Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ασκούσε πολιτική ραγδαίας πιστωτικής επέκτασης στις χώρες της γεωγραφικής περιφέρειας της ευρωζώνης και μηδενικής επέκτασης στη Γερμανία, προκαλώντας ασύμμετρους οικονομικούς κύκλους εντός τη ζώνης και φούσκες που οδήγησαν στην παρούσα κρίση, είπε, μιλώντας στο naftemporiki.gr ο καθηγητής Διεθνούς Τραπεζικής στο πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον και διευθύνων σύμβουλος της Providence Asset Management Ρίτσαρντ Βέρνερ.
Μάλιστα ο καθηγητής τονίζει ότι οι αρχιτέκτονες της Συνθήκης του Μάαστριχτ, που σύμφωνα με τον ίδιο επιθυμούσαν τη δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης, γνώριζαν ότι το σύστημα του ευρώ δεν θα λειτουργούσε χωρίς την ύπαρξη ενός ευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών, η δημιουργία του οποίου θα απαιτούσε να υπάρξει μία κρίση.
O καθηγητής Ρίτσαρντ Βέρνερ
Το μοναδικό λογικό συμπέρασμα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι «οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών και της ΕΚΤ» δημιούργησαν την κρίση αυτή με στόχο την πολιτική ενοποίηση της ΕΕ.
Ο Γερμανός καθηγητής μας μίλησε με αφορμή πρόσφατο άρθρο του στην ιαπωνική εφημερίδα Yiomiuri, στο οποίο υποστήριζε ότι η ΕΚΤ πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες ως προς την κρίση χρέους της Ελλάδας.
Ποιος ήταν ο ρόλος της ΕΚΤ στο ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης;
«Ο βασικός της ρόλος ήταν στα χρόνια πριν το ξέσπασμα της κρίσης - είναι ένας ρόλος που δεν είναι ευρέως γνωστός, κάτι στο οποίο έχει συμβάλει και η ίδια η ΕΚΤ. Αυτό που μας λέει η ΕΚΤ, όπως και άλλες κεντρικές τράπεζες, είναι ότι τα επιτόκια είναι το κύριο εργαλείο άσκησης της νομισματικής πολιτικής. Τώρα, ειδικά στην περίπτωση της Ευρώπης, είναι εύκολο να αποδείξουμε ότι αυτό δεν ισχύει, καθώς τα επιτόκια ήταν ίδια για όλες τις χώρες της ευρωζώνης αλλά τα μέλη της βρίσκονταν σε πολύ διαφορετικές φάσεις του οικονομικού κύκλου. Είναι λοιπόν ξεκάθαρο ότι οι κύκλοι αυτοί δεν καθορίζονταν από τα επιτόκια. Ποια ήταν λοιπόν η αιτία; Προκύπτει ότι ήταν ένας άλλος νομισματικός παράγοντας που βρίσκεται υπό την εποπτεία της ΕΚΤ, δηλαδή το ύψος των πιστώσεων. Όλοι θα συμφωνούσαν ότι ο ρόλος των κεντρικών τραπεζών είναι να ελέγχουν την προσφορά χρήματος και συνεπώς τη δημιουργία πιστώσεων, τη χορήγηση τραπεζικών δανείων.
Αν κοιτάξουμε τι έκανε η ΕΚΤ, η εικόνα που προκύπτει είναι ασυνήθιστη. Μόλις ιδρύθηκε ως η κεντρική τράπεζα της ζώνης του ευρώ, ακολούθησε την εξής πολιτική. ΚατΆ αρχήν έκλεισε τελείως τη «βρύση» των δανείων στη Γερμανία - η πιστωτική επέκταση των τραπεζών πήγε από περίπου 10% σχεδόν αμέσως στο μηδέν , και έχει παραμείνει γύρω στο μηδέν έκτοτε. Αυτό εξηγεί γιατί η γερμανική οικονομία είχε πολύ χαμηλή ανάπτυξη από τότε που ιδρύθηκε η ΕΚΤ. Την ίδια στιγμή, η ΕΚΤ δημιούργησε τεράστια πιστωτική επέκταση στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και, μόλις μπήκε και αυτή στο ευρώ, στην Ελλάδα,. Η πιστωτική επέκταση των τραπεζών έχει υπάρξει διψήφια, σε μερικές χώρες στα επίπεδα του 20 με 30% σε ετήσια βάση.
¶λλη μία σημαντική πληροφορία, που πολλοί δεν γνωρίζουν είναι – τι εννοούμε όταν λέμε χρήμα; Οι περισσότεροι νομίζουν ότι είναι τα νομίσματα και τα χαρτονομίσματα που εκδίδει η κεντρική τράπεζα. Στην πραγματικότητα τα χρήματα των κεντρικών τραπεζών είναι μόλις 2% ή και 1% της συνολικής προσφοράς χρημάτων. Από πού προέρχεται το υπόλοιπο 98%; Η απάντηση είναι ότι η προσφορά χρήματος δημιουργείται από το τραπεζικό σύστημα, που είναι και ο λόγος για τον οποίο οι τράπεζες είναι τόσο σημαντικές και ο λόγος για τον οποίο ο ρόλος των κεντρικών τραπεζών είναι να εποπτεύουν τις τραπεζικές πιστώσεις. Η χορήγηση τραπεζικών δανείων είναι στην πραγματικότητα δημιουργία χρήματος. Αυτό που έκανε η ΕΚΤ ήταν να δημιουργήσει ραγδαία ανάπτυξη των δανείων, στην πραγματικότητα φούσκες τεραστίων διαστάσεων, στις περιφερειακές γεωγραφικά χώρες, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία, την Ελλάδα, τη στιγμή που στη Γερμανία έκλεισε τη «βρύση».
Οι επιπτώσεις είναι ξεκάθαρες και, είχα προειδοποιήσει πριν από χρόνια γιΆαυτό, όταν δημιουργείς φούσκες, αυτές θα σπάσουν, προκαλώντας ύφεση και κρίσεις. Το άλλο που συμβαίνει είναι ότι, όταν υπήρχε συνεχής ανάπτυξη, οι κυβερνήσεις, και όχι μόνο της Ελλάδας, θεωρούσαν ότι τα έσοδά τους ήταν σε ανοδική τροχιά, οπότε αύξαναν τις δαπάνες τους. Η ΕΚΤ λοιπόν ασκούσε λανθασμένη νομισματική πολιτική, που δημιούργησε μη βιώσιμες φούσκες και μη βιώσιμες κυβερνητικές δαπάνες, οπότε δεν έκανε σωστά τη δουλειά της. Όταν έσπασαν οι φούσκες είχαμε αυτό που μας συμβαίνει τώρα – τραπεζικές και δημοσιονομικές κρίσεις και, μέσω των αυξημένων δαπανών που οι κυβερνήσεις ενθαρρύνονταν να κάνουν, έχουμε το ζήτημα της κρίσης κυβερνητικού χρέους».
Η επόμενη ερώτηση είναι ασφαλώς γιατί να ακολουθήσει η ΕΚΤ τέτοιου είδους ασύμμετρη πολιτική;
«Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση. Βρίσκομαι αυτή τη στιγμή σε ένα συνέριο στο Λονδίνο. Παρών είναι και ένας από τους συγγραφείς της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Πρόκειται για τον κ. Ζακ Αταλί (σ.σ. είχε τελέσει σύμβουλος του πρώην προέδρου Φρανσουά Μιτεράν) ο οποίος ανέφερε κάποια αξιοσημείωτα πράγματα σχετικά με το ερώτημά σας. Όταν συντάσσαμε την συνθήκη του Μάαστριχτ, είπε ο ίδιος, γνωρίζαμε ότι το ευρώ θα περνούσε κρίση, γνωρίζαμε ότι το σύστημα δεν θα λειτουργούσε χωρίς τη δημιουργία ευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών, δεν θα λειτουργούσε ποτέ, όπως είπε. Γνωρίζαμε ότι πρέπει να περάσουμε από μία κρίση ώστε να ιδρύσουμε ευρωπαϊκό υπουργείο οικονομικών. Αυτό λοιπόν το οποίο παρακολουθούμε τώρα είναι πραγματικά αξιοσημείωτο και έχει να κάνει πολύ λιγότερο με την Ελλάδα απΆ ό,τι νομίζει ο κόσμος. Έχει να κάνει πολύ περισσότερο με το σχέδιο της Ευρώπης, και όταν λέω Ευρώπη εννοώ εδώ τις Βρυξέλλες και τους τεχνοκράτες της ΕΚΤ, να δημιουργήσουν ένα νέο κράτος, μιλάμε για μία ιστορική στιγμή που αφορά στη δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης.
Πριν τη συνθήκη του Μάαστριχτ είχαν καταφέρει να μεταφέρουν εποπτικές εξουσίες στις Βρυξέλλες. Με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ μετέφεραν την εξουσία της νομισματικής πολιτικής στην ΕΚΤ. Αυτό που έλειπε ήταν το τρίτο βήμα – είχαμε την εποπτεία, τη νομισματική πολιτική, το τρίτο είναι η δημοσιονομική πολιτική. Όταν έχεις τη δύναμη να φορολογείς και να δαπανάς σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τη δύναμη να εκδίδεις ομόλογα και να αποφασίζεις πώς θα δαπανώνται τα χρήματα, και οι εθνικοί προϋπολογισμοί υπόκεινται σε ευρωπαϊκό έλεγχο, τότε όλα είναι πλήρη, έχεις δημιουργήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης και αυτό είναι που ήθελαν οι συντάκτες της Συνθήκης του Μάαστριχτ, όπως παραδέχονται τώρα.
Αυτό δίνει άλλη διάσταση στα όσα έκανε μέχρι τώρα η ΕΚΤ. Η τράπεζα ξαφνικά αποκάλυψε τις πραγματικές της προθέσεις πριν από μία εβδομάδα. Μέχρι τότε ήταν ιδιαίτερα ευαίσθητη σε οποιονδήποτε υπαινιγμό ότι μπορεί να υποκύψει σε πολιτικές πιέσεις, τόνιζε ότι είναι ανεξάρτητο, αντικειμενικό ίδρυμα που επιχειρεί να πετύχει αποκλειστικά οικονομικούς στόχους. Υποστήριζαν ότι δεν υπακούν σε καμία κυβέρνηση, δεν υποκύπτουν σε πολιτικές πιέσεις. Ωστόσο πριν από μία εβδομάδα η ΕΚΤ αποκάλυψε ξαφνικά τις πραγματικές της προθέσεις, ότι έχει πράγματι πολιτικό χαρακτήρα, ότι χρησιμοποιεί τη νομισματική πολιτική για πολιτικούς στόχους, θέλοντας να δημιουργήσει ευρωπαϊκό υπερκράτος, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, με μία κεντρικά ασκούμενη δημοσιονομική πολιτική. Και αυτό γιατί συμφώνησε να αγοράσει ομόλογα εφόσον υπάρχει περισσότερος έλεγχος των εθνικών προϋπολογισμών από τις Βρυξέλλες.
Ακόμα δεν έχουμε φτάσει εκεί, δεν έχουν ακόμα πραγματοποιήσει όλους τους στόχους τους, οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών και της ΕΚΤ, οπότε δυστυχώς η κρίση θα συνεχιστεί. Ωστόσο η νομισματική πολιτική έχει συνδεθεί με τον πολιτικό στόχο της δημιουργίας ενός νέου έθνους-κράτους στην ΕΕ που θα ονομάζεται Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Είναι προφανές ότι η Ελλάδα είναι μόνο ένα πιόνι στο παιχνίδι»
Βασικά υπονοείτε ότι η ΕΚΤ προκάλεσε επίτηδες την κρίση στην Ελλάδα ώστε να υπάρξει στενότερη πολιτική ένωση εντός της ΕΕ και της ευρωζώνης;
«Νομίζω ότι αυτό είναι το μοναδικό συμπέρασμα στο οποίο μπορεί κανείς να καταλήξει. Αν κοιτάξει τα γεγονότα, την πολιτική που ακολούθησε η ΕΚΤ τα τελευταία δέκα χρόνια και τις δηλώσεις από τους γραφειοκράτες των Βρυξελλών και της τράπεζας, καθώς και των συντακτών της Συνθήκης του Μάαστριχτ, αυτών που επιθυμούν τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κράτους, όλοι έλεγαν ότι θα έχουμε μια κρίση με το να δημιουργήσουμε μία κεντρική τράπεζα αλλά όχι ενιαία δημοσιονομική πολιτική. Και αντί να λένε ότι δεν πρέπει να δημιουργήσουμε την ΕΚΤ ή το ευρώ μέχρι να ολοκληρώσουμε την πολιτική ένωση μέσω δημοκρατικών διαδικασιών, λένε, ωραία, καταλαβαίνουμε ότι έχουμε κρίση, οπότε ας το κάνουμε.
Έτσι οι Βρυξέλλες και η ΕΚΤ, σύμφωνα με το Ζακ Αταλί, δεν εξεπλάγησαν από αυτήν την κρίση. Παρατηρώντας την πολιτική της ΕΚΤ στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ελλάδα, πρέπει κανείς να πει ότι τίποτα δεν προκαλεί έκπληξη. Αυτό μας αφήνει με την πιθανότητα, που προκαλεί σοκ, ότι οι κρίσεις αυτές προκλήθηκαν επίτηδες με στόχο την επίτευξη του πολιτικού στόχου της πολιτικής ένωσης της Ευρώπης. Αν, όπως λένε όλοι όσοι εμπλέκονται, ότι η κρίση είναι ευκαιρία, πρέπει να τη χρησιμοποιήσουμε για να ενοποιήσουμε την Ευρώπη, αν η κρίση είναι τόσο καλή, τότε δεν είναι πολύ μακριά από το να πουν ότι κάποια στιγμή πρέπει να δημιουργήσουμε μία κρίση».
ΑΛΙΝΑ ΣΑΡΑΝΤΗ
