένα βήμα πριν από τον αφανισμό με μόλις 100 μέλη, αριθμεί σήμερα περίπου 20.000 μέλη. Το μέχρι πρότινος «κρισίμως απειλούμενο» άλογο Πρζεβάλσκι που απαντάται στην Κεντρική Ασία, συγκαταλέγεται πλέον στα απειλούμενα είδη.

Στη λίστα προστίθενται επίσης νέα είδη, όπως 26 αμφίβια που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα, παρότι πολλά από αυτά θεωρούνται απειλούμενα. Οι ελάχιστες αχτίδες αισιοδοξίας άλλωστε δεν αναιρούν δυστυχώς τη γενική τάση: ο ρυθμός αφανισμού ζώων και φυτών επιταχύνεται, με πολλούς ερευνητές να συμφωνούν ότι η Γη βρίσκεται στο χείλος ενός Έκτου Μαζικού Αφανισμού.