Από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο του 2010 οι πωλήσεις ηλεκτρονικών βιβλίων στις ΗΠΑ σημείωσαν αύξηση 193% σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι.
Τα e-books αποτελούν πλέον το 9% επί του συνόλου των πωλήσεων βιβλίων, με τζίρο που πλησίασε την προαναφερθείσα περίοδο τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια! Τα νέα στοιχεία από τις Ηνωμένες Πολιτείες ήρθαν απλώς να επιβεβαιώσουν κάτι που οι περισσότεροι είχαν ήδη υποθέσει: το ηλεκτρονικό βιβλίο δεν είναι μια μόδα που θα περάσει, αλλά μια δύναμη που ήρθε για να μείνει.
Βιβλιοθήκες ψηφιοποιούνται, χιλιάδες τίτλοι και εφημερίδες διατίθενται πλέον σε format για e-readers, τους οποίους όλο και περισσότεροι υποκύπτουν στον πειρασμό να αγοράσουν και ας δηλώνουν εραστές των αισθήσεων που ξυπνά ένα βιβλίο. Κατά πόσο το νέο θα επικρατήσει του παλαιού μένει να αποδειχθεί με την πάροδο του χρόνου. Ένα από τα ερωτήματα που γεννώνται κατά τη μεταβατική αυτή περίοδο σύγκρισης των δύο ωστόσο είναι ποιο είναι καλύτερο... για το περιβάλλον. Είναι τα e-books μια οικολογικά ορθότερη επιλογή έναντι των παραδοσιακών βιβλίων, για χάρη των οποίων έχουν εκατομμύρια δέντρα χάνονται κάθε χρόνο; Μη βιαστείτε να απαντήσετε.
Κατά την επικρατέστερη θεωρία, τα e-books είναι φιλικότερα προς το περιβάλλον, έναντι όμως των νέων βιβλίων που τυπώνονται. Η πιο «πράσινη» λύση είναι ξεκάθαρα η αγορά μεταχειρισμένων βιβλίων -αν και κάτι τέτοιο δεν συμφέρει τη βιομηχανία, από τους συγγραφείς ως τους βιβλιοπώλες- αφού έχει υπολογιστεί πως για κάθε βιβλίο που δεν διαβάζεται, εξοικονομούνται τρία κιλά εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, που σε ποσοστό 70% παράγονται κατά την κατασκευή του.
Κάποιες μελέτες έχουν επιχειρήσει να συγκρίνουν το αποτύπωμα της ανάγνωσης μιας εφημερίδας σε χαρτί και ηλεκτρονικά, καθώς τα μεγέθη είναι πιο εύκολα συγκρίσιμα. Σε γενικές γραμμές ωστόσο, το συμπέρασμα ήταν ότι είναι προτιμότερο να διαβάζει κανείς την εφημερίδα του σε χάρτινη μορφή, καθώς μετά από 10 λεπτά ανάγνωσης στην οθόνη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, παράγεται περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα απΆ ό,τι για τη δημιουργία μιας εφημερίδας.
Υπάρχει όμως και η αντίθετη άποψη, υπέρ των ηλεκτρονικών βιβλίων. Βάσει του εργαλείου διοξειδίου του άνθρακα στην ιστοσελίδα της αμερικανικής Υπηρεσίας για την Προστασία του Περιβάλλοντος, ο αρμόδιος συντάκτης της εφημερίδας Stranger του Σιατλ υπολόγισε ότι θα πρέπει κανείς να τη διαβάζει στο Ίντερνετ για 11 ώρες την ημέρα προκειμένου να φθάσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που θα απαιτούνταν για την παραγωγή μόνο ενός αντιτύπου.
Το πλεονέκτημα ενός e-reader από περιβαλλοντικής πλευράς έναντι τόσο του χαρτιού όσο και της ανάγνωσης σε ηλεκτρονικό υπολογιστή είναι ότι, παρά την ενέργεια που απαιτείται για την κατασκευή του, δεν χρειάζεται πολύ ηλεκτρικό ρεύμα για να λειτουργήσει καθώς η ηλεκτρονική μελάνη που χρησιμοποιεί δεν προϋποθέτει τη χρήση επιπλέον φωτισμού ή ηλεκτρισμού για την εμφάνιση του κειμένου. Ενέργεια καταναλώνεται μόνο κατά το γύρισμα των σελίδων, συνεπώς ένας e-reader μπορεί να λειτουργήσει για μέρες με μία μόνο φόρτιση.
«Καθαρότεροι αν χρησιμοποιούνται αποκλειστικά»
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του ομίλου Cleantech με βάση το Kindle της Amazon, μακροπρόθεσμα οι e-readers είναι καλύτεροι για το περιβάλλον, αρκεί να μη χρησιμοποιούνται ως συμπλήρωμα. Θα πρέπει δηλαδή ο χρήστης να πάψει να αγοράζει βιβλία από χαρτί. Όπως λέει, «ένα βιβλίο χρησιμοποιεί «7,46 κιλά CO2 κατά τη διάρκεια της ζωής του», ενώ το Kindle περίπου «168 κιλά», συνεπώς μακροπρόθεσμα αποτελεί πιο «πράσινη» επιλογή. Τα ερωτηματικά ωστόσο παραμένουν καθώς η Amazon αρνείται να αποκαλύψει πληροφορίες γύρω από την παραγωγική διαδικασία και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα ενός Kindle.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η απάντηση στο ερώτημα «ποιο είναι πιο πράσινο;» δεν είναι και τόσο απλή υπόθεση. Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη πολλές συνιστώσες: Πού διαβάζει κανείς το e-book του; Σε υπολογιστή, σε e-reader ή και στα δύο; Πόσες ώρες την ημέρα διαβάζει; Πόσο διαρκεί μια μπαταρία και πόση ενέργεια απαιτείται για να κατασκευαστεί μια συσκευή; Κι από την άλλη, πόσα βιβλία διαβάζει; Πόσες φορές; Τα δανείζει κι αν ναι, σε πόσους; Πηγαίνει στο βιβλιοπωλείο με τα πόδια ή με το αυτοκίνητο; Ο κατάλογος των ερωτήσεων είναι πολύ μακρύς, όμως ο καθένας από εμάς θα μπορούσε να απαντήσει έστω και κατά προσέγγιση σε αυτές ανάλογα με τις ανάγκες του, προκειμένου να κάνει τη σωστή –και οικολογικά- επιλογή.
