Oι οικονομίες ορισμένων ανατολικοευρωπαϊκών κρατών θα σημειώσουν φέτος μείωση της ανάπτυξής τους κατά τουλάχιστον 5%, ενώ ο πληθωρισμός τους θα ξεπεράσει το 13%, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες εκτιμήσεις.
Την περασμένη εβδομάδα, η αστυνομία της Λιθουανίας χρησιμοποίησε δακρυγόνα εναντίον διαδηλωτών που διαμαρτύρονταν για το πακέτο λιτότητας που εφαρμόζει η κυβέρνηση. Στη Σόφια, 150 άτομα συνελήφθησαν και τουλάχιστον 30 τραυματίστηκαν σε εκτεταμένες ταραχές. Οι βούλγαροι φοιτητές διαμαρτύρονταν για το θάνατο ενός συναδέλφου τους και κατηγορούσαν τη σοσιαλιστική κυβέρνηση ότι δεν παρέχει ασφάλεια στον πληθυσμό. «Βαρεθήκαμε να ζούμε στη φτωχότερη και πιο διεφθαρμένη χώρα», ανέφεραν σε ψήφισμά τους οι φοιτητές. «Θέλουμε επιτέλους να ζήσουμε σε μια φυσιολογική ευρωπαϊκή χώρα».
Στη Ρίγα της Λετονίας, περισσότερα από 100 άτομα συνελήφθησαν σε οδομαχίες μεταξύ αστυνομικών και διαδηλωτών, οι περισσότεροι άνεργοι, φοιτητές και μαθητές. Στη Λετονία, τα χρόνια της υψηλής οικονομικής ανάπτυξης έδωσαν τη θέση τους στην ύφεση, τον πληθωρισμό και την ανεργία.
Πολλοί πιστεύουν ότι η επόμενη χώρα στην οποία θα σημειωθούν βιαιότητες είναι η Ρουμανία.
«Μέσα στους επόμενους μήνες θα βγουν άνθρωποι στο δρόμο, αυτό είναι βέβαιο», λέει ο Λούκα Νικουλέσκου, ένας αναλυτής στο Βουκουρέστι. «Κάθε μέρα ακούμε για ένα εργοστάσιο που κλείνει ή μετακομίζει. Η νέα κυβέρνηση δεν δείχνει ιδιαίτερα αποτελεσματική. Είμαστε συνηθισμένοι σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, κι αυτό τελειώνει. Το κοκτέιλ είναι εκρηκτικό».
Μεταξύ των ρουμανικών εταιρειών που απειλούν με μαζικές απολύσεις είναι η αυτοκινητοβιομηχανία Dacia, όπου κυκλοφορεί ένα καταστροφικό σενάριο για την κατάργηση 4.000 θέσεων εργασίας. Η παραγωγή στη Ρουμανία έχει ήδη διακοπεί για δύο μήνες μετά τη μείωση της εγχώριας ζήτησης στο μισό. Σχέδια για μετακόμιση έχουν ανακοινώσει και άλλες μεγάλες επιχειρήσεις.
«Θα υπάρξει πτώση των εσόδων από τη φορολογία, που θα δημιουργήσει πρόβλημα στον προϋπολογισμό. Θα μειωθεί ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων, ενώ οι μισθοί τους θα έχουν όλο και μικρότερη αξία».
Ενα άλλο πρόβλημα στη Ρουμανία, όπως και σε άλλες χώρες της περιοχής, είναι ότι πολλοί αγόρασαν σπίτια με στεγαστικά δάνεια που στηρίζονται στο ευρώ. Με το τοπικό νόμισμα να καταρρέει, η αποπληρωμή αυτών των δανείων γίνεται όλο και πιο δύσκολη.
Ο δρ. Τζόναθαν Αϊλ, ένας βρετανός ειδικός που ειδικεύεται στην ανατολική Ευρώπη, εκτιμά ότι οι χώρες της περιοχής δεν έχουν τα μέσα να αντιμετωπίσουν μια μείζονα οικονομική κρίση. «Στις χώρες αυτές συναντάμε εύθραυστες οικονομίες, αδύνατα πολιτικά κόμματα και ασθενείς θεσμούς», τονίζει. «Πέρυσι, οι χώρες που επλήγησαν ανήκαν στον πυρήνα της δυτικής Ευρώπης. Φέτος, το μεγαλύτερο πλήγμα θα το δεχθεί η περιφέρεια».
Ορισμένες ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, πάντως, δείχνουν να αντιστέκονται καλύτερα στην κρίση. Η εσθονική κυβέρνηση φρόντισε να δημιουργήσει μια αξιόλογη δεξαμενή συναλλαγματικών αποθεμάτων στη διάρκεια των χρόνων της υψηλής ανάπτυξης. «Ολοι ξέρουν ότι αυτός ο χρόνος θα είναι δύσκολος», λέει ο Ράιμο Πουμ, αρχισυντάκτης της εφημερίδας Esti Paevaleht που εκδίδεται στο Ταλίν. «Ενώ όμως στη Ρίγα και το Βίλνιους ο κόσμος είναι εξαντλημένος και οργισμένος, εδώ η κατάσταση είναι διαφορετική».
Πολλοί ανησυχούν και για όξυνση των φυλετικών εντάσεων. Στην Τσεχική Δημοκρατία, 700 μέλη του ακροδεξιού Εργατικού Κόμματος συγκρούστηκαν πρόσφατα με χίλιους αστυνομικούς στην πόλη Λιτβίνοφ επειδή τους απαγορεύτηκε να πραγματοποιήσουν πορεία σε μια περιοχή που κατοικείται κυρίως από τσιγγάνους.
Πηγή: The Observer, ΑΠΕ-ΜΠΕ
