Από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει προσπαθήσει να τηρήσει την αρχή του «τα έχω καλά με όλους», επιδεικνύοντας παράλληλα έντονη δραστηριότητα σε διπλωματικό επίπεδο για την επίλυση διάφορων ζητημάτων (αρχικά στις ειρηνευτικές συνομιλίες κι έπειτα στην προσπάθεια να απποδεσμευθούν τα ουκρανικά σιτηρά).
Για χρόνια επίσης τηρεί την τακτική του «με το ένα πόδι στο ΝΑΤΟ και το άλλο πόδι στη Ρωσία». Η τακτική αυτή όμως ανατράπηκε την προηγούμενη εβδομάδα όταν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε την κήρυξη μερικής επιστράτευσης, αναφέρει ο Μαρκ Πιερίνι του Carnegie Endowment for International Peace.
Ο αναλυτής υποστηρίζει ότι η νέα τακτική του Κρεμλίνου (με την ρωσική κινητοποίηση, τα δημοψηφίσματα στις ουκρανικές πόλεις που έχει υπό τον έλεγχο του για την ένταξη στη Ρωσική Ομοσπονδία και τις πυρηνικές απειλές) αποτελούν τεράστιο game changer στο πεδίο των διεθνών σχέσεων.
Και αυτό με τη σειρά του αλλάζει σημαντικά τις ισορροπίες για την Τουρκία για τέσσερις λόγους:
1. Και τώρα σε ποια πλευρά είμαστε;
«Ειδικά για την Τουρκία, οι νέες απειλές του Πούτιν έχουν δυσοίωνες συνέπειες. Εάν η Ρωσία αποφασίσει να χρησιμοποιήσει πραγματικά τακτικά πυρηνικά όπλα (ή οποιαδήποτε όπλα για αυτό το θέμα) εναντίον ενός τμήματος του εδάφους του ΝΑΤΟ, η Άγκυρα θα δεσμευόταν από το Άρθρο 5 της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού (''η επίθεση σε έναν είναι επίθεση εναντίον όλων''). και ως εκ τούτου θα έβλεπε την «''ισορροπημένη πολιτική'' της να συντρίβεται αμέσως. Ωστόσο, ταυτόχρονα, η Άγκυρα παραμένει υπό σοβαρή πίεση από το Κρεμλίνο στους στρατιωτικούς, χρηματοοικονομικούς, τουριστικούς, εμπορικούς και ενεργειακούς τομείς και εξαρτάται από τον Πούτιν να συνεχίσει να εφαρμόζει ή να τροποποιεί τη συμφωνία σιτηρών», αναφέρει χαρακτηριστικά.
2. Ο Πούτιν χαλάει τον ρόλο του «ειρηνοποιού»
Παράλληλα, ο Πιερίνι υπογραμμίζει πως όσο κλιμακώνεται η κατάσταση στην Ουκρανία, τόσο ο Ερντογάν θα δυσκολεύεται να παίξει τον ρόλο του μεσολαβητή. «Ποιος Ουκρανός ηγέτης, ή ηγέτης της Δύσης, θα ήταν πρόθυμος να έρθει στην Κωνσταντινούπολη και να συζητήσει μια κατάπαυση του πυρός ή την ασφάλεια ενός πυρηνικού σταθμού, όταν η Ουκρανία και η Δύση βρίσκονται υπό την απειλή των ρωσικών όπλων μαζικής καταστροφής; Η εξωφρενική στάση του Κρεμλίνου έχει εγείρει ερωτήματα σχετικά με την περίφημη ''εγγύτητα'' της Τουρκίας με τον Πούτιν», υποστηρίζει.
3. Ο πόλεμος επισκιάζει την γειτονιά της Μεσογείου
Η τρίτη επιπλοκή που αντωπίζει ο αναλυτής αφορά την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, ιδιαίτερα για την Κύπρο, την Ελλάδα, το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τον Λίβανο, τη Λιβύη, την Παλαιστίνη και τη Συρία. Η περιοχή αυτή είναι κεντρική για την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, σημειώνει ο Πιερίνι: «Τα ζητήματα σε αυτήν την περιοχή παραμένουν σημαντικά, αλλά ξαφνικά έχουν επισκιαστεί από τις τελευταίες απειλές της Ρωσίας. Ως αποτέλεσμα, η ικανότητα της Τουρκίας να ασκεί επιρροή ή να επιδιώκει τα συμφέροντά της στη γειτονιά της έχει συρρικνωθεί».
4. Δύσκολες ισορροπίες παντού
«Τελικά, η Τουρκία αντιμετωπίζει τώρα πιο σκληρές πραγματικότητες. Η χώρα εξακολουθεί να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις οικονομικές σχέσεις με τις δυτικές χώρες, ιδιαίτερα την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ρωσία ή οι χώρες του Κόλπου μπορούν να της προσφέρουν μόνο περιορισμένη οικονομική υποστήριξη. Οι διεκδικητικές της θέσεις για την Κύπρο, την Ελλάδα ή τη Συρία έχουν εγείρει αντιρρήσεις από τη δυτική κοινότητα ή τη Ρωσία, ανάλογα με την περίπτωση.
Σε μια περίπτωση, φημολογείται ότι οι αντιρρήσεις του Κρεμλίνου για μια πέμπτη στρατιωτική επιχείρηση στη βορειοανατολική Συρία ώθησαν την Τουρκία να στείλει τον αρχηγό πληροφοριών της στη Δαμασκό για σπάνιες επαφές υψηλού επιπέδου. Είναι αδύνατο να προβλεφθεί το βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα τέτοιων συζητήσεων, αλλά αντιπροσωπεύουν μια αξιοσημείωτη αλλαγή στη θέση της Άγκυρας», αναφέρει.
Ο Ερντογάν βρίσκεται σε μία δύσκολη θέση, καταλήγει ο αναλυτής, εκτιμώντας ότι μπορεί κάλλιστα να αναθεωρήσει την προηγούμενη συμπεριφορά του, δεομένου ότι πιέζεται και στο εσωτερικό της χώρας με την οικονομική κατάσταση και τη δυσαρέσκεια που επικρατεί από το κόστος ζωής. «Η ιστορία έχει δείξει ότι είναι ένας πραγματιστής που μπορεί να προχωρήσει σε θεαματικές πολιτικές ανατροπές», λέει χαρακτηριστικά ο Πιερίνι σημειώνοντας ότι είναι δύσκολο να προβλεφθεί πώς θα παίξει τα χαρτιά του Τούρκος πρόεδρος τις επόμενες εβδομάδες.
«Αυτό που γνωρίζουμε τώρα είναι ότι θα πλοηγηθεί σε αυτές τις δύσκολες θάλασσες έχοντας κατά νου έναν σημαντικό στόχο, την εξασφάλιση της επανεκλογής του ως προέδρου τον Ιούνιο του 2023. Όσον αφορά την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, αυτό σημαίνει ένα πράγμα: θα είναι ακόμη περισσότερο απρόβλεπτη».
naftemporiki.gr
