Το τηλέφωνο του Τζέιμς Ουίλσον χτυπά. Είναι η κόρη του που τον ενημερώνει ότι θα τον επισκεφθεί. Πρέπει να της ετοιμάσει τον ξενώνα και να... «προγραμματίσει» το σπίτι του.
Το μόνο που πρέπει να κάνει είναι να συνδεθεί στο ίντερνετ και να αφήσει οδηγίες: ο κλιματισμός θα αρχίσει να δουλεύει λίγο πριν η κόρη του φθάσει και θα κλείσει όταν εκείνη φύγει και πάλι για να πάει στο πανεπιστήμιο.
Το σπίτι του Ουίλσον είναι εξοπλισμένο με τεχνολογία που του επιτρέπει να συνδέεται με «έξυπνο δίκτυο». Την κατανάλωση καταγράφει κάθε τέταρτο της ώρας ένας «έξυπνος μετρητής» και ο ίδιος μπορεί να ελέγξει ανά πάσα στιγμή - μέσω μιας σελίδας στο Διαδίκτυο- πόση ενέργεια δαπανά και να ρυθμίσει τους θερμοστάτες ανάλογα με τις ανάγκες του, όσο συχνά κι αν αυτές αλλάζουν. Συμμετέχει εδώ κι ένα χρόνο σε ένα πιλοτικό σχέδιο που «τρέχουν» από κοινού η υπηρεσία δημοσίων έργων της περιοχής του, ο τεχνολογικός κολοσός ΙΒΜ και μια επιχείρηση «έξυπνων δικτύων» και χάρη σε αυτό έχει μειώσει την κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος - και τους λογαριασμούς του- κατά 40%, αφού είναι σε θέση να δει πότε καταναλώνει περισσότερο απ' όσο χρειάζεται και... να κάνει κάτι γι' αυτό.
Ε.Ε.: 52 δισεκατομμύρια κέρδος από τα «έξυπνα δίκτυα»
Στις αρχές της εβδομάδας, εκπρόσωποι των μεγαλύτερων επιχειρήσεων του κλάδου στην Ευρώπη συγκρότησαν μια συμμαχία για την προώθηση των «έξυπνων δικτύων». Το βασικό επιχείρημά τους; Ότι εάν οι σημερινές υποδομές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας αναβαθμίζονταν, οι «27» θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν 52 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο χάρη στα «έξυπνα δίκτυα». Τα οφέλη προφανή και για τις ΔΕΚΟ και για τους καταναλωτές: οι απώλειες στο δίκτυο διανομής θα μειώνονταν και ο καθένας θα μπορούσε χάρη στους «έξυπνους μετρητές» να ρυθμίζει το λογαριασμό του με βάση τις ανάγκες του και όχι... τις ορέξεις του συμβατικού ρολογιού, που είναι τοποθετημένο στις εισόδους των πολυκατοικιών.
Η μετάβαση στα «έξυπνα δίκτυα» θα σηματοδοτούσε, πολύ απλά, μια επανάσταση στον τρόπο, με τον οποίο καταναλώνουμε ενέργεια, αφού θα μας επέτρεπε να ελέγχουμε τι καταναλώνουμε με πολύ αποτελεσματικότερο τρόπο. Από την άλλη, λένε οι επικριτές αυτής της τεχνολογίας, οι προμηθευτές ηλεκτρικού ρεύματος θα «έμπαιναν» στο σπίτι μας και στο χώρο εργασίας μας μαθαίνοντας για τις συνήθειές μας περισσότερα απ’ όσα θα θέλαμε.
Πώς δουλεύει ο «έξυπνος μετρητής»;
Είναι ο θεμέλιος λίθος της ιδέας του «έξυπνου δικτύου». Κάθε 15 λεπτά ή ακόμη και δευτερόλεπτα, καταγράφει τι καταναλώνει κανείς στο σπίτι ή όπου αλλού είναι εγκατεστημένος ο «έξυπνος μετρητής» και διοχετεύει τις πληροφορίες στον καταναλωτή και στην επιχείρηση ηλεκτρισμού, μέσω κινητού τηλεφώνου, ίντερνετ κ.ο.κ. Χάρη στον «έξυπνο μετρητή», οι υπάλληλοι της επιχείρησης δε θα χρειάζεται καν να μεταβούν σε ένα σπίτι για να το συνδέσουν ή να το αποσυνδέσουν από το δίκτυο. Αυτό θα γίνεται μέσω του μετρητή και μάλιστα θα είναι αμφίδρομο: θα μπορεί και ο χρήστης να αποσυνδεθεί εφόσον π.χ. λείπει σε διακοπές.
Το μεγαλύτερο όφελος θα έχουν οι επιχειρήσεις, οι οποίες θα μπορούν να μειώνουν τη ζήτηση κατά βούληση, κάτι που ίσως απέτρεπε την ανέγερση περισσότερων εργοστασίων, ιδιαίτερα όσο αυξάνονται τα φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα. Με τα «έξυπνα δίκτυα», η διαχείριση της ζήτησης θα ήταν μία εύκολη υπόθεση. Στο Όστιν του Τέξας για παράδειγμα, 90.000 καταναλωτές συμφώνησαν με την τοπική επιχείρηση ηλεκτροδότησης να τους κλείνει τον κλιματισμό για δέκα λεπτά κάθε φορά που η ζήτηση «χτυπάει κόκκινο».
Όσο για τους χρήστες του δικτύου, ο «φουσκωμένος» λογαριασμός αποτελεί από μόνος του ένα κίνητρο να μειώσουν την κατανάλωση. Χάρη στους «έξυπνους μετρητές» θα είχαν εκτός από κίνητρο και τον τρόπο να το κάνουν εύκολα, γνωρίζοντας πόσο χρεώνονται κάθε φορά που χρησιμοποιούν τη χ συσκευή για ψ λεπτά την υ ώρα ή ημέρα της εβδομάδας.
Παραβίαση της ιδιωτικότητας;
Οι επικριτές της τεχνολογίας ωστόσο διερωτώνται... ποιος θα επωφεληθεί τελικά; Το περασμένο καλοκαίρι, μια συμμαχία αμερικανικών οργανώσεων για την προστασία των καταναλωτών έδωσε στη δημοσιότητα τα συμπεράσματά της μετά από την πιλοτική εφαρμογή προγράμματος «έξυπνων δικτύων». Έκαναν λόγο για «ανάμεικτα αποτελέσματα» καθώς, όπως υποστήριζαν, ακόμη και οι δοκιμές που κρίθηκαν επιτυχημένες βασίστηκαν όχι στη μείωση της κατανάλωσης, αλλά στη μεταφορά της σε άλλες ώρες της ημέρας.
Εκφράζονται επίσης φόβοι ότι η χρήση των τιμών ως δέλεαρ για μείωση της κατανάλωσης και συνεπώς έλεγχο της ζήτησης θα μπορούσε να έχει ακόμη και τραγικές συνέπειες. «Κάποιοι άνθρωποι, όπως οι ηλικιωμένοι, θα κλείσουν τον κλιματισμό και θα πεθάνουν», λέει χωρίς περιστολές ο Μάρσελ Χάουιγκερ, δικηγόρος του Δικτύου για Μεταρρυθμίσεις στις ΔΕΚΟ, στο Σαν Φρανσίσκο. Aλλοι προειδοποιούν για κινδύνους στον τομέα της ασφάλειας. Κατά το Ρος Άντερσον του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ, εάν οι «έξυπνοι μετρητές» δεν προστατεύονται επαρκώς, θα είναι ευάλωτοι σε ηλεκτρονικές επιθέσεις: ένα κλικ θα μπορούσε να προκαλέσει εκτεταμμένη συσκότιση - και αυτό δεν είναι καν το χειρότερο σενάριο.
Επιπλέον, οργανώσεις για την προστασία των καταναλωτών ανησυχούν για παραβίαση της ιδιωτικότητας καθώς θα ήταν εύκολο κανείς να «σκιαγραφεί» την καθημερινότητα κάποιου: να γνωρίζει πότε ξυπνά, πότε τρώει το πρωινό του, πότε κάνει μπάνιο ή φεύγει για τη δουλειά του και πόσες ώρες την ημέρα βλέπει τηλεόραση, μια πληροφορία ιδιαίτερα χρήσιμη για κάποιους.
Οι επιχειρήσεις «έξυπνων δικτύων» γνωρίζουν ότι όλα αυτά απασχολούν τον κόσμο και επίσης ότι το «κλειδί» της επιτυχίας είναι να εξασφαλίσουν την εμπιστοσύνη του. Εάν αυτά τα προβλήματα ξεπεραστούν, εκτιμάται ότι όλοι θα κερδίσουν από ένα σύστημα ηλεκτροδότησης πολύ πιο αποδοτικό και λιγότερο επιβλαβές για το περιβάλλον και για την τσέπη του καταναλωτή.
