Η περιπέτεια της ΕΕ με το Ευρωσύνταγμα και τη Συνθήκη της Λισαβόνας αποδεικνύει ότι αυτό που έχει σημασία είναι το περιεχόμενο της ευρωπαϊκής πολιτικής και όχι τόσο τα θεσμικά ζητήματα, όπως λέει, μιλώντας στο naftemporiki.gr, ο Λοράν Φαμπιούς, πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας και νυν βουλευτής του Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Ο κ. Φαμπιούς επισημαίνει ότι είναι πιθανό να καταλήξουμε μελλοντικά σε μία Ευρώπη δύο ταχυτήτων. Τάχθηκε κατά της υποψηφιότητας Μπλερ για την προεδρία της ΕΕ, επισημαίνοντας ότι το αξίωμα πρέπει να δοθεί σε κάποιον που προέρχεται από χώρα της ευρωζώνης, της «καρδιάς της ΕΕ», όπως είπε χαρακτηριστικά.
Ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να διεκδικήσει μελλοντικά εκ νέου την προεδρία της χώρας του. Όσο για τη νίκη του ΠΑΣΟΚ, σχολίασε ότι «έδειξε ότι οι σοσιαλιστές μπορούν να κερδίσουν τις εκλογές, κάτι που είχαμε ξεχάσει».
Ο κ. Φαμπιούς βρέθηκε στην Αθήνα για να παραβρεθεί σε εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν οι Πρεσβείες της Γαλλίας και της Γερμανίας, καθώς και το Κέντρο Ερευνών Προοδευτικής Πολιτικής.
Πώς σχολιάζετε τη νίκη του ΠΑΣΟΚ στις γενικές εκλογές την περασμένη εβδομάδα;
«Η νίκη του ΠΑΣΟΚ ήταν εντυπωσιακή. Διαισθανόμασταν ότι το ΠΑΣΟΚ θα νικούσε, αλλά η διαφορά ήταν πραγματικά σημαντική. Αυτό είναι σημαντικό γιατί δίνει στη νέα κυβέρνηση, της οποίας ηγείται ο φίλος μου ο κ. Παπανδρέου, μία πολύ ισχυρή νομιμότητα, όπως νομίζω ότι και η υποδοχή της νέας κυβέρνησης ήταν εξαιρετική, η σύνθεσή της, τα νέα πρόσωπα, πιστεύω ότι θα καταφέρει να πραγματοποιήσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις με μαζική υποστήριξη. Έδειξε επίσης ότι οι σοσιαλιστές μπορούν να κερδίσουν τις εκλογές, κάτι που είχαμε ξεχάσει…»
Στη Γαλλία, όπως και στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης – και η Ελλάδα εδώ αποτελεί εξαίρεση – οι σοσιαλιστές δεν είναι σε πολύ καλή φόρμα. Στη Γαλλία μάλιστα τους έχουν χαρακτηρίσει «νεκρούς». Γιατί οι Γάλλοι Σοσιαλιστές βρίσκονται σε τέτοια σύγχυση και για ποιο λόγο δεν έχουν καταφέρει να επωφεληθούν από την οικονομική κρίση;
«Αποτελεί πραγματικά παράδοξο, γιατί η κρίση που υπάρχει δικαιώνει τις αναλύσεις των σοσιαλιστών και διαψεύδει τις αναλύσεις των συντηρητικών. Οι συντηρητικοί μάς έλεγαν τόσα χρόνια ότι με την αυτορρύθμιση λειτουργούν όλα, αλλά καταλαβαίνουμε τώρα ότι πρέπει να εποπτεύεται όλο αυτό, ότι χρειάζεται η παρέμβαση του κράτους για να αποφευχθούν οι υπερβολές. Παρόλ’ αυτά πολλοί σοσιαλιστές έχουν πρόβλημα. Γιατί όμως; Πρώτον, οι σοσιαλιστές και η σοσιαλδημοκρατία πρότειναν ένα πρόγραμμα που έχει εφαρμοστεί, οπότε πολλά πράγματα που ταυτίζονταν με το σοσιαλισμό, σήμερα είναι πραγματικότητα και ο κόσμος αναρωτιέται σε τι χρησιμεύει. Δεύτερον , οι σοσιαλιστές, λόγω της ιστορίας τους, επέμειναν στην προστασία της εργασίας, τον περιορισμό του κεφαλαίου, αλλά δεν έδωσαν αρκετή σημασία στη διάσταση του περιβάλλοντος, που σήμερα έχει αποκτήσει θεμελιώδη σημασία. Οπότε χρειάζεται μία προσαρμογή εκεί. Τρίτον, παραδοσιακά σκεφτόμασταν με εθνικούς όρους: πώς μπορούμε να παρέμβουμε σε εθνικό επίπεδο για να έχουμε περισσότερη δικαιοσύνη και αποτελεσματικότητα. Σήμερα όμως τα προβλήματα είναι παγκόσμια . Όλα αυτά για να πω ότι χρειάστηκε μία προσαρμογή, η οποία είναι σε εξέλιξη, αλλά πρέπει να προχωρήσει παραπέρα. Ένα ακόμα στοιχείο ιστορικό είναι ότι συνήθως όταν υπάρχει κρίση, ο κόσμος βρίσκει καταφύγιο στην εξουσία και η εξουσία, περιέργως, έχει ενσαρκωθεί καλύτερα στα κόμματα της δεξιάς παρά στα κόμματα της αριστεράς. Αλλά τα έχουμε λάβει όλα αυτά υπόψη μας και είμαστε σε μία διαδικασία εξέλιξης, ειδικά στη Γαλλία, όπου είχαμε προβλήματα».
Ποιος είναι ο τρόπος να βγούμε από την ύφεση και ποια είναι τα μαθήματα που πρέπει να πάρουμε;
«Υπάρχουν πολλά επίπεδα παρέμβασης: παγκόσμιο, ευρωπαϊκό, εθνικό. Στο παγκόσμιο πρέπει προφανώς να εισαχθούν κανόνες στο σύστημα. Η βασική αιτία της κρίσης ήταν ότι υπήρχε μία απαίτηση για ποσοστά κερδοφορίας 15%, 20%, 25% ετησίως που δεν είχαν καμία σχέση με τα ποσοστά ανάπτυξης, 3%, 4%. Οπότε αναγκαστήκαμε να εφεύρουμε κερδοσκοπικά χρηματοοικονομικά εργαλεία, με αποτέλεσμα το οικοδόμημα να καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος όταν κατέρρευσε ένα στοιχείο του. Το μάθημα είναι ότι πρέπει να εισαγάγουμε ένα ρυθμιστικό πλαίσιο ώστε να μην υπάρχουν «μαύρες τρύπες», όπως τα hedge funds, οι φορολογικοί παράδεισοι, η μαζική κερδοσκοπία. Στο ευρωπαϊκό επίπεδο, το μάθημα είναι ότι πρέπει να συντονίσουμε καλύτερα τις οικονομίες μας. Στο σχεδιασμό των προϋπολογισμών δεν είχαμε αρκετό συντονισμό, πρέπει να εναρμονίσουμε τα δημοσιονομικά μας, την κοινωνική πολιτική μας. Έχουμε ένα κοινό νόμισμα, το ευρώ, που αποτελεί επιτυχία και μας προστάτευσε στην κρίση, αλλά δεν μπορούμε να έχουμε μακροπρόθεσμα κοινό νόμισα εάν οι πολιτικές μας είναι τελείως διαφορετικές. Σε εθνικό επίπεδο, αναγκαστήκαμε να συγκεντρώσουμε μεγάλο χρέος, θα χρειαστεί σιγά-σιγά να ανακάμψει η οικονομία, να διαφοροποιήσουμε τη δημοσιονομική πολιτική μας, να επανέλθουμε σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο χρέους και να βρούμε νέα εργαλεία για την ανάπτυξη, κάτι που αποτελεί μέλημα και της ελληνικής κυβέρνησης, ώστε να έχουμε μία βιώσιμη ανάπτυξη. Το κυριότερο μάθημα είναι ότι η οικονομία πρέπει να υπηρετεί την κοινωνία και η χρηματοοικονομία να υπηρετεί την οικονομία. Δεν πρέπει να καθορίζει τα πάντα η χρηματοοικονομία».
Στο ζήτημα της Συνθήκης της Λισαβόνας τώρα, το 2005 κατηγορηθήκατε ότι σχεδόν διχάσατε το Σοσιαλιστικό Κόμμα επειδή ηγηθήκατε του στρατοπέδου του «όχι» στο δημοψήφισμα για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Ευρώπη έχει περάσει την τραυματική εμπειρία της επικύρωσης της Συνθήκης της Λισαβόνας, που έχει σχεδόν ολοκληρωθεί. Έχετε μετανιώσει για τη στάση που τηρήσατε τότε και πιστεύετε ότι η Συνθήκη της Λισαβόνας είναι καλύτερη από το Ευρωσύνταγμα;
«Σχετικά με το πρώτο ερώτημα, όχι, δεν έχω μετανιώσει, είμαι πεπεισμένος Ευρωπαίος, αλλά πίστευα ότι αν εφαρμοζόταν το Σύνταγμα θα παρέσερνε την Ευρώπη σε ένα δρόμο που ήταν αδιέξοδος. Για να σας φέρω ένα παράδειγμα, κεντρικό στοιχείο του Συντάγματος ήταν ότι χρειάζεται ανταγωνισμός ελεύθερος και ανεξέλεγκτος, άρα δεν είναι δυνατόν να υπάρχει παρέμβαση για να βοηθούμε τις επιχειρήσεις, κτλ. Είδαμε στην κρίση ότι ο ελεύθερος ανταγωνισμός έφερε την απόλυτη καταστροφή. Επίσης, ό,τι είχε σχέση με το νόμισμα και την οικονομική πολιτική είχε τεθεί σε συνταγματικό πλαίσιο, ενώ δεν υπάρχει σύνταγμα σε όλο τον κόσμο που να ασχολείται με το περιεχόμενο της πολιτικής και όχι απλώς με τις βασικές αρχές. Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας αποσύρθηκε ένα μεγάλο μέρος του Συντάγματος και τώρα που είναι κοντά στα επικύρωση, αν τελικά επικυρωθεί, το μάθημα είναι ότι τα θεσμικά ζητήματα είναι σημαντικά στο ευρωπαϊκό εγχείρημα αλλά το πιο σημαντικό είναι το περιεχόμενο της πολιτικής. Αυτό που απαιτούν οι Ευρωπαίοι είναι μια πιο αποτελεσματική οικονομική πολιτική, μία εναρμονισμένη δημοσιονομική πολιτική, μία ενεργειακή πολιτική, μία περιβαλλοντική πολιτική και εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε. Υπάρχουν στην ουσία δύο δρόμοι μετά τη διεύρυνση. Ο ένας είναι οι 27 που είμαστε σήμερα, ή οι 30 αύριο, να έρθουμε πιο κοντά ώστε να πάμε προς μία πιο ισχυρή ένωση οικονομική, πολιτική. Αυτό θα ήταν το ιδανικό. Ωστόσο δεν είμαι σίγουρος ότι θα πετύχει γιατί οι χώρες είναι αρκετά διαφορετικές. Οπότε μπορούμε να ακολουθήσουμε έναν άλλο δρόμο, δηλαδή οι χώρες που είναι πολύ θετικές απέναντι στην Ευρώπη, κυρίως οι χώρες του ευρώ, αποφασίζουν να προχωρήσουν πιο γρήγορα, κάτι που θα μας βοηθήσει να έχουμε ένα ισχυρό νόμισμα και ταυτόχρονα μία Ευρώπη που είναι πιο κοντά στα προβλήματα των πολιτών. Είναι ένα από τα μεγάλα ζητήματα του μέλλοντος».
Θα στηρίζατε τον Τόνι Μπλερ για τη θέση του προέδρου της ΕΕ;
«Γνωρίζω καλά τον Τόνι Μπλερ, είναι φίλος με πολλές ικανότητες, αλλά το ερώτημα δεν πρέπει να τίθεται σε προσωπικό επίπεδο. Νομίζω ότι ο πρόεδρος της ΕΕ πρέπει να έχει λάβει αξίωμα σε χώρα που ανήκει στο ευρώ, γιατί η καρδιά της Ευρώπης είναι το Eurogroup και το ευρώ. Οι χώρες που το έχουν υιοθετήσει είναι αυτές που εμπλέκονται περισσότερο με την ΕΕ και δυσκολεύομαι να δω πώς θα μπορούσε να επιλεγεί ως πρόεδρος της ο εκπρόσωπος μιας χώρας που δεν είναι μέρος της καρδιάς της ΕΕ. Επιπλέον θα δημιουργούσε σοβαρά πρακτικά προβλήματα γιατί πώς αυτός ο πρόεδρος που δεν ανήκει σε χώρα της ευρωζώνης θα έπαιρνε αποφάσεις που αφορούν στο ευρώ; ¶ρα, χωρίς να θέλω καθόλου να υποτιμήσω τις ικανότητες του Βρετανού υπευθύνου, νομίζω ότι πρέπει να προσανατολιστούμε προς έναν υπεύθυνο που θα προέρχεται από το Eurogroup».
Ποιον θα θέλατε να δείτε σε αυτή τη θέση;
«Δεν θέλω να αναφερθώ σε ονόματα, γιατί αν αναφερθώ σε συγκεκριμένο όνομα υπάρχει ο κίνδυνος να το καταδικάσω…»
Μπήκατε στην πολιτική αρένα σε πολύ νεαρή ηλικία και έχετε βρεθεί σχεδόν σε όλα τα κορυφαία αξιώματα στη γαλλική πολιτική, εκτός από ένα, αυτό του προέδρου. Θα το σκεφτόσασταν μελλοντικά;
«Είναι γεγονός ότι, δυστυχώς για εμένα, ορίστηκα πρωθυπουργός όταν ήμουν 37 ετών, αλλά δεν επιλέγουμε. Τότε ήμουν ο κατάλληλος άνθρωπος στο κατάλληλο μέρος, αν και η θέση ήταν δύσκολη. Τώρα έχω περισσότερη εμπειρία, αλλά μπορεί κανείς να ζήσει μια χαρά και χωρίς να είναι πρόεδρος της δημοκρατίας, μπορεί βέβαια και να είναι… Το σημαντικό είναι να είναι κανείς ακόμα στο παιχνίδι. Οι προεδρικές εκλογές είναι το 2012, έχουμε 2009, άρα έχουμε ακόμα λίγο χρόνο…»
ΑΛΙΝΑ ΣΑΡΑΝΤΗ
