Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα τις προτάσεις της σχετικά με νέα, συνολική και φιλόδοξη, παγκόσμια συμφωνία για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και με τον τρόπο χρηματοδότησής της.
Το νέο σύμφωνο, αναμένεται να συναφθεί στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα στην Κοπεγχάγη, τον προσεχή Δεκέμβριο. Προκειμένου η αύξηση της θερμοκρασίας να μην υπερβεί τους 2°C, θα χρειαστεί να αυξηθεί ουσιαστικά η χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χωρών από τις ανεπτυγμένες και από τους πολυμερείς οργανισμούς για να ενισχυθούν έτσι ώστε να καλυφθεί η συμμετοχής τους στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Οι προτάσεις της Επιτροπής περιλαμβάνουν τη δημιουργία αγοράς ανθρακούχων εκπομπών που να εκτείνεται στις χώρες του ΟΟΣΑ, μέχρι το 2015, καθώς και καινοτόμων πηγών διεθνούς χρηματοδότησης με βάση τις εκπομπές των χωρών και την ικανότητά τους να δαπανούν.
Ο στόχος της Κοπεγχάγης
Η ΕΕ επιδιώκει τον περιορισμό της πλανητικής υπερθέρμανσης στους 2°C σε σύγκριση με τα προ της βιομηχανικής εποχής επίπεδα, καθώς υπάρχουν ισχυρά επιστημονικά στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι, πέρα από το όριο αυτό, η κλιματική αλλαγή θα γίνει επικίνδυνη.
Η συμφωνία της Κοπεγχάγης θα πρέπει, αφενός να ορίζει παγκόσμιους στόχους μείωσης των εκπομπών και, αφετέρου, να αποτελεί τη βάση για την ενίσχυση της ικανότητας προσαρμογής των χωρών στην κλιματική αλλαγή. Η ανακοίνωση περιλαμβάνει συγκεκριμένες προτάσεις για τη επίτευξη των στόχων αυτών.
Ειδικοί στόχοι και δράσεις
Για να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας στους 2°C, οι παγκόσμιες εκπομπές πρέπει να έχουν κορυφωθεί πριν από το 2020 και στη συνέχεια, έως το 2050, να μειωθούν τουλάχιστον κατά 50% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να αναλάβουν δράση τόσο οι ανεπτυγμένες, όσο και οι αναπτυσσόμενες χώρες.
Οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να διαδραματίσουν ηγετικό ρόλο, μειώνοντας τις συλλογικές εκπομπές τους, μέχρι το 2020. Η ΕΕ έχει δώσει το παράδειγμα δεσμευόμενη να μειώσει τις εκπομπές κατά 30% εάν οι υπόλοιπες αναπτυγμένες χώρες δεσμευτούν για συγκρίσιμες περικοπές και έχει ήδη λάβει μέτρα για να μειώσει τις εκπομπές της κατά 20%.
Στην ανακοίνωση προτείνονται συγκεκριμένες παράμετροι ώστε να εξασφαλιστεί ότι οι εθνικοί ειδικοί στόχοι θα συνεπάγονται συγκρίσιμη ένταση προσπαθειών. Όλες οι χώρες του ΟΟΣΑ, τα κράτη μέλη της ΕΕ, οι υποψήφιες για ένταξη στην ΕΕ χώρες και οι πιθανές υποψήφιες χώρες, πρέπει να αποδεχθούν να επιδιώξουν ειδικούς στόχους για τις εκπομπές.
Οι αναπτυσσόμενες χώρες, με εξαίρεση τις φτωχότερες, πρέπει να συγκρατήσουν την αύξηση των εκπομπών τους και να τις διατηρήσουν, μέχρι το 2020, σε επίπεδα κατά 15-30% χαμηλότερα εκείνων που προβλέπει το σενάριο της διατήρησης της υφιστάμενης κατάστασης. Η προσπάθεια αυτή πρέπει να συμπεριλάβει ταχεία μείωση των εκπομπών που οφείλονται στην αποψίλωση των τροπικών δασών. Οι εν λόγω χώρες πρέπει να δεσμευθούν να υιοθετήσουν, μέχρι το 2011, αναπτυξιακές στρατηγικές χαμηλών επιπέδων ανθρακούχων εκπομπών που να καλύπτουν όλους τους βασικούς κλάδους εκπομπής. Οι στρατηγικές αυτές θα αξιολογούνται μέσω νέου διεθνούς μηχανισμού, ο οποίος θα συνδυάζει τις προτεινόμενες δράσεις με την κατάλληλη εξωτερική στήριξη.
Χρηματοδότηση της ανάπτυξης με χαμηλά επίπεδα ανθρακούχων εκπομπών
Για να μειωθούν οι εκπομπές, οι παγκόσμιες καθαρές πρόσθετες επενδύσεις μπορεί να πρέπει αυξηθούν το 2020 σε περίπου 175 δισ. ευρώ ετησίως, σύμφωνα με ανεξάρτητες εκτιμήσεις. Πάνω από το μισό περίπου από το ποσό αυτό θα χρειαστεί να διατεθεί σε αναπτυσσόμενες χώρες. Μέχρι το 2020, οι δράσεις στις χώρες αυτές θα έχουν ως επί το πλείστον χαμηλό κόστος – ίσως ακόμη και να αποφέρουν οφέλη – και θα πρέπει να χρηματοδοτηθούν από εγχώριους πόρους. Η διεθνής χρηματοδοτική στήριξη δράσεων που υπερβαίνουν τις δυνατότητες μιας χώρας θα πρέπει να προέλθει από πηγές όπως τα δημόσια κονδύλια και οι διεθνείς μηχανισμοί πιστωτικών μορίων διοξειδίου του άνθρακα.
Η συμφωνία της Κοπεγχάγης πρέπει επίσης να διαμορφώσει ένα πλαίσιο που θα βοηθά τις χώρες να προσαρμοστούν στην αναπόφευκτη κλιματική αλλαγή. Όλες οι χώρες, ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες, πρέπει να υποχρεωθούν να καταρτίσουν εθνικές στρατηγικές προσαρμογής. Πρέπει να στηριχθεί η προσαρμογή των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών και των αναπτυσσόμενων μικρών νησιωτικών χωρών, που είναι πιο ευάλωτες.
Η EΕ πρέπει να διερευνήσει δυνητικές καινοτόμους πηγές διεθνούς χρηματοδότησης με βάση την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» και την ικανότητα αποπληρωμής. Τα κράτη μέλη της ΕΕ θα μπορούσαν επίσης να χρησιμοποιούν μέρος των μελλοντικών τους εσόδων από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων εκπομπών βάσει του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) της ΕΕ για να στηρίξουν τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Παγκόσμια αγορά ανθρακούχων εκπομπών
Η ΕΕ πρέπει να επιδιώξει να δημιουργήσει, μέχρι το 2015, μιαν αγορά ανθρακούχων εκπομπών που να εκτείνεται στις χώρες του ΟΟΣΑ, συνδέοντας το δικό της ΣΕΔΕ με άλλα ανάλογα συστήματα επιβολής ανωτάτων ορίων και εμπορίας προκειμένου να μετριάσει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να συγκεντρώσει κονδύλια για την καταπολέμησή της. Η αγορά αυτή πρέπει να επεκταθεί μέχρι το 2020 στις μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες με στόχο τη δημιουργία μιας παγκόσμιας αγοράς ανθρακούχων εκπομπών.
Ο μηχανισμός καθαρής ανάπτυξης που προβλέπεται από το πρωτόκολλο του Κιότο χρειάζεται μεταρρύθμιση. Στην περίπτωση των προηγμένων αναπτυσσόμενων χωρών και των πολύ ανταγωνιστικών κλάδων της οικονομίας, πρέπει να αντικατασταθεί από μηχανισμό κλαδικών πιστωτικών μορίων και συστήματα επιβολής ανωτάτων ορίων και εμπορίας.
Τα επόμενα βήματα
Η ανακοίνωση απευθύνεται στο Συμβούλιο, στο Κοινοβούλιο και στα συμβουλευτικά σώματα, ενώ το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να ανταποκριθεί το Μάρτιο.
Δήλωση Στ. Δήμα
Ο Σταύρος Δήμας, Επίτροπος αρμόδιος για το περιβάλλον, δήλωσε τα εξής: «Η αντιμετώπιση των αιτίων και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής θα απαιτήσει σημαντικές ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις τις επόμενες δεκαετίες, ωστόσο το κόστος των εν λόγω επενδύσεων θα είναι παρασάγγες μικρότερο απ’ ότι αν αφεθεί η κλιματική αλλαγή να συνεχίσει την καταστροφική πορεία της. Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την ανάκαμψη της οικονομίας και τα ανάλογα μέτρα που λαμβάνονται διεθνώς για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης προσφέρουν την ευκαιρία να προωθηθούν οι αναγκαίες επενδύσεις στη μείωση των ανθρακούχων εκπομπών και, ταυτόχρονα, να τονωθούν η οικονομική μεγέθυνση, η καινοτομία και η δημιουργία θέσεων εργασίας. Για να επιτευχθεί όμως συμφωνία στην Κοπεγχάγη, είναι ζωτικής σημασίας η εξεύρεση και άλλων χρηματοδοτικών λύσεων. Η σημερινή ανακοίνωση συμβάλλει καθοριστικά στον σκοπό αυτό με τη διατύπωση ολοκληρωμένης σειράς προτάσεων για την αύξηση των οικονομικών μέσων και των επενδύσεων.»
